Κεφάλαιο 31ο : Τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας
Στο κεφάλαιο αυτό θα μάθετε:
- για τη δημιουργία των μεγάλων αστικών έντρων και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της ζωής σε αυτά
- για τις έννοιες της αστυφιλίας και της αστικοποίησης
Ερωτήσεις:
1. Σε ποιες κατηγορίες χωρίζεται ο πληθυσμός;
2. Τι είναι ο αστικός πληθυσμός;
3. Τι ονομάζεται αστυφιλία;
4. Ποιοι λόγοι οδήγησαν στο φαινόμενο της αστυφιλίας;
5. Ποιες είναι οι συνέπειες της αστυφιλίας;
6. Τι είναι η αστικοποίηση;
7. Ποια είναι τα οφέλη της αστικοποίησης;
8. Ποιες οι άσχημες συνέπειες της αστικοποίησης;
Κατανομή πληθυσμού της Ελλάδας
Οι 15 μεγαλύτερες σε πληθυσμό πόλεις της Ελλάδας
Πυκνότητα πληθυσμού των νομών
Γεωγραφικό γλωσσάριο
- Αστικοποίηση: το φαινόμενο της αύξησης του ποσοστού των ανθρώπων που ζουν στις πόλεις σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα.
- Αστυφιλία: το φαινόμενο της εγκατάλειψης της περιφέρειας με σκοπό την εγκατάσταση σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο.
Απαντήσεις στις εργασίες του τετραδίου εργασιών
Η χώρα μου από ψηλά: Πόλεις
Τα χωριά ακμάζουν ή ερημώνουν
Στην αρχαία Ελλάδα η πόλη ονομαζόταν άστυ.
Ο πληθυσμός που ζει στις πόλεις ονομάζεται αστικός πληθυσμός.
Η χώρα μου από ψηλά: οι αλλαγές στις πόλεις
Στα μέσα του 20ού αιώνα πολλοί κάτοικοι της ελληνικής περιφέρειας επέλεξαν να φύγουν από τα χωριά τους και να εγκατασταθούν στις μεγάλες πόλεις, που υπήρχαν εκείνη την
εποχή στη χώρα μας.
Οι άνθρωποι αυτοί για να καλύιμουν τις ανάγκες τους προτίμησαν τη ζωή στην πόλη, προκαλώντας έτσι μεγάλη αύξηση του αστικού πληθυσμού.
αστυφιλία (άστυ + φιλία, από το αρχαίο ρήμα φιλώ = αγαπώ).
Το φαινόμενο να αφήνουν οι άνθρωποι τους μικρούς οικισμούς και να πηγαίνουν να ζήσουν στις πόλεις.
Το φαινόμενο αυτό, η αστυφιλία, συνεχίζει μέχρι σήμερα.
Κατηγορίες πληθυσμού
Αγροτικός: οικισμοί με πληθυσμό έως 2.000 κατ.
Ημιαστικός: οικισμοί με πληθυσμό από 2.000 έως 10.000 κατ.
Αστικός: οικισμοί με πληθυσμό μεγαλύτερο από 10.000 κατ.
αστικοποίηση
- η ένταξη στην αστική τάξη, ενός ατόμου ή ενός τμήματος του πληθυσμού μιας περιοχής
- η αποδοχή της αστικής κουλτούρας και του αστικού τρόπου ζωής
- η μετατροπή μιας περιοχής σε αστικό κέντρο
- η διαρκής και συστηματική συσσώρευση πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα
Παρατήρησε τις παραπάνω ¨πίτες¨. Δείχνουν την κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας σε τρεις διαφορετικές χρονικές στιγμές (1941, 1961, 1961).
- Ποιες κατηγορίες πληθυσμού διακρίνεις;
- Ποιος πληθυσμός αυξήθηκε τα τελευταία 60 χρόνια;
- Ποιος πληθυσμός μειώθηκε τα τελευταία 60 χρόνια;
- Ποιος πληθυσμός δεν έχει αλλάξει σημαντικά;
- Ποια χρονολογική περίοδο παρατηρείται μεγάλη αύξηση του αστικού πληθυσμού της Ελλάδας;
- Γιατί πιστεύετε πως συνέβη αυτό;
Οι λόγοι που υποχρέωσαν τους ανθρώπους εκείνη την εποχή να αφήσουν τους δικούς τους τόπους και να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα κυρίως ήταν:
Κοινωνικοί.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν:
α) Η ανάγκη για καλύτερη ποιότητα ζωής.
β) Η ανασφάλεια των κατοίκων των μικρών χωριών και απομακρυσμένων περιοχών, εξαιτίας της έλλειψης άμεσης πρόσβασης σε κέντρα υγείας.
Οικονομικοί.
Τα μεγάλα αστικά κέντρα εκείνης της εποχής ήταν ανεπτυγμένα και υπήρχαν βιομηχανίες και εταιρείες που προσέφεραν εργασία.
Πολλές είναι οι αιτίες που οδηγούν τον πληθυσμό της υπαίθρου (αγροτικός πληθυσμός) να μετακινείται στις πόλεις.
- Οι δύσκολες συνθήκες ζωής στις ορεινές περιοχές εξαιτίας της μορφολογίας του εδάφους και τον κλιματικών συνθηκών.
- η βιομηχανική ανάπτυξη και η συγκέντρωση παραγωγικών μονάδων στις μεγαλουπόλεις, που πρόσφεραν μεγαλύτερες δυνατότητες απασχόλησης.
