Ο Ιωάννης Καποδίστριας και το έργο του

14 Απριλίου 1827 στην Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας

Εκλέγεται κυβερνήτης

Δολοφονείται στο Ναύπλιο

27 Σεπτεμβρίου 1831

Το Κεντρικόν Σχολείον ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1829 στην Αίγινα, με αντικείμενο την παραγωγή επιστημονικά καταρτισμένων δασκάλων και την προπαρασκευή όσων νέων ήθελαν να ακολουθήσουν ανώτατες σπουδές σε άλλους κλάδους.

Ονομάστηκε Εϋνάρδειο από τον Ελβετό φιλέλληνα J.G.Eynard, στενό συνεργάτη και φίλο του Κυβερνήτη, που πραγματοποίησε τη δωρεά για την ανέγερσή του .

Υπήρξε το πρώτο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στο νεοελληνικό κράτος. Μαζί με το Ορφανοτροφείο και τα Αλληλοδιδακτικά Σχολεία, αποτέλεσε τον πρώτο καρπό της εκπαιδευτικής πολιτικής του Ιωάννη Καποδίστρια. Ο Κυβερνήτης έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην παιδεία και τη θεωρούσε πρωταρχικό του στόχο για την ανασυγκρότηση του έθνους.

Αθηναϊκή οικογένεια επιστρέφει στα ερείπια του σπιτιού της

(πίνακας του Θ. Βρυζάκη, περ.1845)

Οι δύο όψεις του Φοίνικα

χάλκινα νομίσματα που εξέδωσε ο Καποδίστριας

Χαρτονόμισμα αξίας 5 φοινίκων

Ο Φοίνιξ ήταν το πρώτο και ασημένιο νόμισμα που κυκλοφόρησε στο κράτος της σύγχρονης Ελλάδας. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1828 υποδιαιρούμενο σε λεπτά, όπου και αποτέλεσε τη βασική νομισματική μονάδα.

Aπό τη μια μεριά είχε τον φοίνικα, δηλαδή το πουλί που ξαναγεννιέται από τη στάχτη του με ένα σταυρό στο κεφάλι του το έμβλημα της Ορθοδοξίας και από την άλλη μεριά τις λέξεις «Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας.» και δυο φύλα: Ένα δάφνης και ένα ελιάς..

Τα πρώτα νομίσματα ήταν χάλκινα και έγιναν από τον χαλκό που επέδωσε το λιώσιμο των παλιών κανονιών.

Μέχρι το 1832, οπότε κλείνει το Νομισματοκοπείο της Αίγινας, είχαν κοπεί μόνο 12.000 αργυροί φοίνικες.

Η πρέσα που κόπηκαν
τα πρώτα νομίσματα

Η σφραγίδα του νομισματοκοπείου

Η πρέσα που τυπώθηκαν τα πρώτα χαρτονομίσματα

Το μηχάνημα που κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα αγοράστηκε με δάνειο που πήραμε από το εξωτερικό και ήταν ένα παλιό μηχάνημα που το 1530 πήγε από την Ρόδο στην Μάλτα μαζί με κάποιο τάγμα Ιωαννιτών και που ήταν εκτός λειτουργίας για 30 χρόνια.

Το Κυβερνείο του Καποδίστρια στο Ναύπλιο

Το πρώτο αλληλοδιδακτικό σχολείο (Αίγινα - σημερινό Δημαρχείο)

Σχολή Ευελπίδων:
Το κτίριο που στεγάστηκε η πρώτη σχολή Ευελπίδων (1828-1834).
Σήμερα στεγάζει το Πολεμικό Μουσείο

Κάνε εικονική περιήγηση μέσα στο μουσείο

ΚΛΙΚ ΚΛΙΚ ΚΛΙΚ

Στολές αξιωματικών και στρατιωτών του ελληνικού στρατού της περιόδου 1828-1832

After The Raid (Μετά την επιδρομή)- Rudolf Otto

Το Ναύπλιο την εποχή του Καποδίστρια

Το Ναύπλιο με το παλιό τζαμί

Η Πλατεία Σιντριβανίου με το Παλατάκι (κυβερνείο) του Καποδίστρια στο Ναύπλιο

Η πόλη του Ναυπλίου
Το Ναύπλιο ήταν, μέχρι το τέλος του 1834, η έδρα της κεντρικής κυβέρνησης του νέου Ελληνικού κράτους.

