Πληθυσμός είναι ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που κατοικούν σ' έναν ορισμένο τόπο.

Ο πληθυσμός μεταβάλλεται (αυξάνεται ή μειώνεται) με το πέρασμα των χρόνων.

Η μεταβολή του πληθυσμού εξαρτάται από:

• τις γεννήσεις

• Τους θανάτους

• Τη μετανάστευση

• Την παλιννόστηση

Απογραφή είναι η καταγραφή των κατοίκων μιας χώρας σε ονομαστικούς και στατιστικούς καταλόγους.

Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας (Ε.Σ.Υ.Ε.) πραγματοποιεί απογραφή των κατοίκων της χώρας μας κάθε δέκα χρόνια.

Δηλαδή κάνει καταμέτρηση του πληθυσμού και εξακριβώνει τα δημογραφικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά των κατοίκων της Ελλάδας.

Υπάλληλοι της Ε.Σ.Υ.Ε. και άτομα που έχει ορίσει επισκέπτονται όλα τα σπίτια της πατρίδας μας και καταγράφουν όλους τους κατοίκους κάθε ηλικίας και κάθε εθνικότητας.

 «Η Γενική Απογραφή είναι έργο Εθνικής σημασίας και μας αφορά όλους. Βοηθά την Πολιτεία να σχεδιάσει και να προγραμματίσει καλύτερα σημαντικά θέματα που έχουν σχέση με την Παιδεία, την Yγεία, την Απασχόληση, τις υποδομές κ.ά. Όσο πιο σωστά γνωρίζουμε το παρόν, τόσο πιο καλά μπορούμε να σχεδιάσουμε το μέλλον».

(Από το έντυπο της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών, Κυριακή 18 Μαρτίου 2001)

10.815.197

παλιννόστηση

Με την πάροδο των χρόνων πολλοί από τους μετανάστες επιστρέφουν στην πατρίδα που δεν ξέχασαν ποτέ.

Η επιστροφή αυτή ονομάζεται παλιννόστηση και οι άνθρωποι που επιστρέφουν ονομάζονται παλιννοστούντες.

μετανάστευση

Μετανάστευση είναι η μετακίνηση των ατόμων από τον τόπο γέννησής τους σε άλλη περιοχή ή χώρα, για διάφορους λόγους με πιο συχνή την εύρεση εργασίας.

Μετανάστες

είναι οι άνθρωποι που με ή χωρίς τη θέλησή τους , εγκαταλείπουν τον τόπο τους, για να ζήσουν σε έναν άλλο τόπο.

Ελληνική Μετανάστευση

Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι σκληρές συνθήκες ζωής και η φτώχεια ανάγκαζαν χιλιάδες Έλληνες να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες του κόσμου αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. 
  Μόνο στην Αμερική την περίοδο 1820-1920 μετανάστευσαν 350.000 περίπου συμπατριώτες μας, ενώ αμέσως μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πολλοί έφυγαν με προορισμό τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Αυστραλία και αλλού κυνηγώντας το όνειρο μιας καλύτερης ζωής.

Κατά τη δεκαετία του 1960 η μετανάστευση Ελλήνων σε ξένες χώρες ήταν η μεγαλύτερη που γνώρισε ποτέ η πατρίδα μας. Οι μετανάστες έφτασαν τις 812.424. Την ίδια περίοδο γύρισαν στην πατρίδα 436.942 μετανάστες (παλιννόστηση).

Με βάση τα τελευταίες εκτιμήσεις της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού, σήμερα, περισσότεροι από 5.000.000 πολίτες ελληνικής καταγωγής ζουν εκτός των ελληνικών συνόρων, διεσπαρμένοι σε 140 χώρες του πλανήτη!

Μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού ελληνικής καταγωγής παρατηρούμε στις ΗΠΑ (περί τα 3.000.000). Ακολουθεί η Ευρώπη (1.000.000), συμπεριλαμβανομένων και των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως, η Αυστραλία (650.000 με 700.000), ο Καναδάς (περί τις 350.000), η Ασία και η Αφρική (περί τις 100.000) και τέλος η Κεντρική και Νότια Αμερική (περί τις 60.000).

Στην Ευρώπη, η μεγαλύτερη κοινότητα ομογενών βρίσκεται στην Γερμανία (υπολογίζεται μεταξύ 400.000 και 450.000). Δεύτερη είναι η Βρετανία όπου οι ελληνικής καταγωγής (μαζί με την κυπριακή κοινότητα) υπολογίζονται σε 400.000. Στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες ισχυρή παρουσία υπάρχει στην Ρωσία (98.000) και την Ουκρανία (90.000).

Οι Έλληνες μετανάστες αντιμετώπισαν και αυτοί τα προβλήματα εγκατάστασης, τα οποία αντιμετωπίζουν σήμερα οι οικογένειες των αλλοδαπών που έρχονται στη χώρα μας.

Στις ΗΠΑ σε πολλές περιπτώσεις τα δικαστήρια αρνήθηκαν να δώσουν την αμερικανική υπηκοότητα σε Έλληνες, αποφαινόμενα ότι αυτοί ανήκουν στην κίτρινη φυλή!

Το 1913 στην είσοδο ενός εστιατορίου στην Καλιφόρνια έγραφε: “Αμιγές Αμερικανικό! Όχι ποντίκια, όχι Έλληνες”.

Οι συνθήκες της ζωής τους ήταν άθλιες. Η φυματίωση εθέριζε. Υπέμεναν όμως τα πάντα προκειμένου να εξασφαλίσουν το γυρισμό τους στην πατρίδα, με κάποια άνεση και είναι γνωστό ότι πολλοί δεν γύρισαν πολύ πλουσιότεροι απ΄ ό,τι έφυγαν.