- Η παραμέληση της υπαίθρου από το κράτος και οι ελλείψεις σε ζητήματα υποδομής, όπως το συγκοινωνιακό δίκτυο.
- Η μικρή απόδοση των καλλιεργειών και οι χαμηλές τιμές των
προϊόντων που έχουν σαν αποτέλεσμα να μην εξασφαλίζουν οι αγρότεςσταθερό εισόδημα. - Η αναζήτηση καλύτερης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καλύτερων συνθηκών ζωής και μόρφωσης.
- Η έλξη που ασκούν οι πόλεις στους νέους σε σύγκριση με τη
μονότονη και βαρετή ζωή του χωριού.
Παρατήρησε την παρακάτω εικόνα και κατέγραψε λόγους που οδήγησαν και οδηγούν τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν την ύπαιθρο και να εγκαθίστανται στα αστικά κέντρα.
Συνέπειες της αστυφιλίας
μεγάλη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των αστικών κέντρων (ίδρυση πανεπιστημίων, νοσοκομείων, βιομηχανιών, χώρων ψυχαγωγίας, αθλητικών εγκαταστάσεων κ.ά.), μεγάλη αύξηση του πληθυσμού κ.λπ.εγκαταστάσεων κ.ά.), μεγάλη αύξηση του πληθυσμού Ερήμωση της περιφέρειας (χωριά χωρίς νέους ανθρώπους, κτήματα ακαλλιέργητα, μειωμένη παραγωγή αγροτικών προϊόντων κ.ά.) .ι
Με την ερήμωση της περιφέρειας κινδυνεύουν να χαθούν πολλά από τα πολιτιστικά στοιχεία μιας περιοχής (ήθη, έθιμα, τοπικά πανηγύρια κ.ά.). Σκεφτείτε και αναφέρετε τους λόγους, εξαιτίας των οποίων μπορεί να χαθούν τα στοιχεία αυτά.
Κρωμνικό Ξάνθης
Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι του Κρωμνικού;
Ποια προβλήματα αντιμετώπιζαν;
Πότε άρχισαν να φεύγουν οι κάτοικοι από το χωριό; Πού πήγαν;
Ποια η κατάσταση του χωριού σήμερα;
Νυμφαίο Φλώρινας
Πώς ονομαζόταν το Νυμφαίο παλαιότερα; Σε το οφείλονταν η ονομασία του;
Από ποια ¨αρρώστια¨ χτυπήθηκε το χωριό μετά τον πόλεμο;
Πώς αντιμετώπισαν οι κάτοικοι τη ¨νόσο¨ που τους βρήκε;
Τι συνέβη στο Νυμφαίο από το 1990 και μετά;
Τυχερό Έβρου
Ποιες οι ασχολίες των κατοίκων του Τυχερού;
Ποιο πλεονέκτημα έχει το χωριό και πώς το εκμεταλλεύτηκε ο Δήμος;
Η αστυφιλία στη Ελλάδα παρουσιάζει την εξής ιδιαιτερότητα: οι κάτοικοι της περιφέρειας δεν έχουν συγκεντρωθεί το ίδιο σε όλες τις μεγάλες πόλεις.
Η μεγαλύτερη συγκέντρωση παρατηρείται στην Αθήνα και κατόπιν στη Θεσσαλονίκη. Αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα στη γενικότερη ανάπτυξη όλων των περιοχών της χώρας μας.
Επίσης προκαλεί έντονα συγκοινωνιακά και πολεοδομικά προβλήματα, δυσκολίες στην προστασία του περιβάλλοντος, μόλυνση της ατμόσφαιρας και άλλα.
1. Ποιοι ήταν οι λόγοι που ανάγκασαν τους Έλληνες να αφήσουν τους τόπους τους και να αναζητήσουν καλύτερη ζωή στα ελληνικά και ξένα αστικά κέντρα; (Αφού αναφέρεις τους λόγους, δώσε και μερικά σχετικά παραδείγματα).
Στα μέσα του 20ου αιώνα πολλοί κάτοικοι της ελληνικής περιφέρειας επέλεξαν να φύγουν από τα χωριά τους και να εγκατασταθούν στις μεγάλες πόλεις εκείνης της εποχής.
Οι λόγοι που τους ανάγκασαν να αφήσουν τους τόπους τους ήταν κοινωνικοί και οικονομικοί.
κοινωνικοί λόγοι: α) η ανάγκη για καλύτερη ποιότητα ζωής με περισσότερες ανέσεις και ευκαιρίες καθώς και β) η ανασφάλεια των κατοίκων των μικρών χωριών και απομακρυσμένων περιοχών εξαιτίας της έλλειψης άμεσης πρόσβασης σε κέντρα υγείας.
Οικονομικοί λόγοι: τα μεγάλα αστικά κέντρα εκείνης της εποχής ήταν αναπτυγμένα και υπήρχαν βιομηχανίες και εταιρείες που προσέφεραν αρκετές θέσεις εργασίας.
2. Γίνε για λίγο ένας ειδικός της Στατιστικής Υπηρεσίας και προσπάθησε να καταγράψεις την αύξηση ή τη μείωση του πληθυσμού του τόπου όπου κατοικείς τα τελευταία 30 χρόνια. Μπορείς να βοηθηθείς από τα γραφεία των τοπικών αρχών. Αφού τελειώσεις την έρευνα σου, κάνε τις παρατηρήσεις σου σχετικά με τις αιτίες που οδήγησαν στην αύξηση ή στη μείωση των κατοίκων της περιοχής.
Δες τα στοιχεία των απογραφών του 1991 , 2001 και 2011
