27. Οι φυσικές καταστροφές στο χώρο της Ελλάδας

• μια ραγδαία βροχή που διαρκεί πολλές ώρες μπορεί να οδηγήσει σε υπερχείλιση ένα ποτάμι ή ρέμα και να έχουμε πλημμύρες ή να προκαλέσει κατολισθήσεις.

Καταστροφές για τις οποίες ευθύνεται ο άνθρωπος με τις παραβλέψεις και τα λάθη του

για παράδειγμα

• μια πυρκαγιά μπορεί να προκληθεί από γυαλί (αυτοανάφλεξη), πεταμένο από τον άνθρωπο ή από κάποιο αναμμένο τσιγάρο

• ένας σεισμός μπορεί να προκαλέσει μεγάλες ζημιές σε μια κατοικημένη περιοχή αν τα κτίρια δεν έχουν χτιστεί σωστά, σύμφωνα με τους αντισεισμικούς κανόνες

• μια καταιγίδα μπορεί να προκαλέσει σημαντικές πλημμύρες και ζημιές σε μια περιοχή, αν τα ποτάμια είναι μπαζωμένα ή αν έχει καεί ένα κοντινό δάσος.

Το κράτος έχει δημιουργήσει υπηρεσίες, για την παροχή βοήθειας σε ανθρώπους που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, π.χ. Ε.Μ.Α.Κ. (Ειδική Μονάδα Αντιμετώπιση Καταστροφών).

Πυρκαγιές - Πλημμύρες

Στην περίπτωση της πυρκαγιάς έχουμε φυσικό φαινόμενο όταν την προκαλέσει κάποιος κεραυνός ή στην περίπτωση της ανάφλεξης δηλαδή όταν ένα καύσιμο ή εκρηκτικό υλικό καεί εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας του.

Μιλάμε για εμπρησμό

όταν η πρόκληση της πυρκαγιάς ήρθε όχι από φυσικά αίτια, αλλά από την επέμβαση του ανθρώπου. Βασικότερη βέβαια αιτία είναι η επιθυμία κάποιων να καταπατήσουν δασικές εκτάσεις και να τις κάνουν οικόπεδα, ώστε να έχουν οικονομικό όφελος.

Βίντεο: Το ρολόι της καταστροφής - Φωτιές

Επιπτώσεις στο περιβάλλον

Χωρίς τα δάση δεν μπορεί να παραχθεί το οξυγόνο, όπως επίσης δεν μπορεί να απορροφοθεί το διοξείδιο του άνθρακα που είναι επικίνδυνο για την υγεία μας και αυξάνει την ατμοσφαιρική ρύπανση

Το φύλλωμα του δάσους μπορεί να απορροφήσει μέχρι και 50% της βροχής. Χωρίς τα δάση δεν συγκρατείται πλέον το νερό της βροχής με αποτέλεσμα τις πλημμύρες

Δεν προστατεύεται το έδαφος από την ένταση της βροχής και διαβρώνεται

Δεν μπορεί να μειωθεί η ένταση του ανέμου καθώς και ο θόρυβος

Δεν εμπλουτίζονται τα υπόγεια νερά, οι πηγές και τα ποτάμια και υποβαθμίζεται η ποιότητα του νερού που πίνουμε

Στην πανίδα έχουμε άμεσες συνέπειες με το θάνατο ζώων κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς και έμμεσα με έλλειψη βοσκήσιμης ύλης μελλοντικά.

Κατά μέσο όρο η αποκατάσταση της καμένης δασικής έκτασης γίνεται σε 5 δεκαετίες

Έχουμε αύξηση της θερμοκρασίας και ενίσχυση του φαινόμενου του «Θερμοκηπίου»

Μολύνονται τα θαλάσσια και γλυκά νερά από τους τόνους στάχτης που παρασύρονται με τις πρώτες βροχές μετά την πυρκαγιά. Επηρεάζονται έτσι διάφορα είδη ψαριών και φυτών

Καταστρέφονται τα δασικά προϊόντα που μας προσφέρει το δάσος όπως το ξύλο και οι διάφοροι καρποί

Κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις

Μετά από βροχές ή καταιγίδες ακολουθούν πλημμύρες. Αποτέλεσμα οι καταστροφές στον γεωργικό τομέα, στους δρόμους, σε σπίτια κτλ.