Εδώ το πρώτο αλφαβητάρι με έμφαση στην εικονογράφηση
Το ¨Απλούν Αλφαβητάριον δια παιδία¨

Άνδρες ελαφρού τάγματος πεζικού(1829).

Φορούν ελληνική παραδοσιακή στολή και στα όπλα, ξιφολόγχη

Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, έργο του Διονυσίου Τσόκου, 1850.

Η δολοφονία του Καποδίστρια. Έργο λαϊκού ζωγράφου μέσα στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.

Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, έργο του Διονυσίου Τσόκου, Μουσείο Μπενάκη

Η δολοφονία του κυβερνήτη στο Ναύπλιο

Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα

Εικονική περιήγηση στο ναό

Εσωτερικά Εξωτερικά

Γεώργιος Μαυρομιχάλης γιος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που ήταν αγωνιστής του 1821 και παράλληλα Φιλικός.
Ένας από τους δολοφόνους

Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, νεότερος αδελφός του Πετρόμπεη, αγωνιστής του 1821 και ο δεύτερος δολοφόνος του Καποδίστρια.

Η πόρτα του Αγίου Σπυρίδωνα. Δεξιά η λαβωματιά της σφαίρας από τον πυροβολισμό του φρουρού Ι. Καραγιάννη.

το γραφείο, τα προσωπικά αντικείμενα

και οι σφραγίδες που χρησιμοποιούσε ο Καποδίστριας

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ -
ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

Πίνακας με την δολοφονία του Καποδίστρια που τοποθετήθηκε στον Άγιο Σπυρίδωνα Ναυπλίου

Ενότητα Γ:
Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17
Ο Ιωάννης Καποδίστριας και το έργο του

Ιστορία ΣΤ΄ Τάξης

Ιωάννης Καποδίστριας

Έλληνας πολιτικός και διπλωμάτης και πρώτος Κυβερνήτης του ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, το οποίο ίδρυσε εκ θεμελίων και με την προσωπική του περιουσία. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 10 Φεβρουαρίου του 1776 .

Σπούδασε ιατρική, φιλοσοφία και νομικά.

Διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας όταν με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το αξίωμά του, καθώς είχε διαφωνήσει ανοιχτά με τον τσάρο Αλέξανδρο, που καταδίκαζε κάθε επαναστατική κίνηση στην Ευρώπη.

Το 1827, η Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον εξέλεξε Κυβερνήτη της Ελλάδας.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 (9 Οκτωβρίου 1831 με το νέο ημερολόγιο) ο Ιωάννης Καποδίστριας δέχθηκε δολοφονική επίθεση από τον Κωνσταντίνο και τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, στο Ναύπλιο , όπου πήγαινε για να εκκλησιασθεί και έπεσε νεκρός.

18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1828 - ΑΦΙΞΗ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ

● Αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση.

Οι δυσκολίες

● H χώρα είναι κατεστραμμένη μετά από τον πολύχρονο αγώνα

● Οι κάτοικοί της (ιδιαίτερα οι πρόσφυγες) είναι εξαθλιωμένοι.

Ο Καποδίστριας κυβερνήτης

Γεωργία

● Πιστεύει ότι η πρόοδος της χώρας στηρίζεται στη Γεωργία.

● Ιδρύει Γεωργική Σχολή για την εκπαίδευση των αγροτών.

● Εισάγει την καλλιέργεια της πατάτας.

● Στηρίζει την παραγωγή μεταξιού.

Εκπαίδευση

● Δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη βασική εκπαίδευση.

● Αρμόδια επιτροπή αναλαμβάνει τη σύνταξη βιβλίων.

ω Δημιουργούνται αλληλοδιδακτικά σχολεία, όπου οι καλύτεροι μαθητές των μεγάλων τάξεων μαθαίνουν στους μικρότερους (με τη βοήθεια των δασκάλων) γραφή και ανάγνωση.

