ΕΝΟΤΗΤΑ Α :
Η γη ως ουράνιο σώμα

Kεφάλαιο 5
Η περιφορά της Γης − Οι εποχές

Μάθαμε ότι τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο είναι ελλειπτική.

Αυτό σημαίνει πως η Γη δεν κάνει  κύκλους γύρω από τον Ήλιο, αλλά ακολουθεί μια ελαφρώς οβάλ πορεία.

Η θέση του άξονα της γης είναι πλάγια σε σχέση με την τροχιά της γύρω από τον ήλιο.

Αποτέλεσμα της κλίσης του άξονα είναι ο ήλιος να μην θερμαίνει κάθε φορά το ίδιο τα δύο ημισφαίρια της. Στο φαινόμενο αυτό οφείλονται οι εποχές.

Εποχές λέμε τις περιόδους που διαιρείται το έτος και επικρατούν ανάλογες καιρικές συνθήκες.

Όταν είναι στραμμένο προς τον Ήλιο το βόρειο ημισφαίριο, οι ηλιακές ακτίνες πέφτουν κάθετα σ’ αυτό και το θερμαίνουν περισσότερο, ενώ στο νότιο ημισφαίριο πέφτουν πλάγια και το θερμαίνουν λιγότερο.

 Στην περίπτωση αυτή το βόρειο ημισφαίριο έχει καλοκαίρι και το νότιο ημισφαίριο έχει χειμώνα.

Στις 21 Ιουνίου και στις 21 Δεκεμβρίου η διαφορά ανάμεσα στη διάρκεια της ημέρας και τη διάρκεια της νύχτας είναι η μεγαλύτερη.

Αυτό συμβαίνει γιατί τις δύο αυτές ημέρες ο Ήλιος απέχει τη μεγαλύτερη απόσταση από τον Ισημερινό.

Οι δύο αυτές ημέρες ονομάζονται ηλιοστάσια.

Στις 21 (ή 22) Ιουνίου έχουμε δηλαδή τη μεγαλύτερη διάρκεια ημέρας και τη μικρότερη διάρκεια νύχτας (θερινό ή βόρειο ηλιοστάσιο)  ,

ενώ στις 21 (ή 22) Δεκεμβρίου το αντίθετο (χειμερινό ή νότιο ηλιοστάσιο).

Ηλιοστάσια

Ισημερίες

Η διάρκεια της μέρας και της νύχτας δεν είναι πάντα ίδια σε όλους τους τόπους.

 Αυτό οφείλεται στη μικρή κλίση του άξονα της Γης.

Στον ισημερινό όλο το χρόνο η διάρκεια μέρας - νύχτας είναι ίση (12 ώρες) ,

ενώ οι περιοχές που βρίσκονται στους δύο πόλους έχουν έξι μήνες μέρα και έξι μήνες νύχτα.

Στους άλλους τόπους-εκτός των πόλων- η μέρα και η νύχτα έχουν την ίδια διάρκεια μόνο δύο φορές το χρόνο , κατά την εαρινή (21/3) και φθινοπωρινή ισημερία (23/9).

 Οι αλκυονίδες ημέρες

Η Αλκυόνη, η κόρη του Αιόλου, του θεού των ανέμων, ήταν παντρεμένη με τον Κύηκα, το βασιλιά της Τραχίνας. Ζούσαν πολύ αγαπημένοι κι ευτυχισμένοι και έλεγαν ότι η ευτυχία τους ξεπερνούσε ακόμη και την ευτυχία των θεών. Ο Δίας θύμωσε τόσο πολύ από την αλαζονεία τους και τους μεταμόρφωσε σε πουλιά. Η Αλκυόνη γεννούσε χειμώνα τα αυγά της στην ακροθαλασσιά, με αποτέλεσμα οι νεοσσοί να παρασύρονται από τα κύματα και να χάνονται. Κάποτε ο Δίας λυπήθηκε το άμοιρο πουλί και αποφάσισε να στέλνει μέσα στο καταχείμωνο, κατά την περίοδο που η Αλκυόνη επωάζει τα αυγά της, 14 ημέρες καλοκαιρίας. Μάλιστα διέταξε τον Αίολο να συγκρατεί τους ανέμους του, όσο διαρκούν οι ημέρες αυτές, τις οποίες ο λαός μας ονόμασε «αλκυονίδες».

