Επιλέξτε ενότητα

Κεφάλαιο 1ο : O χάρτης
Κεφάλαιο 2ο : Είδη χαρτών
Κεφάλαιο 3o : Η ταυτότητα του χάρτη: Τίτλος και Υπόμνημα
Κεφάλαιο 4ο : Η ταυτότητα του χάρτη: Κλίμακα
Κεφάλαιο 5ο : Προσανατολισμός με τη βοήθεια του χάρτη

Επαναληπτικό Α΄ Ενότητας

Ενότητα Β:  Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας

Κεφάλαιο 6ο : Η μορφή και το σχήμα της Ελλάδας

Κεφάλαιο 7ο : Η θέση της Ελλάδας στον κόσμο

Κεφάλαιο 8ο : Οι ακτές της Ελλάδα­ς

Κεφάλαιο 9ο : Οι θάλασσες της Ελλάδας

Κεφάλαιο 10ο : Νησιωτικά συμπλέγματα και νησιά της Ελλάδας

Κεφάλαιο 11ο : Η ζωή στα νησιά

Κεφάλαιο 12ο : Οι παραθαλάσσιοι οικισμοί της Ελλάδας

Επανάληψη κεφαλαίων 8-12

Κεφάλαιο 13ο : Τα βουνά της Ελλάδας

Κεφάλαιο 14ο : Οι πεδιάδες της Ελλάδας

Κεφάλαιο 15ο : Η ζωή στα βουνά και στις πεδιάδες

Επανάληψη κεφαλαίων 13-15

Κεφάλαιο 16ο : Η έννοια του κλίματος - Διαφορές καιρού και κλίματος
Κεφάλαιο 17ο : Το κλίμα της Ελλάδας
Κεφάλαιο 18ο : Καιρός, κλίμα και ανθρώπινες δραστηριότητες
Κεφάλαιο 19ο : Τα ποτάμια της Ελλάδας
Κεφάλαιο 20ο : Οι λίμνες της Ελλάδας
Κεφάλαιο 21ο : H ζωή στα ποτάμια και τις λίμνες της Ελλάδας
    Επανάληψη κεφαλαίων 19 - 21

Κεφάλαιο 22ο : Η χλωρίδα και η πανίδα της Ελλάδας
Κεφάλαιο 23ο : Η βλάστηση της Ελλάδας
Κεφάλαιο 24ο : Χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Ελλάδας

Επανάληψη κεφαλαίων 22 - 24

Κεφάλαιο 25ο : Αλλαγές στην επιφάνεια της Γης

Κεφάλαιο 26ο : Ο ρόλος των ηφαιστείων και των σεισμών στις αλλαγές της φύσης

Κεφάλαιο 27ο : Οι φυσικές καταστροφές στο χώρο της Ελλάδας 


Ενότητα Γ:  Το ανθρωπογενές περιβάλλον της Ελλάδας

Κεφάλαιο 28ο : Οι Έλληνες: Ένας λαός με μεγάλη κ­αι συνεχή ιστορία­

Κεφάλαιο 29ο : Ο πληθυσμός της Ελλάδας

Κεφάλαιο 30ό : Η γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας

Κεφάλαιο 31ο : Τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας

Κεφάλαιο 32ο : Οι πόλεις της Ελλάδας

    Επανάληψη κεφλαίων 28 - 32

Κεφάλαιο 33ο : Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας
Κεφάλαιο 34ο : Τα γεωγραφικά διαμερίσματα και οι περιφέρειες της Ελλάδας
Κεφάλαιο 35ο : Οι νομοί της Ελλάδας

    Επανάληψη κεφλαίων 33 - 35
Κεφάλαιο 36ο : Η αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα

Κεφάλαιο 37ο : Η κτηνοτροφική παραγωγή και η αλιεία στην Ελλάδα

Κεφάλαιο 38ο : Ο δασικός και ο ορυκτός πλούτος στην Ελλάδα

Κεφάλαιο 39ο : Η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα

  Επανάληψη κεφλαίων 36 - 39

Κεφάλαιο 40ο : Οι υπηρεσίες στην Ελλάδα

Κεφάλαιο 41ο : Οι συγκοινωνίες στην Ελλάδα

Κεφάλαιο 42ο : Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.)

Κεφάλαιο 43ο : Η σημασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

  Επανάληψη κεφλαίων 40 - 43


ΛΥΣΕΙΣ ΦΥΛΛΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Ενότητα Α.  Οι χάρτες

Ένα εργαλείο για τη μελέτη του κόσμου

Γεωγραφία Ε΄ Τάξης

• τι είναι χ­άρτης.­

• η χρησιμότητα του­ χάρτη στη ζωή των ανθρώπων.

Απεικόνιση ενός τόπου (χάρτης, απεικόνιση)

Ο χάρτης μας δείχνει:

- τις φυσικές ομορφιές μιας περιοχής (π.χ. βουνά, ποτάμια, δάση, λίμνη κ.ά.)

