Χημικήείναι η ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στα τρόφιμα, και στα καύσιμα (ξύλα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο).
Η χημική ενέργεια απελευθερώνεται με την καύση που είναι μια χημική αντίδραση.
Η ενέργεια που απελευθερώνεται κατά την καύση δεν χάνεται αλλά μετατρέπεται σε άλλες μορφές.
Ηλεκτρικήείναι η ενέργεια που μεταφέρεται από το ηλεκτρικό ρεύμα.
Μέσω των ηλεκτρικών κυκλωμάτων η ηλεκτρική ενέργεια μεταφέρεται από τις ηλεκτρικές πηγές σε διάφορες συσκευές που την μετατρέπουν σε άλλες μορφές.
Πυρηνικήονομάζεται η ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στον πυρήνα των ατόμων.
Για να απελευθερωθεί πρέπει να μεταβληθεί ο πυρήνας των ραδιενεργών στοιχείων (ουράνιο, πολώνιο, πλουτώνιο κ.ά).
Η μεταβολή αυτή μπορεί να είναι είτε σχάση (διάσπαση) πυρήνων είτε σύντηξη (συνένωση) πυρήνων.
Θερμότηταονομάζεται η ενέργεια που ρέει από ένα σώμα σε ένα άλλο,λόγω της διαφοράς θερμοκρασίας των δυο σωμάτων και πάντα από το θερμότερο στο ψυχρότερο.
Σχεδόν σε κάθε μετατροπή μιας μορφής ενέργειας σε μια άλλη εμφανίζεται η θερμότητα.
Φωτεινήενέργεια ονομάζεται η ενέργεια που που μεταφέρει το φως.
Ηχητική ενέργειαχαρακτηρίζεται εκείνη η ενέργεια που γίνεται αντιληπτή από το αισθητήριο όργανο της ακοής, το αφτί , ως αποτέλεσμα της κίνησης των μορίων του αέρα.
Κινητική ενέργειαείναι η ενέργεια που έχουν τα σώματα εξαιτίας της κίνησής τους.
Για να έχει κινητική ενέργεια ένα σώμα Πρέπει να ΚΙΝΕΙΤΑΙ.
Η κινητική ενέργεια αυξάνεται πολύ με την ταχύτητα.
Ένα αυτοκίνητο δηλαδή που τρέχει με 100 χλμ./ώρα έχει τέσσερις φορές περισσότερη κινητική ενέργεια σε σχέση με ένα αυτοκίνητο που τρέχει με 50 χλμ./ώρα.
Δυναμικήονομάζεται η ενέργεια που έχει ένα σώμα ή εξαιτίας της θέσης του (ύψοςπου βρίσκεται), ήτης κατάστασης(παραμόρφωσης) που βρίσκεται.
Η δυναμική ενέργεια είναι συσσωρευμένη ενέργεια που περιμένει απλώς να απελευθερωθεί για να μετατραπεί σε άλλες μορφές ενέργειας.
Η κινητικήκαι η δυναμικήείναι οι δύο βασικές μορφές ενέργειας .
Θα μπορούσαμε όλες τις υπόλοιπες μορφές ενέργειας να τις κατατάξουμε σε μια από τις δύο αυτές μορφές.
ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ - Eureka (Mεταγλωττισμένο)
ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ - Eureka (Mεταγλωττισμένο)
Η ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΩΣ ΜΟΡΦΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - Eureka (Mεταγλωττισμένο)
Τα σώματα που περιέχουν αποθηκευμένη ενέργεια, την οποία μπορούν να απελευθερώσουν, για να χρησιμοποιηθεί σε μία
άλλη μορφή ονομάζονται πηγές ενέργειας ή αποθήκες ενέργειας.
ΦΕ2: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΕΤΑΙ
Η ενέργεια στο σύμπαν δεν παράγεται από το
μηδέν και δεν εξαφανίζεται.
Μετατρέπεται όμως διαρκώς από μία μορφή σε
μία άλλη και αποθηκεύεται στα σώματα σε
διάφορες μορφές.
Η συνολική ενέργεια διατηρείται.
Σχεδόν όλη η ενέργεια που χρησιμοποιούμε προέρχεται άμεσα ή έμμεσα από την ακτινοβολία του Ήλιου.
