Η επανάσταση στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία
Απρίλιος 1822
4 Ιουλίου 1822
Επανάσταση στη Μακεδονία
Καταστροφή Νάουσας
Μάχη στο Πέτα
Μάχη της Λαγκάδος Κομπότι και Πέτα
Η θέση της Άρτας όπου έγιναν οι δύο μάχες του Πέτα. Πίνακας του Παναγιώτη Ζωγράφου καθ΄υπόδειξη του Γ. Μακρυγιάννη
Η έναρξη της επανάστασης στο Πήλιο
Απαγχονισμός των Ελλήνων προκρίτων της Θεσσαλονίκης στο Καπάνι (1821)
Στο Πήλιο επανεστάτησε ο Άνθιμος Γαζής με τους ντόπιους οπλαρχηγούς, τον Βασδέκη, το Γαρέφη και άλλους και ύψωσε την σημαία της ελευθερίας. Η σημαία αυτή ήταν λευκή με κόκκινο σταυρό και με τέσσερις μικρότερους σταυρούς στα λευκά τετράγωνα της σημαίας
Ο Εμμανουήλ Παππάς, πίνακας του Κωνσταντίνου Παπαγιώργου
Η μάχη στα Βασιλικά.
Πίνακας του Πέτερ φον Χες.
Ο Μάρκος Μπότσαρης
O Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Γαζής Άνθιμος
Σημαία της επανάστασης του 1821
Γυναίκες της Νάουσας ρίχνονται στην Αραπίτσα
Απρίλιος 1822.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Η επανάσταση στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία
Ταυτόχρονα με την επανάσταση στη Νότια Ελλάδα εξεγέρθηκαν και οι Σουλιώτες στην Ήπειρο καθώς και οι Θεσσαλοί και οι Μακεδόνες. Ωστόσο, η έλλειψη οργάνωσης και η παρουσία ισχυρών οθωμανικών δυνάμεων στις περιοχές αυτές οδήγησε τις επαναστατικές κινήσεις σε αποτυχία.
● Οι Σουλιώτεςα από το Δεκέμβριο του 1820 βρίσκονται ξανά στο Σούλι.
●Επαναστατούν και χτυπούν τους Τούρκους αποκόπτοντας την επικοινωνία των Ιωαννίνων με Άρτα και Πρέβεζα.
●Επιτίθενται εναντίον της Πάργας και της Άρτας, αλλά δεν μπορούν να τις κυριεύσουν.
●Νικούν τον οθωμανικό στρατό στη θέση Πέντε Πηγάδια.
●Τέλη 1821 οι Σουλιώτες μένουν αβοήθητοι , υπογράφουν ανακωχή με τους Οθωμανούς και επιστρέφουν στον τόπο τους.
Ήπειρος - Σουλιώτες
Το κάστρο στα τρία πέντε πηγάδια Πρόκειται για ένα κάστρο πολυγωνικού σχήματος των αρχών του 19ου αιώνα που βρίσκεται στην περιοχή Κλεισούρα του νομού Πρεβέζης.Το κάστρο ήταν σε στρατηγική τοποθεσία, στα μέσα της διαδρομής Ιωαννίνων-Άρτας, σε θέση που ο Μακρυγιάννης την περιγράφει «δυνατή και αναγκαία». Τον Οκτώβριο του 1821 έγνε νικηφόρα μάχη του Μακρυγιάννη εναντίον των δυνάμεων του Χουρσίτ Πασά
>Σύμφωνα με το Μακρυγιάννη, το κάστρο ήταν χάνι που το έφτιαξαν οι Τούρκοι σαν κάστρο.
Η μάχη στο Πέτα της Άρτας
●Ο Χουρσίτ νικά τον Αλή Πασά και ετοιμάζεται να επιστρέφει στην Πελοπόννησο για να καταπνίξει την Επανάσταση.
● Προσπαθούν να τον εμποδίσουν Έλληνες και Φιλέλληνες αγωνιστές στο Πέτα.(επικεφαλής ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος).
●Ο οθωμανικός στρατός είναι πολυάριθμος ενώ οι ελληνικές δυνάμεις δεν έχουν την απαιτούμενη οργάνωση.
●Οι ελληνικές δυνάμεις χάνουν τη μάχη.Το 1/3 των Ελλήνων αγωνιστών σκοτώνεται, καθώς και 68 από τους 93 Φιλέλληνες.
●Ανοίγει για τους Οθωμανούς ο δρόμος για την κατάληψη της Δυτικής Ελλάδας και για την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου.
