Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Σικελικό πέλαγος, ενώ το σημερινό όνομα το πήρε από τη ρωμαϊκή εποχή.
Για την ονομασία του Ιόνιου πελάγους υπάρχουν διάφορες εκδοχές.
Τα πολύ παλιά χρόνια, λοιπόν, ζούσε η Ιώ, κόρη του βασιλιά του Άργους που κάποτε έγινε ιέρεια στον ναό της Ήρας. Ο Δίας που περνούσε συχνά από τον ναό της συζύγου του, την καλόβλεπε την Ιώ, μέχρι που την έκανε ερωμένη του. Κάποτε η Ήρα αντιλήφθηκε την παράνομη σχέση. Ο Δίας, για να γλυτώσει την φιλενάδα του από την εκδικητική μανία της συζύγου του, την μεταμόρφωσε σε αγελάδα. Ανώφελο... Η Ήρα την κυνήγησε και η Ιώ, ως αγελάδα πλέον, μετά από πολλά βάσανα πέρασε κολυμπώντας το πέλαγος, που ως τότε λεγόταν Σικελικό. Προς τιμήν της το πέλαγος από τότε ονομάστηκε Ιόνιο.
Κατά μια άλλη εκδοχή ονομάστηκε έτσι από τον βασιλιά Ίωνα (γενάρχη των Ιώνων) που το διέσχισε πρώτος.
Άλλοι υποστηρίζουν ότι προήλθε από τους Ίωνες, που χάθηκαν στη θάλασσα αυτή. Άλλοι από τον Ιλλυριό Ιόνιο ή τον Ιταλό Ιάονα.
να σχεδιάζετε το χάρτη της Ελλάδας και να σημειώνετε τις γνωστότερες θάλασσες
Το μάθημα στο ψηφιακό βιβλίο
Εκτύπωση χαρτών Ελλάδας
Πέλαγος ονομάζεται μια θαλάσσια περιοχή μικρότερη σε έκταση από τη θάλασσα και τον ωκεανό.
Η χώρα μας είναι μια χερσόνησος που βρέχεται από τη θάλασσα από τις τρεις πλευρές της. Τα πελάγη που την βρέχουν είναι το Αιγαίο, το Ιόνιο και το Λιβυκό.
Τα τρία αυτά πελάγη αποτελούν τμήματα της Μεσογείου θάλασσας.
Μικρότερα πελάγη που αποτελούν τμήματα του Αιγαίου πελάγους είναι το Κρητικό, το Ικάριο, το Θρακικό, το Μυρτώο. Τα όριά τους είναι δυσδιάκριτα.
Το Λιβυκό πέλαγος εκτείνεται νότια της Κρήτης ως την Αφρική.
Σε αυτό υπάρχουν αρκετές ελληνικές νησίδες όπως η Γαύδος, η Γαυδοπούλα, το Κουφονήσι κ.ά.
Γαύδος
Λιβυκό Πέλαγος
Κρητικό Πέλαγος
Γαυδοπούλα
Κουφονήσι
Χρυσή
Παξιμάδια
Το Αιγαίο πέλαγος είναι μια κλειστή θάλασσα ανάμεσα στις ακτές της Ελλάδας και της Τουρκίας. Έχει έκταση 240.000 τ.χλμ. και μέγιστο βάθος 2.249 μ. μεταξύ Κρήτης και Κυκλάδων.
Το όνομα του το πήρε από το βασιλιά της Αθήνας Αιγέα που πνίγηκε στα νερά του, όταν είδε να γυρίζει το πλοίο του Θησέα με μαύρα πανιά.
Όταν ο Θησέας γυρνούσε από την Κρήτη του Μίνωα όπου είχε πάει να σκοτώσει τον Μινώταυρο, ξέχασε πάνω στην χαρά του (δεν ήταν και μικρό πράγμα να σκοτώσει ένα τέρας!) να βγάλει τα μαύρα πανιά που είχα βάλει στο καράβι του όταν ξεκινούσε από την Αθήνα.
Ο πατέρας του ο Αιγέας, που είχε κατασκηνώσει στο Σούνιο περιμένοντας την επιστροφή του παιδιού του, βλέποντας τα μαύρα πανιά από μακριά σκέφτηκε πως ο Θησέας είχε σκοτωθεί και το καράβι του γύριζε χωρίς αυτόν. Πάνω στην απελπισία του έπεσε στην θάλασσα και πνίγηκε, μην αντέχοντας να περιμένει να πλησιάσει το καράβι. Έτσι το πέλαγος ονομάστηκε Αιγαίο, προς τιμήν του.