Υφίστανται καταστροφές σε υποδομές, σε κτήρια, στο οδικό δίκτυο, στις τηλεπικοινωνίες και στους σταθμούς ηλεκτροδότησης

Στερούμαστε την πολύτιμη ξυλεία και τα άλλα δασικά προϊόντα για πολλά χρόνια, μέχρι να ξαναγίνει το δάσος όπως ήτανε προτού καεί

Καταστρέφονται οι χώροι αναψυχής ή άθλησης

Επιπτώσεις στον τουρισμό και μείωση της επισκεψιμότητας στις καμένες περιοχές

Υποβαθμίζεται η ποιότητα ζωής των κατοίκων των περιοχών

Επιβαρύνεται η ανθρώπινη υγεία με αναπνευστικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς και από την αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα αργότερα

Το τοπίο που αφήνει στο πέρασμά της μια πυρκαγιά είναι ένα τοπίο καταστροφής.

Χρειάζονται πολλά χρόνια για να ξαναγίνει, αν βέβαια γίνει ποτέ, ένα δάσος όπως ήταν πριν από την πυρκαγιά. Σ' αυτό βοηθά η ίδια η φύση, με τη φυσική αναδάσωση αλλά και ο άνθρωπος, διοργανώνοντας δεντροφυτεύσεις.

Αν όμως στην ίδια περιοχή συμβεί νέα πυρκαγιά σε σύντομο χρονικό διάστημα, περιορίζεται η φυσική αναδάσωση, η δασική περιοχή υποβαθμίζεται και μετατρέπεται σταδιακά σε θαμνότοπο ή συμβαίνει ερημοποίηση.

Να είσαι πολύ προσεκτικός όταν βρίσκεσαι μέσα στο δάσος!

Μία στις δύο πυρκαγιές οφείλεται σε ανθρώπινη απροσεξία.

ΜΗΝ παίζεις με τα σπίρτα και ΜΗΝ ανάψεις ποτέ φωτιά χωρίς την παρουσία κάποιου ενήλικα για κανένα λόγο

Θύμισε στους μεγαλύτερους να μην ανάβουν ποτέ φωτιά αν επικρατεί ξηρασία και φυσά αέρας

Αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και ανάψετε φωτιά, θύμισέ τους ότι πρέπει να επιλέξουν ένα ανοικτό μέρος μακριά από δέντρα, ξερά φύλλα και κλαδιά

Ποτέ μην αφήσετε μια φωτιά να καίει μόνη της. Πριν φύγετε από την περιοχή, σβήστε προσεχτικά την φωτιά ρίχνοντας νερό και χώμα

Κράτησε το δάσος καθαρό. Μην αφήνεις μπουκάλια ή γυαλιά στο δάσος. Τέτοια αντικείμενα μπορεί να λειτουργήσουν σαν φακός και όταν πέσουν επάνω τους οι ηλιακές ακτίνες είναι δυνατόν να προκαλέσουν πυρκαγιά.

Πλημμύρες είναι δυνατόν να έχουμε και από την συνήθεια των ανθρώπων να ρίχνουν στις κοίτες των ποταμών απορρίμματα και μπάζα.

Μπορούμε να έχουμε κατολισθήσεις και από κατασκευές έργων και από καταστροφή δασών, και μπορεί να έχουμε και ανθρώπινα θύματα.

Οι πυρκαγιές στα δάση είναι μία από τις χειρότερες καταστροφές που μπορεί να προκαλέσει ο άνθρωπος. Πολλές φορές βέβαια μπορεί να ξεσπάσει μόνη της (π.χ. υψηλές θερμοκρασίες , ξηρασία κτλ) , τις πιο πολλές φορές όμως είναι ανθρώπινο έργο. Είτε λόγω απροσεξίας είτε έργο των εμπρηστών. Οι συνέπειες από μια δασική πυρκαγιά είναι τρομερές.

Πλημμύρες

Το καλοκαίρι του 2007, συνέβη μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Εκτεταμένες πυρκαγιές σε πολλά μέρη της χώρας, κυρίως το μήνα Αύγουστο, έκαψαν συνολικά εκτάσεις 268.834 εκταρίων, με αποτέλεσμα το θάνατο τουλάχιστον 63 ανθρώπων.

Η περιοχή που γνώρισε τη μεγαλύτερη καταστροφή ήταν η Πελοπόννησος και ιδίως ο Νομός Ηλείας.