●Σεπτέμβριος 1822: Οι Σουλιώτες συνθηκολογούνκαι εγκαταλείπουν οριστικά το Σούλι.
Η μάχη του Πέταπραγματοποιήθηκε στις 4 Ιουλίου του 1822 ανάμεσα στους Έλληνες του Μπότσαρη και του Μαυροκορδάτουεναντίον των Τούρκων του στρατηγού Ρεσίτ πασάς Κιουταχής, στο Πέτα στην Άρτα.
Οι απώλειες της ελληνικής πλευράς στο Πέτα ήταν πολύ βαρύτερες σε σχέση με κάθε άλλη μάχη κατά τα τρία πρώτα χρόνια της επανάστασης. Το 1/3 των Ελλήνων αγωνιστών σκοτώνεται, καθώς και 68 από τους 93 Φιλέλληνες.
Ο Μάρκος Μπότσαρης (1790 - 1823) ήταν στρατηγός και ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και καπετάνιος των Σουλιωτών.
Ο Μάρκος Μπότσαρης έμεινε στην ιστορία για την ανδρεία του και τη σημαντική συμβολή του στον Αγώνα για την ανεξαρτησία των Ελλήνων και δίκαια θεωρείται εθνικός ήρωας.
Πολλοί Φιλέλληνες που επισκέφθηκαν την Ελλάδα, θαύμασαν την ανδρεία του Μπότσαρη, ενώ πολλοί ποιητές έγραψαν ποιήματα γι' αυτόν.
Η επανάσταση στη Θεσσαλία
ΑΝΘΙΜΟΣ ΓΑΖΗΣ - ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΠΑΣΔΕΚΗΣ (Φιλικοί)
●Μάιος 1821: Επαναστατούν οι κάτοικοι του Πηλίου (ενθαρρυμένοι από την έλευση πλοίων από την Ύδρα).
● Πολιορκούν Βόλο και Βελεστίνο.
● Διασκορπίζονται καθώς κινείται εναντίον τους από τη Λάρισα ο Μαχμούτ Πασάς ή Δράμαλης.
Καταγόταν από φτωχή οικογένεια από τις Μηλιές του Πηλίου, όπου και γεννήθηκε.
Κληρικός και δάσκαλος συνέβαλε στην εκπαιδευτική προσπάθεια των λογίων της εποχής του, καθώς και στην οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης. Ασχολήθηκε με την εκδοτική επιμέλεια, τη μετάφραση και τη συγγραφή μεγάλου αριθμού έργων και διετέλεσε εκδότης του περιοδικού Ερμής ο Λόγιος, ενώ αργότερα υπήρξε αρχηγικό μέλος της Φιλικής Εταιρίας συμμετέχοντας ενεργά στα πολιτικά και στρατιωτικά δρώμενα του 1821.
θα κηρύξει την 1η Μαίου του 1821 την επανάσταση στις Μηλιές και κατόπιν σε άλλες περιοχές του Πηλίου.
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας Φαναριωτών, μέλη της οποίας είχαν χρηματίσει κορυφαίοι αξιωματούχοι της οθωμανικής διοίκησης (διερμηνείς και ηγεμόνες των παραδουνάβιων περιοχών).
Υπήρξε μια από τις σημαντικότερες πολιτικές προσωπικότητες της Επανάστασης με ηγετικό ρόλο. Επεδίωξε την υποστήριξη της Αγγλίας για τη λύση του Ελληνικού ζητήματος.
Πρωθυπουργός της Ελλάδας το διάστημα 12 Οκτωβρίου 1833 – 31 Μαΐου 1834
Η επανάσταση στη Μακεδονία
Χαλκιδική
●Ο Σερραίος μεγαλέμπορος Εμμανουήλ Παπάς ορίζεται από τη Φιλική Εταιρεία αρχηγός του αγώνα στη Χαλκιδική.
●Μάρτιος 1821: Αναχωρεί με όπλα και πολεμοφόδια από την Κωνσταντινούπολη για το Άγιο Όρος.
●Από το Άγιο Όρος κηρύσσει επίσημα την Επανάσταση.
● Ξεσηκώνει Πολύγυρο και Σιθωνία και φτάνει μέχρι τα περίχωρα της Θεσσαλονίκης.
●Οι Τούρκοι αντιδρούν, αφοπλίζουν τους κατοίκους, συλλαμβάνουν προεστούς και καταστρέφουν χωριά.