Παρουσιάσεις

QUIZ

Τετράδιο Εργασιών

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Εποχές: χρονικές περίοδοι, στις οποίες διαιρείται το έτος και επικρατούν ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία, βροχοπτώσεις κ.λπ.)

Ισημερία είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η διάρκεια την ημέρας και της νύχτας είναι ίσες.

    Η εαρινή ισημερία γίνεται στις 21 Μαρτίου ή 22 Μαρτίου.

    Η φθινοπωρινή ισημερία γίνεται στις 22 Σεπτεμβρίου ή 23 Σεπτεμβρίου.

Ηλιοστάσιο: το ημερονύκτιο του έτους κατά το οποίο η χρονική διαφορά μεταξύ ημέρας και νύχτας μεγιστοποιείται

    θερινό ηλιοστάσιο: στις 21 Ιουνίου έχουμε τη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας και τη μικρότερη νύχτα για όλο το έτος

    χειμερινό ηλιοστάσιο: στις 21 Δεκεμβρίου έχουμε τη μεγαλύτερη νύχτα και τη μικρότερη μέρα του έτους

ΕΝΟΤΗΤΑ Α : Η γη ως ουράνιο σώμα

ΕΝΟΤΗΤΑ B΄: Το φυσικό περιβάλλον

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ : Η Γη ως χώρος ζωής του ανθρώπου

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ : Οι ήπειροι

1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;

Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη   

α) Ο άξονας της Γης είναι κάθετος προς το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο Λ

β) Όταν οι ηλιακές ακτίνες πέφτουν πλάγια σε έναν τόπο τον θερμαίνουν λιγότερο Σ

γ) Οι εποχές οφείλονται στην πλάγια θέση που έχει ο άξονας της Γης ως προς το επίπεδο της ελλειπτικής τροχιάς, καθώς αυτή περιφέρεται γύρω από τον  Ήλιο Σ

γ) Όταν το βόρειο ημισφαίριο είναι στραμμένο προς τον Ήλιο, τότε αυτό έχει χειμώνα Λ

ε) Όταν το νότιο ημισφαίριο είναι στραμμένο προς τον Ήλιο, τότε το βόρειο ημισφαίριο έχει χειμώνα Σ

2. Γιατί νομίζεις ότι εμείς οι άνθρωποι δεν αντιλαμβανόμαστε τις κινήσεις της Γης, παρόλο που αυτή κινείται με μεγάλη ταχύτητα;

Οι άνθρωποι δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την κίνηση της Γης, γιατί μαζί με τη γη, κινούμαστε κι εμείς , ακριβώς με την ίδια ταχύτητα. Αυτό μπορούμε να το παρατηρήσουμε και όταν είμαστε μέσα σε κάποιο μεταφορικό μέσο. Όταν για παράδειγμα είμαστε μέσα σε ένα αεροπλάνο, ενώ μπορεί να ταξιδεύουμε με πολύ μεγάλη ταχύτητα, εμείς νιώθουμε πως είμαστε ακίνητοι.

3. Συμπλήρωσε το κείμενο με τις λέξεις που λείπουν:

Ο άξονας της Γης είναι πλάγιος προς το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο. Στη θέση αυτή του άξονα κατά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο οφείλονται οι εποχές. Όταν το βόρειο ημισφαίριο έχει καλοκαίρι, τότε το νότιο ημισφαίριο έχει χειμώνα.

4. Φαντάσου ότι ο άξονας της Γης είναι κάθετος προς το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο. Καθώς ο Ήλιος τη φωτίζει, ενώ εκείνη περιφέρεται γύρω του, μπορείς να γράψεις τι θα συνέβαινε;

Στην περίπτωση που ο άξονας της Γης ήταν κάθετος, ο Ήλιος θα έλουζε με τις ακτίνες του το ίδιο και τα δύο ημισφαίρια, με αποτέλεσμα, να μην εναλλάσσονται οι εποχές. Έτσι, θα είχαμε 12 ώρες μέρα και 12 ώρες νύχτα και δε θα υπήρχαν εποχές.

Wordwall 1

Wordwall 2

Liveworksheets 1