- τα ανθρώπινα δημιουργήματα (π.χ. πόλεις, δρόμους, λιμάνια κ.ά.)


Με τους χάρτες οι άνθρωποι:

- αναπαριστούν τοπία της Γης

- απεικονίζουν τις αλλαγές που

γίνονται πάνω στη Γη

- επικοινωνούν μεταξύ τους

Αλλαγές στο τοπίο (απεικόνιση)

Η κατασκευή χαρτών είναι μία από τις αρχαιότερες δραστηριότητες του ανθρώπου. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους τα παλιότερα σχέδια που έχουν βρεθεί και που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν χάρτες χρονολογούνται ακόμα και 30.000 χρόνια πριν. Έχουν δε βρεθεί χαραγμένα σε σπηλιές, σε κομμάτια οστράκου ή σε κομμάτια οστών.

Ο άνθρωπος άρχισε να ασχολείται με τη χρήση των χαρτών πολύ πριν ανακαλύψει τη γραφή.

Μια σημαντική εξέλιξη στην χαρτογραφία υπήρξε η εμφάνιση της γεωμετρίας. Άλλωστε η λέξη «γεωμετρία» είχε αρχικά την έννοια της «μέτρησης της γης».

.Η λέξη «χάρτης» στα αρχαία ελληνικά σήμαινε φύλλο παπύρου κατάλληλα επεξεργασμένου για γραφή. Οι αρχαίοι Έλληνες, για να εκφράσουν αυτό που εμείς σήμερα λέμε «χάρτη», χρησιμοποιούσαν τη λέξη «πίναξ» ή «περίοδος», οι Λατίνοι τη λέξη «charta».

Και σήμερα ακόμη στα ιταλικά ο χάρτης λέγεται «carta», στα γαλλικά «carte», στα ρώσικα «karta». Στα αγγλικά, πολωνικά και ισπανικά ο αντίστοιχος όρος προέρχεται από τη λατινική λέξη «mappa», που σημαίνει «ύφασμα».

Τα αρχαιότερα δείγματα χαρτών , που φαίνεται να κατασκευάστηκαν με τη χρήση κάποιων αρχών γεωμετρίας ,  χρονολογούνται στο 2300 π.Χ. και δημιουργήθηκαν από τους Βαβυλώνιους, οι οποίοι σχεδίαζαν χάρτες πάνω σε πήλινες πλάκες, για να απεικονίσουν διάφορα τμήματα της Γης.

Την ίδια εποχή οι Αιγύπτιοι έφτιαχναν σχέδια της ξηράς, τα οποία βρέθηκαν σε τάφους. Οι πρώτοι χάρτες απεικόνιζαν δρομολόγια προς γειτονικές φυλές, όπου θα μπορούσαν να βρουν νερό ή τρόφιμα ή τις θέσεις των εχθρών.

Από την αρχαία Αίγυπτο δεν έχει σωθεί κανένας πραγματικός χάρτης, είναι όμως γνωστό ότι οι Αιγύπτιοι πριν από το 3000 π.Χ. κατασκεύαζαν «χάρτες»,  ώστε να μπορούν να βρίσκουν τα κτήματά τους κάθε φορά που τα σημάδια τους παρασύρονταν από τις περιοδικές πλημμύρες του Νείλου. Οι «χάρτες» αυτοί, που απεικόνιζαν την ιδιοκτησία της γης και τα όρια των ιδιόκτητων περιοχών, θα μπορούσαν να θεωρηθούν κτηματογραφικοί χάρτες.

Ο Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος (6ος αι. π.Χ.) είναι ο πρώτος που σχεδίασε παγκόσμιο χάρτη του γνωστού τότε κόσμου με μορφή κυκλικού "πίνακα".

Ο δεύτερος που κατασκεύασε παγκόσμιο χάρτη ήταν ο Εκαταίος ο Μιλήσιος το 500 π.Χ. . Ο χάρτης του ήταν πιο πλήρης και ακριβής από εκείνον του Αναξίμανδρου.

Η μεγαλύτερη μορφή του αρχαίου κόσμου στη δημιουργία χαρτών ήταν ο Κλαύδιος ο Πτολεμαίος (90-168 μ.Χ.), ο οποίος σχεδίασε πολλούς αξιόλογους χάρτες της Γης.

Ο Μ. Αλέξανδρος ασχολήθηκε με τις χαρτογραφήσεις των νέων του κτήσεων. Οι «βηματιστές» μετρούσαν τις αποστάσεις, οι οποίες καταγράφονταν από τους χαρτογράφους στις αποκαλούμενες «εφημερίδες».

Από τους ελληνιστικούς χρόνους εμφανίζονται οι πρώτοι ναυτικοί χάρτες.

- Οι Ινδιάνοι έφτιαχναν τους χάρτες τους πάνω σε δέρμα ελαφιού. Οι Ίνκας σκάλιζαν χάρτες πάνω σε πέτρες, για να δείξουν τα χαρακτηριστικά του ανάγλυφου.

