Η κρίση στα Βαλκάνια

Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντιμετώπισε πολλά προβλήματα και άρχισε σταδιακά να χάνει εδάφη. Την ίδια εποχή οι βαλκανικοί λαοί αγωνίζονταν για την ελευθερία τους.

Βούλγαροι επαναστάτες του 1876, πίνακας του ζωγράφου Β. Αντόνοφ

Η σφαγή του Μπατάκ στη Βουλγαρία το 1876

του ζωγράφου Αντόνι Πιοτρόφσκι

Οι σφαγές των Βουλγάρων από τους Τούρκους όχι μόνο ενέπνευσαν έργα σαν αυτά που βλέπουμε
αλλά έδωσαν και στη Ρωσία την αφορμή που έψαχνε ώστε να επέμβει ,
για να πραγματοποιήσει τα σχέδιά της για τα Βαλκάνια.

η βουλή των Σέρβων συνεδριάζει για την κήρυξη του πολέμου ,
εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1876

Βούλγαροι στρατιώτες πολεμούν τους Οθωμανούς .

Το Πέρασμα του Δούναβη από το ρωσικό στρατό

Οθωμανοί στρατιώτες στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877

Όπλα του Ρωσοτουρκικού πολέμου

Οι συνομολογήσαντες τὴ συνθήκη τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, ἀπὸ ἀριστερά: Σαντουλάχ πασάς,

Σαφβέτ Πασάς, Νικόλαος Ἰγνάντιεφ ποὺ ὑπογράφει καὶ ὁ βοηθὸς διπλωμάτης Νεντίλοφ.

Τα σύνορα της Μεγάλης Βουλγαρίας σύμφωνα με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου

Το συνέδριο του Βερολίνου. Πίνακας του Άντον φον Βέρνερ

Η Ελληνική αντιπροσωπεία στο Συνέδριο του Βερολίνου

Ο χάρτης των Βαλκανίων σύμφωνα με τη συνθήκη του Βερολίνου

Ο χάρτης των Βαλκανίων σύμφωνα με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου

Τα εδάφη που κέρδισε η Βουλγαρία με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου

"Η Ενωμένη Βουλγαρία", λιθογραφία του Στογιάν Πάβλοβιτς

Η ένωση της Βόρειας με την Νότια Βουλγαρία στις 6 Σεπτεμβρίου του 1885

1885 Σερβοβουλγαρικός Πόλεμος. Στη μάχη της Σλιβνίτσας ο βουλγαρικός στρατός νικά τους Σέρβους. Η Βουλγαρία οριστικοποιεί την προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας, που είχε πετύχει πραξικοπηματικά τον Σεπτέμβριο.

Η επανάσταση στη Βουλγαρία το 1876

Η εξέλιξη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από το 1451 ως το 1566 ,
στη μέγιστη ακμή της.

Η Οθωμανική αυτοκρατορία το 1830 , μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Η παρακμή έχει ήδη αρχίσει.

Η Ρωσία, η Αγγλία και η Αυστρία ασχολούνται με το Ανατολικό Ζήτημα, γελοιογραφία του 1878.

Γελοιογραφία που απεικονίζει τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής να «κατασπαράζουν» την Οθωμανική Αυτοκρατορία

Γελοιογραφία σχετική με το Ανατολικό Ζήτημα. Εμφανίζονται οι Μεγάλες Δυνάμεις καθώς και οι βαλκάνιοι διεκδικήτες των εδαφών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1451 - 1566

19ος ΑΙΩΝΑΣ: ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΛΑΟΙ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥΣ

 Η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρίσκεται σε παρακμή.

 Οι βαλκανικοί λαοί εξεγείρονται διεκδικώντας την ελευθερία τους.

 Πρώτοι οι Έλληνες δημιουργούν ανεξάρτητο κράτος (1830).

 Στη συνέχεια κι άλλοι βαλκανικοί λαοί κερδίζουν ανεξαρτησία ή αυτονομία.

Το Ανατολικό Ζήτημα

 Οι λαοί των Βαλκανίων διeκδικούν εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

 Οι εδαφικές διεκδικήσεις και τα συγκρουόμενα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων περιπλέκουν περισσότερο το Ανατολικό Ζήτημα.