● Ιδρύεται το πρώτο ελληνικό Γυμνάσιο.

● Στην Αίγινα λειτουργούν αλληλοδιδακτικά, ελληνικά και χειροτεχνικά σχολεία, καθώς και το Κεντρικό Σχολείο.

Διοίκηση

● Συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες στο πρόσωπό του.

● Αναβάλλει για δύο χρόνια τη σύγκληση της Δ' Εθνοσυνέλευσης (πραγματοποιείται στο Άργος το 1829).

Οικονομία

● Ιδρύει την Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα.

● Κόβει νέο νόμισμα (Φοίνικας), το οποίο αντικαθιστά τα τουρκικά γρόσια.

● Αναπτύσσεται το εμπόριο και η ναυτιλία.

Οργάνωση και Διοίκηση του κράτους

Εξωτερική πολιτική

Η μάχη της Πέτρας

● Οργανώνεται τακτικός στρατός.

● Στην τελευταία μάχη της Επανάστασης στην Πέτρα Βοιωτίας, Σεπτέμβριος 1829 , οι Έλληνες με επικεφαλής τον Δημ. Υψηλάντη νικούν τους Τούρκους

● Οι Τούρκοι αναγκάζονται να συνθηκολογήσουν.

● Ολόκληρη η Στερεά παραδίδεται στους επαναστάτες.

Η μάχη της Πέτρας

Ο Δημήτριος Υψηλάντης ,στις 2 Σεπτ.1929, έχοντας πληροφορηθεί έγκαιρα τις προθέσεις των τούρκων, οι οποίοι επρόκειτο να επιστρέψουν στην Λάρισα για να ενισχύσουν το στρατό τους, στον πόλεμο Ρωσίας-Τουρκίας, επέλεξε την στενή αυτή δίοδο, μεταξύ Θήβας και Λεβαδιάς και συγκεκριμένα από την Πέτρα μέχρι τους Βρασταμίτες, για να εμποδίσει το πέρασμα τους, από την Βοιωτία στην Θεσσαλία.

Έτσι στις 12 Σεπτεμβρίου ο Ασλάν βέης (αρχηγός των Τούρκων) υπέστη μεγάλη ήττα και υπέγραψε συνθηκολόγηση.
Με την συνθήκη αυτή οι Τούρκοι δέχτηκαν να εκκενώσουν την Ανατολική Ελλάδα, εκτός της Ακρόπολης των Αθηνών και του φρουρίου Καραμπαμπά , στη Χαλκίδα.

● Οι διαπραγματεύσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) συνεχίζονται.

● Προτείνει εντελώς ανεξάρτητο ελληνικό κράτος με δικό του ηγεμόνα.

Η χώρα δεν έχει ακόμα καθορισμένα σύνορα.

● Ο Κυβερνήτης χρησιμοποιεί το κύρος και την εμπειρία του στη διεθνή διπλωματία για να κατοχυρώσει όσο το δυνατόν περισσότερα εδάφη στο ελληνικό κράτος.

● Προσπαθεί να κρατά επαναστατημένη την Κρήτη και τη Στερεά, ώστε να συμπεριληφθούν στο νέο κράτος.

● Η συγκεντρωτική του διακυβέρνηση και η σύγκρουσή του με τοπικά συμφέροντα προκαλούν δυσαρέσκεια και αντιδράσεις.

● Δολοφονείται στο Ναύπλιο.

● Στη χώρα επικρατεί αναρχία.

