Ύλη είναι το υλικό από το οποίο αποτελείται οτιδήποτε υπάρχει γύρω μας.

Όλα τα σώματα, στερεά, υγρά αέρια, μικρά ή μεγάλα είναι φτιαγμένα από ύλη. Από ύλη είμαστε φτιαγμένοι και εμείς οι άνθρωποι.

Από ύλη αποτελείται οτιδήποτε μπορούμε:

- να αγγίξουμε

- να δούμε

- να αισθανθούμε (μυρίσουμε)

Η ύλη μπορεί να είναι:

- σκληρή σαν το ατσάλι

- μαλακή σαν την πλαστελίνη

- αόρατη σαν τον αέρα

Παντού γύρω μας υπάρχει ύλη.

Όλα τα σώματα, στερεά, υγρά ή αέρια, μικρά ή μεγάλα είναι φτιαγμένα από ύλη, όπως και εμείς οι ίδιοι.

Μόνο στο κενό δεν υπάρχει ύλη.

ΥΛΗ - ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Η ύλη αποτελεί μία από τις δύο πιο βασικές έννοιες των φυσικών επιστημών.

Η δεύτερη εξίσου βασική έννοια είναι η ενέργεια.

Η ύλη και η ενέργεια αποτελούν στην ουσία τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος!

Η ύλη μπορεί να μετατραπεί σε ενέργεια και η ενέργεια σε ύλη.

 ΥΛΗ     ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ

 Βασικές Ιδιότητες              Άλλες Ιδιότητες

• Όγκος                            
• Μάζα                                 
• Πυκνότητα                       
• Φυσική κατάσταση                                                     

      
Στερεά - Υγρά - Αέρια

Ήδη τον 5° αιώνα π.Χ. ο Δημόκριτος χωρίς να έχει στη διάθεσή του κανένα από τα σύγχρονα όργανα, υποστήριξε ότι, αν τεμαχίσουμε την ύλη σε ολοένα και μικρότερα κομμάτια, θα φτάσουμε σε ένα αδιαίρετο σωματίδιο.

Ονόμασε αυτό το σωματίδιο άτομο, από το στερητικό «α» και τη λέξη «τέμνω» που σημαίνει κόβω, διαιρώ.

Άρα, η λέξη ά-τομο σημαίνει αυτό που δεν κόβεται.

Μόριο

Το μόριο είναι το μικρότερο σωματίδιο της ύλης που διατηρεί τις ιδιότητες του σώματος στο οποίο ανήκει.  

Άτομο

Τα μόρια αποτελούνται από ακόμα μικρότερα σωματίδια, τα άτομα. Άτομο είναι το μικρότερο σωματίδιο της ύλης που μπορεί να συνδυαστεί με άλλα άτομα και να σχηματίσει μόρια.

Τα άτομα αποτελούνται από ακόμα μικρότερα σωματίδια, τα πρωτόνια, τα νετρόνια και τα ηλεκτρόνια.

Μόρια και άτομα

Η ύλη αποτελείται από μικροσκοπικά σωματίδια, τόσο μικρά που δισεκατομμύρια από αυτά χωρούν στο κεφάλι μιας καρφίτσας.

Τα πρωτόνια και τα νετρόνια αποτελούνται  από ακόμη μικρότερα σωματίδια, τα κουάρκ.

Σήμερα θεωρούμε τα ηλεκτρόνια και τα κουάρκ θεμελιώδη ή αλλιώς στοιχειώδη σωματίδια από τα οποία αποτελείται η ύλη σε όλες τις μορφές της.

Τα σωματίδια που αποτελούν το μικρόκοσμο

Κλίμακα μεγεθών

Παρουσιάσεις

Στα αέρια σώματα, τα μόρια κινούνται ελεύθερα αλλάζοντας συνεχώς θέσεις, χωρίς να πλησιάζουν πολύ μεταξύ τους, μπορούν όμως να απομακρύνονται το ένα από το άλλο όσο είναι δυνατό.

Στα υγρά σώματα, τα μόρια κινούνται αλλάζοντας συνεχώς θέσεις, αλλά παραμένουν κοντά το ένα στο άλλο χωρίς να πλησιάζουν ή να απομακρύνονται μεταξύ τους.

Στα στερεά σώματα τα μόρια κινούνται πολύ κοντά το ένα στο άλλο και κοντά σε μόνιμες θέσεις τις οποίες δεν αλλάζουν, έτσι ώστε ούτε να πλησιάζουν μεταξύ τους ούτε να απομακρύνονται.