Ανατολικό Ζήτημα: Το ζήτημα της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία είχε ήδη αρχίσει να καταρρέει

Το Ανατολικό Ζήτημα προκύπτει από τα μέσα του 18ου μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ο ένας μετά τον άλλο οι υπόδουλοι στους Οθωμανούς λαοί εξεγέρθηκαν κατά της Αυτοκρατορίας.

Η κρίση του Ανατολικού Ζητήματος στα 1875-78 είχε ως αποκορύφωμα το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-78, ο οποίος έληξε με την αρνητική για την Αυτοκρατορία συνθήκη του Αγίου Στεφάνου.

Oι ευρωπαϊκές δυνάμεις, μπροστά στην επιταχυνόμενη παρακμή της οθωμανικής αυτοκρατορίας, προβάλλουν αξιώσεις και επιχειρούν κάθε είδους διείσδυση, οικονομική, πολιτική στρατιωτική ή άλλη, σε αυτό τον χώρο της ανατολικής Μεσογείου.

H μεν Ρωσία υποστήριζε τη διάλυση και διανομή των εδαφών των Οθωμανών, επιδιώκοντας να καταλάβει τα στενά και να αποκτήσει έξοδο στη Μεσόγειο.

Από την άλλη, η Αγγλία με τη Γαλλία, έχοντας ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή, επιδίωκαν τη διατήρηση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία τους εξυπηρετούσε με την παρουσία της, λειτουργώντας ως ανάχωμα κατά των Ρώσων.

Το Ανατολικό Ζήτημα, επεισόδιο του οποίου αποτελεί η ελληνική επανάσταση, θεωρείται ότι λήγει με τον οριστικό διαμελισμό της αυτοκρατορίας, την επόμενη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ίδρυση του τουρκικού κράτους.

Εξεγέρσεις και πόλεμοι στα Βαλκάνια

 1875: Εξέγερση στην Ερζεγοβίνη.

 1876: Επαναστατικά κινήματα στη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο.

 Ο Σουλτάνος μεταφέρει στρατεύματα προς τις επαναστατημένες περιοχές.

Η αγροτική εξέγερση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη το καλοκαίρι του 1875 κατά των μουσουλμάνων γαιοκτημόνων και η βουλγαρική εξέγερση τον Απρίλιο του 1876 τόνωσαν το φιλοπόλεμο ρεύμα και στη Σερβία. Oι Σέρβοι κήρυξαν τον πόλεμο στους Oθωμανούς τον Ιούνιο του 1876, όμως ο καλύτερα εκπαιδευμένος οθωμανικός στρατός συνέτριψε το σερβικό μέσα σε λίγους μήνες.
Oι Ρώσοι κήρυξαν με τη σειρά τους τον πόλεμο στην Oθωμανική Αυτοκρατορία τον Απρίλιο του 1877, ύστερα από μήνες άκαρπων διαβουλεύσεων ανάμεσα στις Δυνάμεις και στην Oθωμανική Αυτοκρατορία στην Κωνσταντινούπολη.

Ρωσοτουρκικός πόλεμος 1877

 Η Ρωσία ενδιαφέρεται για τους σλαβικούς λαούς των Βαλκανίων διότι εξυπηρετούνται καλύτερα τα συμφέροντα της.

 1877: Πόλεμος Ρωσίας-Τουρκίας.

 Η Ρωσία κερδίζει τον πόλεμο.

ΜΑΡΤΙΟΣ 1878
ΣΥΝΘΗΚΗ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

 Η Τουρκία, ως ηττημένη, υποχρεώνεται να υπογράψει τη συνθήκη.

 Προβλέπεται η ίδρυση αυτόνομου βουλγαρικού κράτους, που περιλαμβάνει ολόκληρη σχεδόν τη Μακεδονία, κάτι που δεν ήθελαν οι Έλληνες.

 Οι υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις αντιδρούν στην εφαρμογή της συνθήκης.

 Τα συμφέροντά τους επιβάλλουν τη διατήρηση των συνόρων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ώστε να εμποδιστεί η επέκταση της Ρωσίας στη Μεσόγειο.

ΙΟΥΛΙΟΣ 1878
ΣΥΝΘΗΚΗ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΣΤΑ ΠΡΟΘΥΡΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

 Η Βουλγαρία προσαρτά την Ανατολική Ρωμυλία στα εδάφη της .

 Η Ελλάδα αντιδρά κηρύσσοντας επιστράτευση.