Τι μπορούμε να κάνουμε ΠΡΙΝ το σεισμό , ώστε να διατρέχουμε μικρότερο κίνδυνο.

Δες πού γίνεται σεισμός τώρα στην Ελλάδα.

Σεισμοί

Σεισμός είναι η δόνηση ή η ξαφνική κίνηση της επιφάνειας της Γης.

Ο σεισμός στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται αισθητός από την κίνηση του εδάφους. Μπορεί όμως να γίνει αντιληπτός είτε από την ταλάντωση των φωτιστικών σωμάτων ή τη μετατόπιση των αντικειμένων που βρίσκονται στα ράφια ενός σπιτιού.

Ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, που συμβαίνει στο εσωτερικό της Γης και τα αποτελέσματά του επιδρούν στην επιφάνεια της προκαλώντας συχνά μεγάλες καταστροφές.

Ένας πολύ μεγάλος σεισμός μπορεί να προκαλέσει μεταβολή στο γήινο ανάγλυφο , δηλαδή να προξενήσει ρωγμές στο έδαφος, φαράγγια, να βυθίσει ή να ανυψώσει κομμάτια ξηράς στη θάλασσα, να ξεριζώσει δέντρα ή να καταστρέψει ολόκληρες περιοχές.

Η Ελλάδα είναι σεισμογενής χώρα. (Σεισμογενής περιοχή λέγεται ο τόπος όπου εκδηλώνονται συχνά σεισμοί.)

Είναι η πιο σεισμογενής χώρα στην Ευρώπη και η έκτη σε όλον τον κόσμο.

Προσομοίωση σεισμού (flash)

Φυσικές καταστροφές στην Ελλάδα Δημιουργία τσουνάμι Τεκτονικοί σεισμοί Το ελληνικό τόξο Μέτρα προστασίας στην τάξη Μέτρα προστασίας στο σπίτι

Οι σεισμοί τιυ 1955 στο Βόλο

Έπειτα από έναν «προειδοποιητικό» προσεισμό στις 21/2/1955, με μέγεθος 4,6 R, επήλθε, δύο μήνες αργότερα η ισχυρή κύρια δόνηση μεγέθους 6,2 R με επίκεντρο μέσα στον Παγασητικό, το βραδάκι της 19ης Απριλίου, τρίτης μέρας του Πάσχα, για να συγκλονίσει συθέμελα τον τόπο προκαλώντας σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή.

Δύο μέρες κατόπιν, το βράδυ της 21ης Απριλίου ο ισχυρότερος μετασεισμός των 5,8 Rσχεδόν αποτελείωσε ότι είχε απομείνει όρθιο.

Με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Εσαρώθημεν»! η «Κοινή Έκδοσις των Πρωϊνών Εφημερίδων του Βόλου» στις 24-4-1955 δίνει την εικόνα της καταστροφής.

Στο Βόλο από τις 10.047 οικοδομές, οι 459 κατέρρευσαν, 6.068 κατέστησαν ακατοίκητες και 2.284 έπαθαν ελαφρύτερες ζημιές , δηλαδή συνολικό ποσοστό 87,7% επί του συνόλου. Μόνο 1.237 οικοδομές έμειναν ανέπαφες.

Υπήρξαν ακόμη ένας νεκρός και 41 τραυματίες, ένας, ευτυχώς, επιεικής απολογισμός αν ληφθεί υπόψη το μέγεθος των καταστροφών.

Οι άστεγοι ανήλθαν σε 20.000 ενώ το κύμα φυγής του πληθυσμού σε άλλες πόλεις, συνεχίστηκε αμείωτο.

Σε 61 χωριά του Πηλίου οι ζημιές καταγράφονται αντίστοιχα σε 449 καταρρεύσεις, 7.609 με σοβαρές ζημιές και 3548 με πιο μικρές που συμπληρώνουν την τραγική εικόνα.

ΣΕΙΣΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1978

Δασικές πυρκαγιές

Παρουσιάσεις

QUIZ

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Ανάφλεξη: ξαφνική και απότομη μετάδοση της φλόγας

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) Ποιες είναι οι καταστροφές που οφείλονται σε ανθρωπογενείς αιτίες; Ανάφερε μερικά παραδείγματα

Οι καταστροφές που οφείλονται σε ανθρωπογενείς αιτίες είναι οι εξής:

> Πυρκαγιές από ανθρώπινη απροσεξία ή σκόπιμες (εμπησμοί)

> Πλημμύρες που προκαλούνται εξαιτίας των μπαζωμένων ρεμάτων και των καμένων δασών .