ΦΕ 1 - Όγκος

Τα υλικά σώματα που μας περιβάλλουν έχουν διαφορετικά μεγέθη, χρώματα, σχήματα. Για την μελέτη τους χρησιμοποιούμε τις ιδιότητες που έχουν.

Οι κύριες ιδιότητες των υλικών σωμάτων είναι:

- ο όγκος

- η μάζα

- η πυκνότητα

Όγκος ενός σώματος ονομάζεται ο χώρος που αυτό καταλαμβάνει.

Συμβολίζεται με το γράμμα V.

Μονάδα μέτρησης του όγκου είναι το κυβικό μέτρο  1m3

δηλ. ο όγκος ενός κύβου με ακμή 1m.

Συνηθισμένη μονάδα μέτρηση του όγκου είναι και το λίτρο και συμβολίζεται με

το λατινικό γράμμα "L" (σπανιότερα "lt").

Το λίτρο ισούται με το 1/1000 του κυβικού μέτρου (1m3 = 1000 L).

1 κ.μ. (m³) = 1000 l = 1.000.000 κ.ε.(cm³) ή ml

1l = 1000 ml ή cm³

 Το σχήμα των στερεών είναι σταθερό,   ενώ

 το σχήμα των υγρών και των αερίων μεταβάλλεται ανάλογα με το σχήμα του δοχείου που τα περιέχει.

 Ο όγκος των στερεών και των υγρών είναι σταθερός,    ενώ

 O όγκος των αερίων μεταβάλλεται ανάλογα με το χώρο στον οποίο αυτά βρίσκονται.

Παρουσιάσεις

Για να μετρήσουμε τον όγκο ενός σώματος

 πρέπει να μετρήσουμε τις διαστάσεις του ή

 μπορούμε να το βυθίσουμε μέσα σε ένα ογκομετρικό δοχείο.

Ο όγκος του βυθισμένου σώματος υπολογίζεται, όταν αφαιρέσουμε από την τελική στάθμη του νερού την αρχική στάθμη του.

όγκος στερεού = τελικός όγκος – αρχικός όγκος  

QUIZ

QUIZ

Wordwall 1

Wordwall 2

Wordwall 3

Wordwall 1

Wordwall 2

ΦΕ 2 - Μάζα

Οι κύριες ιδιότητες των υλικών σωμάτων είναι:

- ο όγκος

- η μάζα

- η πυκνότητα

Μάζα ενός σώματος είναι το ποσό της ύλης από το οποίο αποτελείται.

Δε μεταβάλλεται όταν το σώμα αλλάζει θέση

Μονάδα μέτρησης της μάζας είναι το χιλιόγραμμο ή κιλό (Kg)

Τη μάζα μπορούμε να τη μετρήσουμε χρησιμοποιώντας ένα όργανο που το λέμε ζυγό σύγκρισης.

Μπορούμε να συγκρίνουμε δυο σώματα ή ένα σώμα με τα σταθμά ( σώματα γνωστής μάζας)

ΑΛΛΟ ΜΑΖΑ, ΑΛΛΟ ΒΑΡΟΣ

Πρόσεξε,  βάρος και μάζα, δεν είναι το ίδιο , παρόλο που μοιάζουν αρκετά…

 Η μάζα δε μεταβάλλεται όταν το σώμα αλλάζει θέση ενώ το βάρος εξαρτάται και από το υψόμετρο μιας περιοχής.

 Όσο αυξάνεται το ύψος ενός σώματος από την επιφάνεια της Γης, τόσο ελαττώνεται το βάρος του.

 Ένας άνθρωπος έχει διαφορετικό βάρος πάνω στη Γη και διαφορετικό σε έναν άλλο πλανήτη, μακριά από τη Γη.

Επίσης, χρησιμοποιούμε μικρότερες μονάδες μέτρησης: 1 γραμμάριο, 1g
 1 Kg=1000 g

Πολλαπλάσιο του κιλού είναι ο τόνος (t). Ένας τόνος έχει 1000 κιλά.

1t = 1000 kg

Τετράδιο Εργασιών - Απαντήσεις

Παρουσιάσεις

QUIZ

ΦΕ 3 - Πυκνότητα

Τα υλικά σώματα που μας περιβάλλουν έχουν διαφορετικά μεγέθη, χρώματα, σχήματα. Για την μελέτη τους χρησιμοποιούμε τις ιδιότητες που έχουν.

Οι κύριες ιδιότητες των υλικών σωμάτων είναι:

- ο όγκος

- η μάζα

- η πυκνότητα

Η πυκνότητα ενός σώματος εκφράζει την ποσότητα μάζας στη μονάδα του όγκου .

Όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα στον ίδιο όγκο, τόσο μεγαλύτερη είναι η πυκνότητα του σώματος.

 Η πυκνότητα χαρακτηρίζει το πόσο πυκνή είναι η ύλη ενός σώματος ή ενός υλικού.

είναι το κιλό ανά κυβικό μέτρο(kgr/m3).

Αρκετά συχνά όμως σαν μονάδα χρησιμοποιείται και το
γραμμάριο ανά κυβικό εκατοστό,( gr/cm3ή gr/ml)

τα σώματα με τη μεγαλύτερη πυκνότητα

•  αποτελούνται από μόρια με μεγαλύτερη μάζα ή
• από μόρια που βρίσκονται πιο κοντά το ένα στο άλλο.

τα στερεά σώματα έχουν πιο μεγάλες πυκνότητες από τα υγρά και αυτά από τα αέρια, ακριβώς λόγω των αποστάσεων των μορίων τους

Παρουσιάσεις

Πολλές φορές θα δούμε να υπάρχουν σώματα που έχουν
τον ίδιο όγκο αλλά διαφορετική μάζα.

Ένας χάρτινος κύβος και ένας γυάλινος κύβος που έχουν ακριβώς το ίδιο μέγεθος, έχουν διαφορετική μάζα.

Aν τους ζυγίσουμε Θα διαπιστώσουμε ότι
ο γυάλινος κύβος είναι βαρύτερος του χάρτινου.

Χάρτινος κύβος

Μικρή πυκνότητα

Μεγάλη πυκνότητα

Μεγάλη πυκνότητα

Γυάλινος κύβος

Ορίζεται από το πηλίκο της μάζας του ανά μονάδα όγκου.

πυκνότητα = μάζα : όγκος

Τετράδιο Εργσιών - Απαντήσεις

Wordwall 1

QUIZ

Wordwall 1

Wordwall 2

Wordwall 3

Wordwall 4

Επανάληψη στα υλικά σώματα

Γλωσσάρι...

• Όγκος ενός σώματος ονομάζεται ο χώρος που αυτό καταλαμβάνει.

Μονάδα μέτρησης του όγκου είναι το κυβικό μέτρο (1 m3).

• Η μάζα ενός σώματος εκφράζει το ποσό της ύλης από το οποίο αποτελείται. Μονάδα μέτρησης της μάζας είναι το χιλιόγραμμο ή κιλό (1 Kg).

• Η πυκνότητα ενός σώματος εκφράζει την ποσότητα μάζας του σώματος στη μονάδα του όγκου. Μονάδα μέτρησης της πυκνότητας είναι το χιλιόγραμμο ανά κυβικό μέτρο (1 Kg/m3).

• Μόριο είναι το μικρότερο τμήμα ενός υλικού που διατηρεί τις ιδιότητές του.

• Άτομο ονομάζεται το σωματίδιο που αποτελείται από τον πυρήνα και τα ηλεκτρόνια που περιστρέφονται γύρω από τον πυρήνα. Ο πυρήνας αποτελείται από πρωτόνια και νετρόνια.

• Στοιχεία ονομάζονται τα καθαρά σώματα που αποτελούνται από ένα μόνο είδος ατόμων.

• Χημικές ενώσεις ονομάζονται τα καθαρά σώματα που αποτελούνται από διαφορετικά άτομα.

• Κουάρκ ονομάζονται τα θεμελιώδη σωματίδια από τα οποία αποτελείται η ύλη.

Με μια ματιά...

• Ο όγκος, η μάζα και η πυκνότητα είναι οι πιο βασικές ιδιότητες των υλικών σωμάτων.

• Τα υλικά σώματα αποτελούνται από μόρια. Τα μόρια αποτελούνται από άτομα. Τα άτομα αποτελούνται από πρωτόνια, νετρόνια και ηλεκτρόνια. Τα πρωτόνια και τα νετρόνια αποτελούνται από κουάρκ.

• Από τον τρόπο με τον οποίο κινούνται τα μόρια ενός υλικού σώματος εξαρτάται αν αυτό είναι σε στερεή, υγρή ή αέρια κατάσταση.

• Τα καθαρά σώματα χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: στα στοιχεία και στις χημικές ενώσεις.

Τετράδιο Εργσιών - Απαντήσεις

Wordwall 1

Wordwall 2

Wordwall 3

Wordwall 4

Wordwall 5 Wordwall 6

Wordwall 7

Wordwall 8

Wordwall 9

Wordwall 10

Wordwall 11

Wordwall 12