● Οι επαναστάτες πολεμούν στα Βασιλικά και στην Κασσάνδρα, χάνουν τις μάχες και διαλύονται.
Ο Εμμανουήλ Παππάς (1772 - 1821) ήταν Φιλικός και αγωνιστής 1821, πρωτεργάτης της εξέγερσης στη Χαλκιδική, από τις αγνότερες και ηρωικότερες μορφές του Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Ηγήθηκε της επανάστασης στη Μακεδονία, παραχώρησε ολόκληρη την προσωπική του περιουσία για τον αγώνα, οργάνωσε ένοπλο σώμα 4000 μακεδόνων αγωνιστών (οι 1000 αγιορείτες μοναχοί).
Η μάχη στα Βασιλικά.
Αρχηγοί
Παπά-Ανδρέας, Κοντοστόπουλος, Καλύβας, Γιάννης και Γεώργιος Δυοβουνιώτης,Πανουργιάς, Γκούρας
Οι Τούρκοι μετά την περιστολή της επανάστασης στη Μακεδονία προχώρησαν μέσω Λάρισας προς τη Λαμία, με σκοπό να εισβάλουν στην Πελοπόννησο. Οι οπλαρχηγοί της Ανατολικής Ελλάδας Αποφάσισαν να εμποδίσουν την προέλαση των Τούρκων καταλαμβάνοντας την θέση των Βασιλικών.Ακολούθησε γενναία μάχη, την οποία νίκησαν οι Έλληνες. Οι Τούρκοι με την δύση του ήλιου τράπηκαν σε φυγή προς την Πλατανιά, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης χίλιους νεκρούς και τραυματίες. Μεταξύ των νεκρών βρίσκονταν και ο Μεμήν Πασάς, τον οποίο σκότωσε ο Γκούρας. Επίσης οκτακόσια άλογα, 2 πυροβόλα και 18 σημαίες. Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν δέκα και τραυματίσητκαν 30.
Ο Γεώργιος Δυοβουνιώτης από ξυλογραφία του περιοδικού Εθνικόν Ημερολόγιον Βρετού του 1866.
Ο στρατηγός Γεώργιος Δυοβουνιώτης (1798 - 1880) ήταν Έλληνας αγωνιστής του 1821, στρατιωτικός και πολιτικός της νεοσύστατης Ελλάδας.
Πανουργιάς
Ο Πανουργιάς (1767-1834) ήταν οπλαρχηγός της επαρχίας Σαλώνων, από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς του Αγώνα.
Ηγήθηκε των οπλαρχηγών στην απελευθέρωση των Σαλώνων. Έλαβε μέρος στις μάχες της Αλαμάνας και στο Χάνι της Γραβιάς.
Λόγω ασθενείας δεν συμμετείχε στη μάχη των Βασιλικών, αλλά έστειλε στη θέση του το γιο του, Νάκο, με το ένοπλο σώμα του.
Ο Καπετάν Γκούρας. Εθνική Πινακοθήκη.
Ο Γιάννης Γκούρας (1771—1826) ήταν οπλαρχηγός της Στερεάς, γεννημένος στη Γκουρίστα Παρνασσίδας. Ανήκε στην ομάδα του αρματολού Πανουργιά και εν συνεχεία του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Πανουργιά.
●Έχουν καταφύγει εκεί αγωνιστές σμίγοντας με τον αρματολό Τσάμη Καρατάσο και τον πρόκριτο Ζαφειράκη Λογοθέτη.
●Απρίλιος 1822: Οι Τούρκοι πολιορκούν και καταστρέφουν τη Νάουσα.
●Γυναίκες μαζί με τα παιδιά τους πέφτουν στον γκρεμό της Αράπιτσας για να αποφύγουν την αιχμαλωσία.
●Η εξέγερση στο Βορρά είχε κατασταλεί.
Η επαναστατική δραστηριότητα περιορίστηκε στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και σε νησιά του Αιγαίου.
Η καταστροφή της Νάουσας
Δημήτριος ή Τσάμης Καρατάσος (1798-1861), ήταν Αγωνιστής - οπλαρχηγός στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, που έδρασε στην περιοχή της Νάουσας και αργότερα υπασπιστής του ΄Όθωνα.
Ο Ζαφείριος (Ζαφειράκης) Θεοδοσίου Λογοθέτης (1772 - 1822), ήταν πρόκριτος και οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από τη Νάουσα.
Σχεδιάγραμμα + Ερωτήσεις & Απαντήσεις
