27. Το κλίμα της Ευρώπης και οι ανθρώπινες  δραστηριότητες

Στην  Ευρώπη διακρίνουμε 6 κλιματικές ζώνες:

Ζώνη Ωκεάνιου κλίματος με ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι. Τέτοιο κλίμα παρατηρείται κυρίως στη Δυτική Ευρώπη, όπου επηρεάζεται και από το ρεύμα του κόλπου του Μεξικού

Ζώνη ηπειρωτικού κλίματος με ψυχρούς χειμώνες και ζεστά αλλά με πολλές βροχές καλοκαίρια. Τέτοιο κλίμα παρατηρείται στην Ανατολική και μέρος της Κεντρικής Ευρώπης.

Τη ζώνη αυτή επηρεάζουν οι ξηροί άνεμοι της Ασίας, οι οποίοι το χειμώνα είναι ψυχροί και το καλοκαίρι θερμοί.

Ζώνη μεταβατικού κλίματος με πιο ήπιους χειμώνες από ότι στο ηπειρωτικό και πιο λίγες βροχές σε σχέση με το Ωκεάνιο. Παρατηρείται κυρίως στη βόρεια, κεντρική και νότια Ευρώπη που είναι μακριά από Μεσόγειο και Ατλαντικό Ωκεανό.

Η ζώνη μεταβατικού κλίματος δεν δέχεται την επίδραση του ωκεανού, δεν επηρεάζεται από τους ξηρούς ανέμους της Ασίας, ούτε δέχεται τους θερμούς ανέμους της Σαχάρας.

Ζώνη πολικού κλίματος με χαμηλές θερμοκρασίες σχεδόν όλο το χρόνο και ανήκουν οι περιοχέςπου βρέχονται από το Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό και είναι παγωμένη τους περισσότερους μήνες του χρόνου.

Ζώνη μεσογειακού κλίματος με ήπιους και υγρούς χειμώνες και ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. Εδώ ανήκει και η Ελλάδα, όπως και ολόκληρο το νότιο τμήμα της Ευρώπης.

Η ζώνη αυτή επηρεάζεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα και την έρημο Σαχάρα.

Ζώνη ορεινού κλίματος με λίγες βροχές, χαμηλές θερμοκρασίες και σύντομο και ψυχρό καλοκαίρι. Εδώ ανήκουν περιοχές όλων των κλιματικών ζωνών με μεγάλο υψόμετρο.

Το εύκρατο κλίμα ευνοεί την ανάπτυξη κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας. Γι΄αυτό υπήρξε πάντα ένας καθοριστικός παράγοντας για την πρόοδο του ανθρώπου και την ανάπτυξη του πολιτισμού της Ευρώπης.

Οι κάτοικοι της Ευρώπης ασχολήθηκαν με όλα τα είδη παραγωγής προϊόντων, δηλαδή με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και αργότερα τη βιοτεχνία και τη βιομηχανία. Αφού δεν είχαν να αντιμετωπίσουν ακραίες κλιματικές συνθήκες (με εξαίρεση τους Λάπωνες), ασχολήθηκαν με τα γράμματα, τις τέχνες και τις επιστήμες. Η τεχνολογία αναπτύχθηκε σε όλους τους τομείς και οδήγησε κυρίως τη Δυτική Ευρώπη στην πρόοδο και τον πλούτο.

Η Ευρώπη βρίσκεται στη βόρεια εύκρατη ζώνη και περιβάλλεται στο μεγαλύτερο μέρος της από θάλασσα. Επομένως, το κλίμα της είναι σε γενικές γραμμές εύκρατο, με εξαίρεση τις βόρειες περιοχές της ηπείρου.

 Βέβαια το κλίμα από τόπο σε τόπο παρουσιάζει διαφορές μια και το κλίμα μιας περιοχής εξαρτάται από...

•     το γεωγραφικό πλάτος
•     την απόστασή της από τη θάλασσα
•     το υψόμετρο και
•     τις ειδικές τοπικές συνθήκες

Το ρεύμα του κόλπου του Μεξικού

Από τα ωκεάνια ρεύματα, το ρεύμα του κόλπου του Μεξικού είναι ένα από τα ισχυρότερα.

Μεταφέρει  θερμότητα στην Ευρώπη και στη Βόρειο Αμερική.

Στην πραγματικότητα, η μέση ετήσια θερμοκρασία στη Βορειοδυτική Ευρώπη είναι γύρω στους 9°C υψηλότερη σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία σε αυτό το γεωγραφικό πλάτος, λόγω του ρεύματος του κόλπου.

Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί είναι ο εξής:
το επιφανειακό νερό στο Βόρειο Ατλαντικό ψύχεται λόγω των ανέμων από τις Αρκτικές περιοχές. Αυξάνεται η αλατότητα και η πυκνότητά του, ιδιότητες που το κάνουν να βυθιστεί στον πυθμένα του ωκεανού. Στη συνέχεια, το κρύο νερό μετακινείται προς τον ισημερινό, όπου αρχίζει να θερμαίνεται με αργούς ρυθμούς.
Για την αντικατάσταση όλης αυτής της ποσότητας κρύου νερού, το ρεύμα του κόλπου μετακινεί θερμό νερό από τον Κόλπο του Μεξικού προς το Βόρειο Ατλαντικό.