 Οι Μεγάλες Δυνάμεις παρεμβαίνουν και εμποδίζουν μια πολεμική σύγκρουση.

Η κρίση της Ανατολικής Ρωμυλίας

Στις 6 Σεπτεμβρίου 1885 , εθνικιστές Βούλγαροι της Ρωμυλίας οργάνωσαν πραξικόπημα ενάντια της Τουρκικής ηγεμόνευσης και κήρυξαν την ένωση της επαρχίας με το Πριγκηπάτο της Βουλγαρίας.

Η Τουρκία δεν αντέδρασε, αλλά η Ρωσία εκδήλωσε την αντίθεσή της και με διαταγή του τσάρου Αλέξανδρου Γ' αποχώρησαν όλοι οι Ρώσοι αξιωματικοί και σύμβουλοι του Βουλγαρικού στρατού.

Η Σερβία και Ελλάδα διαμαρτυρήθηκαν για την καταπάτηση της συνθήκης του Βερολίνου.

Η Σερβία κήρυξε πόλεμο εναντίον της Βουλγαρίας στις 14 Νοεμβρίου με την απαίτηση να της παραχωρηθεί ένα κομμάτι της Ανατολική Ρωμυλίας, αλλά ηττήθηκε στην μάχη της Σλίβνιτσα (17-19 Νοεμβρίου). Ο Βουλγαρικός στρατός προέλασε στην Σερβία και τελικά συμφωνήθηκε ανακωχή όταν η Αυστρουγγαρία απείλησε να μπει στο πόλεμο στο πλευρό της Σερβίας.

Μετά τον πόλεμο η Συνθήκη του Βουκουρεστίου (3 Μαρτίου 1886) επανέφερε τα προπολεμικά Σερβοβουλγαρικά σύνορα και άφησε την Ανατολική Ρωμυλία και την Βουλγαρία ενωμένες.

Τον Απρίλιο του 1886 οι στόλοι πέντε ευρωπαϊκών Δυνάμεων απέλεισαν τα λιμάνια της Ελλάδας, η οποία είχε κηρύξει επιστράτευση ήδη από το Σεπτέμβριο του 1885, στα πλαίσια της κρίσης που προκάλεσε η προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας από τη Βουλγαρία.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, έγιναν διωγμοί των Ελλήνων και της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που είχαν ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή πληθυσμών και την μεταφορά στην Ελλάδα των Ελλήνων της Αν. Ρωμυλίας. Ειδικότερα, το 1906, με τον νόμο "Περί Δημοσίας Εκπαιδεύσεως" του 1891, καταργήθηκαν τα Ελληνικά σχολεία και εγκαταστάθηκαν σ' αυτά Βούλγαροι δάσκαλοι. Στην έδρα της Ελληνικής Μητρόπολης της Φιλιππούπολης και άλλων πόλεων εγκαταστάθηκαν Βούλγαροι Μητροπολίτες.

Στις 16 Ιουλίου 1906, μετά από ανθελληνικά δημοσιεύματα Βουλγαρικών εφημερίδων, έγινε μεγάλο συλλαλητήριο και ταραχές κατά τις οποίες βουλγαρικός όχλος κατέστρεψε σπίτια, εκκλησίες και σχολεία των Ελλήνων σε όλες τις πόλεις της Αν. Ρωμυλίας. Μετά από αυτά τα γεγονότα, περίπου 37.000 Έλληνες της περιοχής πέρασαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν κυρίως στην περιοχή της Θεσσαλίας, ενώ άλλοι παρέμειναν στη Βουλγαρία

Πηγή Βικιπαίδεια

Μετά την αντίδραση των υπόλοιπων μεγάλων δυνάμεων

 Υπογράφεται νέα συνθήκη , του Βερολίνου, που αντικαθιστά εκείνη του Αγίου Στεφάνου

 Περιέχονται ευνοϊκότεροι όροι για την Τουρκία

 Η Βουλγαρία χάνει τις περισσότερες περιοχές, ανάμεσά τους και τη Μακεδονία (παραμένει στους Τούρκους) , παραμένει όμως αυτόνομη.

 Κερδίζουν την ανεξαρησία τους

 Η Σερβία

 το Μαυροβούνιο και

 η Ρουμανία

 Η Ανατολική Ρωμυλία γίνεται αυτόνομη ηγεμονία.

QUIZ