Η δολοφονία του Καποδίστρια

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Ο Καποδίστριας πήγαινε λοιπόν κάθε Κυριακή στην εκκλησία συνοδευόμενος από το μονόχειρα φρουρό του . Στο δρόμο συνάντησε τους Μαυρομιχαλαίους, τον Κων/νο και τον Γεώργιο, τους χαιρέτησε και τον χαιρέτησαν και οι δύο Μαυρομιχαλαίοι πήγαν και στάθηκαν δίπλα στη πόρτα της εκκλησίας. Ο Καποδίστριας φτάνοντας στην εκκλησία δέχεται πυροβολισμό από τον Καραγιάννη, τον αστυνομικό που παρακολουθούσε τους Μαυρομιχαλαίους, ενώ μετείχε στη συνομωσία . Η σφαίρα όμως δεν τον πετυχαίνει και χτυπάει στη παραστάδα δίπλα στη πόρτα της εκκλησίας όπου ακόμα υπάρχει. Ο Κων/νος Μαυρομιχάλης τραβάει το όπλο του και πυροβολεί, σχεδόν εξ επαφής τον Καποδίστρια στο κεφάλι, ο Καποδίστριας πέφτει νεκρός, αλλά πέφτοντας του ορμάει ο Γεώργιος με ένα μαχαίρι και του δίνει μερικές μαχαιριές.

Επακολούθησε αναταραχή. Ο κόσμος που ήταν μέσα στην εκκλησία άκουσε τους πυροβολισμούς και βγήκε έξω. Βλέποντας τον αγαπημένο του κυβερνήτη νεκρό, άρχισε λυσσασμένα να κυνηγάει τους Μαυρομιχαλαίους. Αυτοί με το αγριεμένο πλήθος από πίσω άρχισαν να τρέχουν προς την πρεσβεία της Γαλλίας. Όπως όμως έτρεχαν, βγήκε ο στρατηγός Φωτομάρας στο μπαλκόνι του σπιτιού του, τους πυροβολεί και ο Κων/νος πέφτει κάτω. Το πλήθος τον έπιασε, τον διαμέλισε κυριολεκτικά και τα μέλη του τα πέταξε στη θάλασσα.

Ο Γεώργιος σώθηκε και μπήκε στη πρεσβεία. Το πλήθος εξαγριωμένο περικύκλωσε τη πρεσβεία και ζητούσε τη παράδοση του Γεωργίου. Ο συνταγματάρχης Αλμέιδας, μπαίνει μέσα στη Γαλλική πρεσβεία και ζητάει από τον Ρουέν να του παραδώσει τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη. Εκείνος του απαντάει: «Όχι αυτό δεν θα το κάνω και αν τυχόν τον πάρετε να ξέρετε ότι και οι τρεις πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων θα φύγουμε από τη Ελλάδα».

Ο Αρμέιδας τους, τους απάντησε: «Αντίο σας! Να σηκωθείτε να φύγετε! εμένα θα μου παραδώσετε το Γεώργιο Μαυρομιχάλη γιατί αν δεν το κάνετε θα κάψω τη πρεσβεία και θα τα κάνω όλα γυαλί».

Βγήκε έξω, μάζεψε ξύλα γύρω από τη πρεσβεία και ετοιμάστηκε να τη κάψει, οπότε οι Γάλλοι αναγκάστηκαν και τον παράδωσαν. Ο Γεώργιος φυλακίστηκε πρώτα στο Μπούρτζι, μετά στο Παλαμήδι, αργότερα δικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε σαν κοινός εγκληματίας, αυτός που πραγματικά είχε αγωνιστεί κατά τη διάρκεια της επαναστάσεως για την Ελλάδα και είχε και διατελέσει και πρωθυπουργός.

Πώς οι Έλληνες έμαθαν να τρώνε πατάτες

Ο τρόπος που ο Καποδίστριας εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας παραμένει περίφημο ανέκδοτο σήμερα: Παραγγέλνοντας ένα φορτίο πατάτες, πρώτα διέταξε ότι πρέπει να προσφερθούν σε όποιον θα ενδιαφερόταν. Όμως οι πατάτες αντιμετωπίστηκαν με αδιαφορία από τον πληθυσμό και ολόκληρο το σχέδιο φάνηκε να αποτυγχάνει. Όμως ο Καποδίστριας, έχοντας γνώση για τις σύγχρονές του ελληνικές συνήθειες, διέταξε ολόκληρη η αποστολή των πατατών να ξεφορτώνεται σε δημόσια επίδειξη στις αποβάθρες του Ναυπλίου, αλλά να φυλάσσονται από φαινομενικά αυστηρές φρουρές. Σύντομα, κυκλοφόρησαν φήμες για τις πατάτες, ότι αφού τόσο καλά φρουρούνταν, έπρεπε να είναι μεγάλης σπουδαιότητας. Και αφού ήταν έτσι, κάποιοι δοκίμαζαν να τις κλέψουν.. Οι φρουρές είχαν διαταχτεί να κάνουν με τρόπο τα στραβά μάτια και να επιτρέπουν ουσιαστικά την κλοπή. Έτσι, σύντομα όλες οι πατάτες του φορτίου είχαν κλαπεί και το σχέδιο του Καποδίστρια να τις εισαγάγει στην Ελλάδα είχε πετύχει.