Μπορεί να διακοπεί η ροή του;

Μετά το τέλος της τελευταίας περιόδου των παγετώνων και μετά το λιώσιμο τεράστιων ποσοτήτων πάγου, ελαττώθηκε η αλατότητα των νερών του Βόρειου Ατλαντικού, λόγω της εισροής όλου αυτού του νέου γλυκού νερού.

Ως αποτέλεσμα, τα ωκεάνια ύδατα στο Βόρειο Ατλαντικό ήταν λιγότερο πυκνά και δεν καταβυθίζονταν πλέον, το οποίο προκάλεσε τη διακοπή της ροής του ρεύματος του Κόλπου του Μεξικού. Οι θερμοκρασίες στη Βορειοδυτική Ευρώπη ελαττώθηκαν κατά 5°C μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες.
Κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να συμβεί και στο μέλλον: μια αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας και των ατμοσφαιρικών κατακρημνίσεων μπορεί να προκαλέσει την εισροή πολύ μεγαλύτερης ποσότητας γλυκού νερού στο Βόρειο Ατλαντικό.

Επιπτώσεις

Ενδεχόμενη αποδυνάμωση της ροής του ρεύματος του Κόλπου θα προκαλέσει χαμηλότερες θερμοκρασίες στη Βορειοδυτική Ευρώπη και στη Βορειοανατολική Αμερική. Ωστόσο, η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου θα έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση από την πιθανή επίπτωση της ψύξης.

Σημαντική ψύξη λόγω της αποδυνάμωσης της ροής του ρεύματος του κόλπου δεν είναι πιθανή αυτόν τον αιώνα.

Παρουσιάσεις

QUIZ

ΕΝΟΤΗΤΑ Α : Η γη ως ουράνιο σώμα

ΕΝΟΤΗΤΑ B΄: Το φυσικό περιβάλλον

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ : Η Γη ως χώρος ζωής του ανθρώπου

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ : Οι ήπειροι

Τετράδιο Εργασιών

1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Το υψόμετρο είναι παράγοντας που επηρεάζει το κλίμα μιας περιοχής                                  Σ
β) Οι χώρες με ηπειρωτικό κλίμα δέχονται την επίδραση του Ατλαντικού Ωκεανού                  Λ
γ) Το μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζεται από ήπιους χειμώνες και υγρά καλοκαίρια                    Λ
δ) Η έρημος Σαχάρα και η Μεσόγειος Θάλασσα επηρεάζουν το κλίμα της Νότιας Ευρώπης      Σ
ε) Η Γερμανία έχει κλίμα ηπειρωτικό                                                                                        Λ

2. Εντόπισε στον γεωμορφολογικό χάρτη της Ευρώπης την Ισπανία, την Πολωνία και τη Σουηδία. Σύμφωνα με όσα έχεις μάθει, προσπάθησε να βρεις τι κλίμα επικρατεί σε καθεμία από αυτές τις χώρες.

Ισπανία: Το βόρειο τμήμα της Ισπανίας έχει ωκεάνιο κλίμα, καθώς βρέχεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό, το νότιο έχει μεσογειακό κλίμα, καθώς βρέχεται από την Μεσόγειο θάλασσα, ενώ το εσωτερικό της έχει ηπειρωτικό.
Πολωνία: Έχει μεταβατικό κλίμα

Σουηδία: Το βόρειο τμήμα της έχει ηπειρωτικό κλίμα, ενώ το νότιο, που βρέχεται από τη Βαλτική θάλασσα, έχει μεταβατικό.

3. Γνωρίζεις ότι το γεωγραφικό πλάτος – η απόσταση ενός τόπου από τον Ισημερινό – είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν το κλίμα των διαφόρων περιοχών. Το Λονδίνο και η Βαρσοβία έχουν περίπου το ίδιο γεωγραφικό πλάτος, αλλά το κλίμα τους είναι διαφορετικό. Εξήγησε τη διαφορά αυτή λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση του Ρεύματος του Κόλπου του Μεξικού.
Το Λονδίνο και η Βαρσοβία έχουν το ίδιο γεωγραφικό πλάτος, αλλά διαφορετικό κλίμα. Αυτό συμβαίνει επειδή το Λονδίνο δέχεται την επίδραση του Ατλαντικού ωκεανού και του θερμού ρεύματος του κόλπου του Μεξικού, ενώ η Βαρσοβία δεν επηρεάζεται από το ρεύμα του κόλπου του Μεξικού ή από κάποιον ωκεανό. Έτσι, το Λονδίνο έχει ωκεάνιο κλίμα, με ήπιους χειμώνες, δροσερά καλοκαίρια και πολλές βροχές, ενώ η Βαρσοβία έχει μεταβατικό.