Με διαφορετικά «πρόσωπα», με διαφορετικές μορφές, ένα μέρος της ενέργειας που ακτινοβολεί ο Ήλιος, αποθηκεύεται στη Γη σε διάφορες «αποθήκες» ενέργειας, που τις ονομάζουμε πηγές ενέργειας.
Πηγές ενέργειας αποτελούνο Ήλιος, τα τρόφιμα, το
πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, οι ορυκτοί άνθρακες, η
βιομάζα, ο άνεμος και το νερό.
Στις πηγές ενέργειας δεν δημιουργείται ενέργεια
αλλά μετατρέπεται μια μορφή ενέργειας σε κάποια άλλη,
ώστε να είναι χρήσιμη στον άνθρωπο.
π.χ. Η μπαταρία είναι μια πηγή ενέργειας.
Σε αυτήν αποθηκεύεται χημική ενέργεια και μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια.
Η γεννήτρια μετατρέπει τη χημική ενέργεια (του πετρελαίου που καίει) σε ηλεκτρική.
Xημική ενέργεια (σπίρτο): Aπελευθερώνεται ως θερμική και φωτεινή ενέργεια
Πολλές φορές πρέπει ο άνθρωπος να μετατρέψει μια μορφή ενέργειας σε μία άλλη για να τη χρησιμοποιήσει στη ζωή του.
Αυτό γίνεται με τη βοήθεια συσκευών ή μηχανών, που λέγονται μετατροπείς ενέργειας.
Σε κάθε μετατροπή ενέργειας από τη μια μορφή σε άλλη λέμε ότι συμβαίνει ένα φυσικό φαινόμενο. Σε κάθε μετατροπή είναι δυνατόν να συμμετέχουν και περισσότερες από δύο μορφές ενέργειας.
Σε όλες τις συσκευές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή μας η ενέργεια μετατρέπεται από τη μια μορφή στην άλλη.
π.χ. Στο τηλεκατευθυνόμενο η χημική ενέργεια της μπαταρίαςμετατρέπεται σε ηλεκτρική και κινητική ενέργεια.
Η γεννήτρια μετατρέπει τη χημική ενέργεια (του πετρελαίου που καίει) σε ηλεκτρική.
Xημική ενέργεια (σπίρτο): Aπελευθερώνεται ως θερμική και φωτεινή ενέργεια
Στον ανεμιστήρα η ηλεκτρική ενέργεια μετατρέπεται σε κινητική και θερμότητα
Η δυναμική ενέργεια της τεντωμένης χορδής του τόξου μετατρέπεται σε κινητική,αν την αφήσουμε ελεύθερη.
Η ηλιακή ενέργεια που μαζεύει ο ηλιακός συλλέκτης μετατρέπεται σε ηλεκτρική για να ηλεκτροδοτήσει ένα σπίτι ή μια πόλη, να ζεστάνει το νερό σ' έναν ηλιακό θερμοσίφωνα, να κινήσει ένα ηλιακό αυτοκίνητο, να βάλει σε λειτουργία ένα ηλιακό κομπιουτεράκι, και πολλά άλλα.
Ο ανεμόμυλος παίρνει την ενέργεια του ανέμου (αιολική) και την μετατρέπει σε κινητική (οπότε περιστρέφεται η φτερωτή του και μεταφέρεται η κινητική ενέργεια στο εσωτερικό του, για να κινηθούν οι μυλόπετρες και να αλέσουν τους καρπούς).
Οι ανεμογεννήτριες παίρνουν την ενέργεια του ανέμου, την μετατρέπουν σε κινητική (με την περιστροφή των ελίκων) και κατόπιν σε ηλεκτρική.
Στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο η δυναμική ενέργεια του νερού μετατρέπεται σε κινητική -καθώς πέφτει το νερό- και αμέσως μετά σε ηλεκτρική .
Η δυναμική ενέργεια των ελατηρίων μετατρέπεται σε κινητική μόλις τα αφήσουμε ελεύθερα.
Ο άνθρωπος με τις συσκευές που φτιάχνει μπορεί και μετατρέπει την ενέργεια σε μορφές που του είναι πιο χρήσιμες. Δυστυχώς όμως δεν έχει ακόμα κατασκευάσει συσκευές ικανές να μετατρέπουν ολόκληρη την ποσότητα ενέργειας από τη μια μορφή σε μία άλλη.