Τα πιστεύω του Καποδίστρια

Δεν δίστασε να υποθηκεύσει ολόκληρη τη μεγάλη ακίνητη πατρική περιουσία του στην Κέρκυρα, να δαπανήσει όλα τα χρήματά του για να στηρίξει το νεοσυσταθέν κράτος, να ζήσει ο ίδιος με τρόπο λιτό φέρνοντας τον εαυτό του και την υγεία του στα όρια: «... Ο γιατρός του είπε να βελτιώσει λίγο την τροφή του, ήταν επείγουσα ανάγκη για την υγεία του. Κι εκείνος απήντησε αποφασιστικά: Τότε μονάχα θα βελτιώσω την τροφή μου, όταν θα είμαι βέβαιος ότι δεν υπάρχει ούτε ένα Ελληνόπουλο που να πεινάει ...».

Ο δε Μακρυγιάννης γράφει για να δείξει τον τρόπο ζωής του: «Ο Κυβερνήτης έτρωγε επί 4 ημέρες μία κότα».

Για τον εαυτό του δεν δέχθηκε ούτε τα αυτονόητα. Αρνήθηκε το επιμίσθιο που του αναλογούσε ως αρχηγός κράτους και το οποίο εγκρίθηκε δύο φορές από τη Βουλή των Ελλήνων και τη Γερουσία.

Όταν το 1815 ο Τσάρος του ανακοίνωσε την πρόθεσή του να τον διορίσει Υπουργό των Εξωτερικών, αρχικά δεν δέχτηκε, λέγοντας στον Τσάρο: «Μεγαλειότατε, εντίμως σας δηλώνω ότι οσάκις ευρεθώ προ του τραγικού διλήμματος να υποστηρίξω τα συμφέροντα της σκλαβωμένης πατρίδος μου ή τα συμφέροντα της αχανούς αυτοκρατορίας σας, δεν θα διστάσω ούτε στιγμή: Θα τεθώ με το μέρος της πατρίδος μου ... Είμαι Έλλην και θα μείνω Έλλην για πάντα».

Η αυτοκράτειρα μητέρα του Τσάρου Νικολάου, Μαρία Θεοδώρεβνα, τον πίεζε να μην αποδεχθεί την εκλογή του ως Κυβερνήτη της Ελλάδος λέγοντας του: «Στην Ελλάδα θα διακινδυνεύσετε τη ζωή σας».
Ο Καποδίστριας όμως απάντησε: «Εάν δεν δεχθώ την εκλογή μου και η Ελλάς γονατίσει, τί θα πούν για μένα; Νά ένας άνθρωπος, που θα μπορούσε να τη σώσει και προτίμησε μιά λαμπρή θέση στη Ρωσία από τη σωτηρία της πατρίδας του και την άφησε να χαθεί. Αφιέρωσα τη νεότητά μου στην υπηρεσία του αείμνηστου μεγαλόψυχου γιού σας. Έτσι μπορώ σήμερα να προσφέρω στην Ελλάδα τη θυσία των γηρατειών μου!..».

Το 1828 ο Ιωάννης Καποδίστριας εγκαθιστά στην Αίγινα την πρώτη Ελληνική κυβέρνηση και η Αίγινα γίνεται η πρώτη πρωτεύουσα της ελεύθερης Ελλάδας, εκεί υπογράφονται οι σημαντικότερες αποφάσεις για τα θεμέλια της σύστασης του διαλυμένου από τους Τούρκους κράτους.Περίπου ένα χρόνο μετά η πρωτεύουσα μεταφέρεται στο Ναύπλιο.