Μια άλλη ετυμολόγηση της ονομασίας Αιγαίο είναι η ακόλουθη: Σε πολλές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας, που ήταν παράλιες, έδιναν το όνομα Αιγαί. Σε αυτές τις πόλεις γινόντουσαν λαμπρές τελετές για το θεό της θάλασσας, τον Ποσειδώνα. Επειδή, όμως, το πέλαγος προστατευόταν από αυτόν το Θεό είναι πολύ πιθανό να έχει ονομαστεί Αιγαίο από το όνομα αυτών των πόλεων. Γενικά τα ονόματα τόπων που παράγονται από το θέμα αιγ- δηλώνουν μέρη κοντά σε θάλασσα, πηγές ή ποταμούς.
Αίγες λέγανε στα αρχαία τα ψηλά κύματα και επειδή το Αιγαίο όταν φουρτουνιάζει έχει όντως ψηλά κύματα, πιθανόν να βγήκε η ονομασία του από εκεί.
Φρέαρ Οινουσσών
Το Ιόνιο Πέλαγος είναι τμήμα της Μεσογείου Θάλασσας, το οποίο βρέχει τα παράλια της Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδας και της Ηπείρου. Στα Δ του έχει τις ακτές της Καλαβρίας και της Σικελίας. Βρέχει επίσης τις ακτές της Αλβανίας.
Το Ιόνιο πέλαγος είναι από τις πιο σεισμογενείς περιοχές του κόσμου, καθώς βρίσκεται στο σημείο σύγκλισης τριών τεκτονικών πλακών (της Ευρασιατικής, της Αφρικανικής και της Απουλιανής).
Τα νησιά που υπάρχουν στο Ιόνιο πέλαγος ονομάζονται Ιόνιοι νήσοι.
Τα σημαντικότερα νησιά του Ιονίου είναι: Κέρκυρα, Κεφαλληνία, Ζάκυνθος, Λευκάδα, Ιθάκη και σχηματίζει τους κόλπους, του Τάραντα, τον Κορινθιακό, τον Μεσσηνιακό και τον Κυπαρισσιακό.
Το Φρέαρ των Οινουσσών είναι μια τάφρος που αποτελεί το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου με μέγιστο βάθος 5.267 μέτρα. Βρίσκεται στο Ιόνιο Πέλαγος, νοτιοδυτικά της Πύλου.
Το φρέαρ βρίσκεται στο σημείο που η Αφρικανική πλάκα βυθίζεται κάτω από την Ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα.
Οριζόντιος διαμελισμός : το σύνολο των στοιχείων που διαμορφώνουν το σχήμα των ακτών (χερσόνησοι, ακρωτήρια, κόλποι κ.λπ.)
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
Α) Το Αιγαίο Πέλαγος απλώνεται ανάμεσα στις ακτές της Ελλάδας και της Ιταλίας
Β) Στα νότια του Ιονίου Πελάγους βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου
Γ) Το Καρπάθιο Πέλαγος βρέχει το νησί Κέρκυρα
Δ) Το Ιόνιο Πέλαγος φτάνει μέχρι τις ακτές της Νότιας Ιταλίας
Ε) Στα βόρεια του Ιονίου Πελάγους βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου
2. Συμπλήρωσε την ακροστιχίδα της λέξης “ΠΕΛΑΓΟΣ”:
3. Γράψε ένα μικρό κείμενο, στο οποίο θα εξηγείς την ύπαρξη της μεγάλης ακτογραμμής της χώρας μας.
Η Ελλάδα, με συνολική έκταση 131.957 τ.χλμ. και μήκος ακτών μεγαλύτερο από 15.000 χλμ., έχει την πιο εκτεταμένη ακτογραμμή από όλες τις χώρες της Μεσογείου.
Έχει μεγάλη ακτογραμμή διότι περιβάλλεται από θάλασσα, ανατολικά από το Αιγαίο πέλαγος, δυτικά από το Ιόνιο πέλαγος και νότια από το Κρητικό πέλαγος, ενώ η Κρήτη βρέχεται και από το Λιβυκό πέλαγος. Εκτός από το ότι βρέχεται η ηπειρωτική Ελλάδα από θάλασσα, έχει και αμέτρητα νησιά, από τα οποία αυξάνονται οι ακτογραμμές της Ελλάδας.
Έτσι το μήκος των ακτογραμμών είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που θα υπέθετε κάποιος απλά κοιτάζοντας το ηπειρωτικό μέρος της Ελλάδας στο χάρτη.