για τα παιδιά που δούλευαν
σαν πλανόδιοι πωλητές

«Στριμωγμένοι σε ανήλια και δίχως επαρκή αερισμό υπόγεια έμεναν πέντε ή περισσότεροι σ΄ ένα δωμάτιο, όπου μετά τον κάματο της ημέρας, ήρχοντο το βράδυ να ξεκουράσουν το κατάκοπο κορμί τους. Ούτε και η διατροφή τους ήταν καλύτερη ..... στην Αμερική όσοι δεν διαιτώνται καλά καταλήγουν στο φθισιατρείο».

 Από το βιβλίο του Μπ. Μαλαφούρη σχετικά με τις συνθήκες ζωής των Ελλήνων μεταναστών στις αμερικανικές πόλεις

για τα παιδιά που δούλευαν στα στιλβωτήρια.

Σε μερικά δωμάτια ήταν αραδιασμένα το ένα πλάι στο άλλο δύο ή τρία κρεβάτια στα οποία έπεφταν από τρία ή τέσσερα παιδιά. Σε άλλα δωμάτια δεν υπήρχαν κρεβάτια και τα παιδιά εκοιμούντο στο πάτωμα... Όταν η κατοικία τους ήταν σε μεγάλη απόσταση από το κέντρο (ως συνήθως) ξυπνούσαν στις 4.30 το πρωί. Πάντοτε έμεναν στην εργασία τους μέχρι τις 9.30 και 10 τη νύχτα... Μετά το κλείσιμο των στιλβωτηρίων, έμεναν για να καθαρίσουν τα μάρμαρα, να σφουγγαρίσουν τα πατώματα και να ξεσκονίσουν τις καρέκλες... Τις περισσότερες φορές όμως οι εργοδότες έδιναν μόνο τυρί, ελιές και ξερό ψωμί. Τη νύχτα ήταν τόσο εξαντλημένα, ώστε έπεφταν συχνά στο κρεβάτι χωρίς να ξεντυθούν (αφού είχαν κάνει μια και περισσότερη ώρα δρόμο με τα πόδια)... Τα στιλβωτήρια έμεναν ανοιχτά κάθε μέρα της εβδομάδος και τις Κυριακές και τις γιορτές...»
( Εφημερίδα «Καθημερινή», 1996, «Επτά Ημέρες» (15/12) αφιέρωμα σ. 19)

Δημογραφικό πρόβλημα

Το δημογραφiκό πρόβλημα σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που προκύπτουν από την αλλαγή στη σύνθεση και κυρίως από τη δυσανάλογη μείωση του πληθυσμού μιας χώρας.

Όταν οι γεννήσεις είναι λιγότερες από τους θανάτους δημιουργείται δημογραφικό πρόβλημα. 

Επηρεάζει τα εθνικά θέματα, όπως την ασφάλεια, την οικονομία και την παραγωγικότητα.

Ο πληθυσμός της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια όμως  (την περίοδο της οικονομικής κρίσης) μειώνεται και θα ελαττώνεται συνεχώς στο μέλλον , σύμφωνα με τις προβλέψεις.

Ο αριθμός των Ελλήνων μεταναστών ηλικίας 15-64 ετών, από το 2008 μέχρι το 2018 , ξεπερνά τις 500.000.

Το 2016 ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας ήταν περίπου 10,85 εκ. άνθρωποι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat.
Μετά από μια ελαφρά αύξηση από το 2004 έως το 2011, ο πληθυσμός της Ελλάδας παρουσίασε ελαφρά πτώση από το 2011 έως το 2014. O πληθυσμός της χώρας εκτιμάται πως θα είναι 10,73 εκατομμύρια άνθρωποι το 2022, έναντι 11,12 το 2010, αν συνεχιστεί ο ρυθμός μείωσης των τελευταίων ετών.

Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat, ο πληθυσμός της χώρας μας μέχρι το 2080 αναμένεται να μειωθεί, καθώς υπολογίζεται πως θα διαμορφωθεί στα 7,69 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η δομή, του πληθυσμού θα είναι διαφορετική από αυτή του 2000, καθώς η αναλογία των παιδιών ηλικίας 0-14 ετών προβλέπεται να μειωθεί από 15,3% το 2000 σε 13% το 2050,

Οι άνω των 65 αποτελούν σήμερα  το 21%. Το 2050,  θα είμαστε 8,8 εκατ. και το 30%-33% του πληθυσμού θα έχει ηλικία άνω των 65.

Ο Ελληνισμός της διασποράς

 Κατανομή του απόδημου Ελληνισμού στις ηπείρους

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπιστεί το δημογραφικό πρόβλημα;

•  κίνητρα για τα νέα ζευγάρια με άτοκα δάνεια

•  στεγαστικά δάνεια με ευνοϊκούς όρους,

• ύπαρξη κατάλληλων υποδομών, όπως ολοήμερους βρεφονηπιακούς-παιδικούς σταθμούς και ολοήμερα δημοτικά σχολεία.

•   οικογενειακά επιδόματα - χορήγηση επιδόματος φροντίδας παιδιών,
 γονικές άδειες,

• μειωμένο ωράριο εργασίας γονέων,  ευέλικτο ωράριο ,  τηλεργασία

•   άδειες για λόγους ασθενείας παιδιών,

•   φορολογικές απαλλαγές πολυτέκνων,

•  εύρεση καλής εργασίας στη μητέρα πολύτεκνης οικογένειας κ. ά.

Παρουσιάσεις

Τετράδιο Εργασιών - Απαντήσεις