- Οι Εσκιμώοι κατασκεύαζαν χάρτες πάνω σε δέρμα, ξύλο και οστά.


Η ιστορία του χάρτη

Ο παλαιότερος χάρτης από τη Ga-Sur (2500 π.Χ.)

(250 km βόρεια της. Βαβυλώνας) Πήλινη πλάκα και σχεδιάγραμμα

Η αντίληψη των Βαβυλωνίων για τη Γη (500 π.Χ.)

Οι Βαβυλώνιοι θεωρούσαν τη γη σαν ένα δίσκο που επέπλεε στον ωκεανό

η αντίληψη που είχαν ο αρχαίοι Έλληνες για τη γη από τον Όμηρο, στον Εκαταίο, τον Ερατοσθένη και τον Στράβωνα μέχρι και τον Πτολεμαίο.

Ρωμαίοι  Μέσα σε ένα κυκλικό πλαίσιο απεικονίζεται ολόκληρη η γη "Orbis Terrarum".

Αναπαράσταση του Χάρτη της Γης του Αναξίμανδρου 6ος αι. π.Χ.

Παγκόσμιος χάρτης του Waldseemuller (1507)

Παγκόσμιος γεωλογικός χάρτης (1849)

Tabula Rogeriana - Χάρτης του 1154 του El Idrisi  , Άραβα γεωγράφοου και χαρτογράφου.

Χάρτης μεταλλείων χρυσού στην αρχαία Αίγυπτο, 1250 π.Χ.

Οι χάρτες μέσα στο χρόνο (παρουσίαση)

Παρουσιάσεις

ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ from xristoi

Ανακατασκευή χάρτη του Ερατοσθένη του γνωστού κόσμου της εποχής του (194 π.Χ.) Του 19ου αι. (1883).

Πώς ήταν η Γη πριν από 600 εκ. χρόνια και πως θα είναι σε 100 εκ. χρόνια

Δημιουργία και εξέλιξη της Γης

Αλλαγές από τη φύση και τον άνθρωπο – Κουίζ

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Φυσικές καταστροφές και αλλαγές στην επιφάνεια της Γης

Δημιουργία της Γης και της Σελήνης

2. Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν στο παρακάτω κείμενο:


Ο χάρτης απεικονίζει τη μορφή ενός τοπίου. Περιλαμβάνει πολλές πληροφορίες , που είναι χρήσιμες σε όλους μας. Είναι, δηλαδή, ένα χρήσιμο εργαλείο.


 3. Ποιες από τις παρακάτω αλλαγές έχουν γίνει από τη φύση και ποιες από την παρέμβαση του ανθρώπου; Να κάνεις τις αντιστοιχίσεις.


Αν θέλουμε να μελετήσουμε τη μορφή της επιφάνειας της Γης και τις αλλαγές της, πρέπει να την απεικονίσουμε.

Μια τέτοια απεικόνιση είναι ο χάρτης. Ένα εργαλείο που μας βοηθάει στη μελέτη της μορφής του κόσμου.

Από τα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι προσπάθησαν να σχεδιάσουν στοιχεία της επιφάνειας της Γης (π.χ. βουνά, ποτάμια κ.ά.) και ότι υπήρχε πάνω σε αυτήν και τους ενδιέφερε (π.χ. αγρούς, πηγές κ.ά.). Τα πρώτα αυτά σχέδια που δημιούργησαν οι άνθρωποι εξελίχθηκαν, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, στους σημερινούς χάρτες.

Κάθε χάρτης απεικονίζει τη μορφή που έχει ένα μέρος της επιφάνειας της Γης, όσο μικρό ή μεγάλο κι αν είναι αυτό.

Αναπαριστά την πραγματικότητα που υπάρχει γύρω μας, δηλαδή τις φυσικές ομορφιές και τα ανθρώπινα δημιουργήματα. Η απεικόνιση γίνεται με διάφορα σύμβολα που όλοι οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν

Αποτελεί μια διεθνή γλώσσα επικοινωνίας.

Τα τοπία που υπάρχουν γύρω μας, με το πέρασμα των χρόνων, αλλάζουν συνεχώς μορφή. Ένα μικρό βουνό μπορεί να εξαφανιστεί και στη θέση του να γίνει ένας μεγάλος δρόμος, ένα ηφαίστειο με τη λάβα του ίσως δημιουργήσει ένα μικρό νησί κ.ά.

Όλες οι αλλαγές που διαμορφώνουν την επιφάνεια της Γης μπορούν να απεικονιστούν σε ένα χάρτη.

Ο χάρτης είναι ένα «εργαλείο» που μας βοηθάει να μελετήσουμε τη μορφή του κόσμου.

Ο χάρτης - Γεωγραφία Ε΄ Δημοτικού - Κεφάλαιο 1ο / SchoolForAll

Τετράδιο Εργασιών - Απαντήσεις

 Χάρτες | Μαθαίνω πώς να Μαθαίνω

Το ψηφιακό βιβλίο

Εργασιών