β) Τι είναι η αυτανάφλεξη; Μπορείς να αναφέρεις ένα παράδειγμα αυτανάφλεξης στο δάσος;

Το άναμμα της φωτιάς από μόνη της.

Συμβαίνει όταν ένα εύφλεκτο υλικό αναφλέγεται από μόνο του.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η πυρκαγιά που προκαλείται από ένα πεταμένο γυάλινο μπουκάλι. Το γυαλί συγκεντρώνει τις ηλιακές ακτίνες, αναπτύσσει υψηλή θερμοκρασία και προκαλεί σπίθα με αποτέλεσμα να ξεκινήσει πυρκαγιά , κυρίως το καλοκαίρι επιδή υπάρχουν ξερά χόρτα..

γ) Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά σου απέναντι σε μια οικογένεια, της οποίας το σπίτι έχει καταστραφεί από πλημμύρα;

θα πρέπει να φιλοξενήσουμε αυτούς τους ανθρώπους για όσο χρειαστεί, να τους δώσουμε στεγνά ρούχα και παπούτσια καθώς και φαγητό. Χρειάζονται μάλιστα και ψυχολογική υποστήριξη και παρηγοριά, μιας και θα είναι ιδιαίτερα στενοχωρημένοι αφού χάσανε το σπίτι τους.

Αντιστοίχισε φυσικά και ανθρωπογενή αίτια για τις παρακάτω καταστροφές:

Φυσικά αίτια

Ανθρωπογενή αίτια

Πλημμύρα σε περιοχή με άναρχη (αυθαίρετη) δόμηση

Πλημμύρα σε περιοχή κοντά σε ποτάμι, του οποίου η κοίτη «κτίστηκε»

Πυρκαγιά στο δάσος από υψηλή θερμοκρασία και γερασμένη βλάστηση

Πυρκαγιά στο δάσος από ανάφλεξη εξαιτίας γυαλιού

Καταστροφή της σοδειάς από πυκνό χαλάζι

Διάβασε το παρακάτω κείμενο. Υπάρχουν μέσα σ’ αυτό τρία σημεία, όπου φαίνεται η ευθύνη του ανθρώπου για την καταστροφή και την απώλεια. Υπογράμμισε αυτά τα σημεία και σχολίασέ τα.

Μια Κορυδαλλιώτισσα θυμάται:

Το Νοέμβριο του 1977 μια πολύ δυνατή βροχή που κράτησε αρκετές ώρες, σκόρπισε τον πανικό στην περιοχή του Πειραιά. Στη λεωφόρο Γ. Λαμπράκη στον Κορυδαλλό, όπου οι υπόνομοι ήταν βουλωμένοι, τα νερά ανέβηκαν κι έπνιξαν κυριολεκτικά τα αυτοκίνητα. Από το βουνό Αιγάλεω, γυμνό από δέντρα (στην αρχαιότητα ήταν καταπράσινο), κατέβαιναν με ορμή όχι μόνο νερά αλλά και χώματα. Τόσο χώμα πού βρέθηκε, ώστε να σχηματίσει τύμβο στη λεωφόρο, κάτω από τον οποίο θάφτηκαν αυτοκίνητα; Το νερό παρέσυρε παρκαρισμένα οχήματα και οι κάτοχοί τους τα βρήκαν το επόμενο πρωί «κολλημένα» σε τοίχους, τρακαρισμένα μεταξύ τους, κατεστραμμένα ολοσχερώς. Υπόγεια πλημμύρισαν, ισόγεια σπίτια γέμισαν νερά, περιουσίες χάθηκαν. Τοχειρότερο, όμως, ήταν ότι το νερό παρέσυρε κι ένα κορίτσι 12 χρονών, εκεί στη γειτονιά μας-στο σπίτι του κοντά -κι ενώ οι περισσότεροι κλαίγαν για τις περιουσίες τους, μια μάνα έκλαιγε για το αδικοχαμένο της παιδί...

Τετράδιο Εργασιών - Απαντήσεις

21.Φυσικές καταστροφές.pdf from Dimitra Mylonaki