Ένα μέρος της ενέργειας μετατρέπεται σε μορφή που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί,συνήθως σε θερμότητα,δηλαδή υποβαθμίζεται.
ΦΕ5: ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ (Μεταφέρεται στην ενότητα Πεπτικό σύστημα )
Ο άνθρωπος για να ζήσει χρειάζεται ενέργεια, που την παίρνει από τις διάφορες τροφές.
Αυτές περιέχουν χημική ενέργειαπου ο άνθρωπος την αποθηκεύει και τη μετατρέπει σε κινητική (κίνηση σώματος), δυναμική (σύσπαση μυών), θερμική (διατήρηση θερμοκρασίας σώματος) και ηλεκτρική (επικοινωνία εγκεφάλου με μέρη σώματος).
Η Ενέργεια που χρειάζεται κάθε άνθρωπος γι αυτές τις λειτουργίες ονομάζεται βασικός μεταβολισμός και εξαρτάται:
από το φύλο,
τη μάζα του σώματός του
και την καθημερινή του δραστηριότητα.
Όλες οι τροφές δεν προσφέρουν την ίδια ποσότητα ενέργειας.
Αγγούρι 63 kJ
(Στις εικόνες οι θερμίδες (Kj) είναι για 100 γραμμάρια)
Μακαρόνια 1112
Πίτσα 1238
Ρεβίθια σούπα 753
Coca Cola 150
Ψωμί 753
Γάλα αγελαδινό 280
Για να λειτουργεί κανονικά ο οργανισμός του ανθρώπου θα πρέπει να παίρνει από τις τροφές την ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται. Θα πρέπει ανάλογα με την ηλικία και την εργασία του να ακολουθεί μια σωστή διατροφή.
aaaaaaaaaaaaaa
Μονάδες μέτρησης της ενέργειας
Kilojoule (kJ) Κιλοτζάουλ
Kcal (κιλοκάλ) - χιλιοθερμίδα
1 Kcal = 4,2 KJ
Αν η ενέργεια που παίρνουμε με το φαγητό μας είναι περισσότερηαπό αυτή που μας είναι απαραίτητη, αν τρώμε περισσότερο απ' όσο πρέπει, ο οργανισμός μας αποθηκεύει την παραπανίσια ενέργεια δημιουργώντας λίπος.
Εδώ μπορούμε να υπολογίσουμε τις καθημερινές μας ανάγκες σε θερμίδες συμπληρώνοντας το ύψος, το βάρος και την ηλικία μας:
• Μορφές ονομάζουμε τα διαφορετικά «πρόσωπα» με τα οποία εμφανίζεται και η χρησιμοποιείται η ενέργεια.
• Υποβάθμιση της ενέργειας ονομάζουμε τη μετατροπή της σε μορφές που δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε.
• KiloJoule (kJ) ονομάζουμε τη μονάδα μέτρησης της ενέργειας. Στα τρόφιμα πολλές φορές χρησιμοποιείται και μια παλαιότερη μονάδα μέτρησης, η χιλιοθερμίδα (kcal).
Με μια ματιά...
• Ανάλογα με την προέλευσή της και τον τρόπο με τον οποίο τη χρησιμοποιούμε δίνουμε στην ενέργεια διάφορα ονόματα. Τα «πρόσωπα» αυτά της ενέργειας τα ονομάζουμε μορφές ενέργειας.
• Διάφορες μορφές ενέργειας είναι η θερμότητα, η ηλεκτρική ενέργεια, η κινητική και η δυναμική ενέργεια, η πυρηνική, η χημική, η θερμική και η φωτεινή ενέργεια.
• Η κινητική και η δυναμική είναι οι δύο βασικές μορφές ενέργειας.
• Η ενέργεια μετατρέπεται συνεχώς από τη μια μορφή στην άλλη.
• Με τις δραστηριότητές μας η ενέργεια υποβαθμίζεται, μετατρέπεται δηλαδή σε μορφές που δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε.
• Η συνολική ενέργεια στη φύση διατηρείται, η ενέργεια δεν εμφανίζεται από το τίποτα ούτε εξαφανίζεται.
• Οι καθημερινές ανάγκες του οργανισμού μας σε ενέργεια καλύπτονται από τις τροφές που καταναλώνουμε.
