Βιβλίο μαθητή
Τετράδιο εργασιών
Λίγα λόγια για τον Όμηρο και τα έργα του Ιλιάδα και Οδύσσεια.
Πίνακας του Henry Howard που εικονίζει τον Τηλέμαχο να αναχωρεί από την Πύλο
Το γεύμα του Οδυσσέα με τη νύμφη Καλυψώ
Ο Οδυσσέας, κρατώντας κλαδιά ικεσίας, πλησιάζει τις κόρες των Φαιάκων. Δίπλα του η Αθηνά τον κοιτάζει προστατευτικά. (Ερυθρόμορφος αμφορέας, 450-440 π.Χ.)
Οι ήρωες της Οδύσσειας
Οδυσσέας, μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο βασικός ήρωας στο επικό ποίημα του Ομήρου, Οδύσσεια, και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα.
Είναι ευρέως γνωστός για την πονηριά και εφευρετικότητά του, διάσημος και για τα δέκα χρόνια που του πήρε η επιστροφή στο σπίτι του, μετά τον Τρωικό Πόλεμο .
Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλεμάχου.
Ο Τηλέμαχος, ήταν μυθικός ήρωας της Ιθάκης, γιος του Οδυσσέα και της Πηνελόπης. Μέρη της ζωής του περιγράφονται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Οι πρώτες τέσσερις ραψωδίες (α - δ) της Οδύσσειας συχνά ονομάζονται Τηλεμάχεια, επειδή σε αυτές γίνεται αναφορά της αναζήτησης του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο.
Όπως εμφανίζεται στην Οδύσσεια, ο Τηλέμαχος γεννήθηκε, όταν ο Οδυσσέας εγκατέλειψε την Ιθάκη για τον Τρωικό πόλεμο.
Σε ηλικία είκοσι ετών, με την παρακίνηση της θεάς Αθηνάς, που εμφανίστηκε μπροστά του μεταμφιεσμένη ως ο πιστός φίλος του Οδυσσέα Μέντορας, αποφάσισε να ταξιδέψει σε διάφορα μέρη για να βρει πληροφορίες για την τύχη του πατέρα του.
Έτσι επισκέφθηκε την Πύλο, όπου τον φιλοξένησε ο Νέστορας στη συνέχεια τις Φερές και την Σπάρτη, όπου εκεί τον φιλοξένησε ο Μενέλαος.
Από εκεί επέστρεψε στην Ιθάκη όπου συναντήθηκε και γνώρισε τον πατέρα του.
Κατέστρωσαν ένα σχέδιο για την εξολόθρευση των μνηστήρων , που είχαν εγκατασταθεί στο παλάτι του και ζητούσαν από την Πηνελόπη να διαλέξει έναν από αυτούς για άντρα της, και την επόμενη ημέρα τους σκότωσαν .
Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
Η Οδύσσεια η οποία αποτελείται από 12000 στίχους πήρε το όνομά της από τον κύριο ήρωα του έργου τον Οδυσσέα το βασιλιά της Ιθάκης, στον οποίο οφείλεται και η άλωση της Τροίας. Θέλοντας να γυρίσει στην πατρίδα του μετά την άλωση της Τροίας έπεσε στη δυσμένεια και οργή του θεού της θάλασσας, Ποσειδώνα.
Δέκα χρόνια κράτησαν οι περιπλανήσεις του Οδυσσέα.
Στο διάστημα αυτό περιπλανήθηκε σε διάφορους τόπους. Στη χώρα των Κικόνων, της Θράκης, στους Λωτοφάγους, στους Κύκλωπες, στο νησί του Αιόλου, στη χώρα των Κιμμερίων, στη θρινακία, και τέλος στην Ωγυγία, όπου η θεά Καλυψώ, τον κρατά εφτά χρόνια άντρα της.
Από την Ωγυγία, φεύγει με απόφαση των θεών, που πάρθηκε ύστερα από τη θερμή συμπαράσταση της προστάτιδάς του θεάς Αθηνάς.
‘Επειτα από μια φοβερή θαλασσοταραχή του Ποσειδώνα, ναυαγεί στο νησί των Φαιάκων. Ο βασιλιά Αλκίνοος αφού τον περιποιήθηκε με όλες τις τιμές που του άξιζαν του δίνει καράβι για να γυρίσει στην πατρίδα του την Ιθάκη.
Εκεί βρίσκεται αντιμέτωπος με μια άλλη περιπέτεια. Στο διάστημα της απουσίας του με το πρόσχημα των υποψηφίων μνηστήρων της γυναίκας του Οδυσσέα, Πηνελόπης, αρκετοί νέοι από την τάξη των ευγενών του τόπου του και των γύρω νησιών του βασιλείου του έχουν μαζευτεί στο παλάτι του και "γλεντούν" το βιος και την περιουσία του. Ο γιος του Οδυσσέα, Τηλέμαχος, δεν μπορεί με πόλεμο να συντρίψει τους μνηστήρες, ενώ ο Λαέρτης, ο πατέρας του Οδυσσέα είναι γέρος και έχει αποσυρθεί στο κτήμα του.
Με τη θερμή συμπαράσταση της θεάς Αθηνάς οι μνηστήρες φονεύονται και ο Οδυσσέας ύστερα από είκοσι χρόνια γίνεται κύριος του οίκου του.
Ο ‘Ομηρος αρχίζει την Οδύσσεια από τη στιγμή που αποφασίζεται από τους θεούς η επιστροφή του Οδυσσέα από το νησί της Καλυψούς. ‘Ολη η ιστορία διαρκεί 40 ημέρες.
Οι διάφορες περιπέτειες του Οδυσσέα, καθώς και οι σκηνές του Τρωικού πολέμου παρεμβάλλονται στη διήγηση σαν αναμνήσεις στις διηγήσεις του Νέστορα, του Μενέλαου, και του ίδιου του Οδυσσέα.
Η Οδύσσεια με βάση τα γεγονότα χωρίζεται σε τρία μέρη:
Συνάντηση
Τηλέμαχου - Οδυσσέα
Συγγένεια: Ο οικογενειακός δεσμός ή οικογενειακή σχέση.
Υπάρχει Συγγένεια «εξ αίματος» που δημιουργείται από την καταγωγή του ενός από τον άλλο, με τις γεννήσεις και Συγγένεια «εξ αγχιστείας» που δημιουργείται με το γάμο μεταξύ του συζύγου και των συγγενών «εξ αίματος» της συζύγου του και αντίστροφα.
Παρακάτω γίνεται μια αναφορά σε ορισμένους ορισμούς συγγενικών προσώπων:
Αδέρφια: Συγγένεια ανάμεσα σε πρόσωπα που γεννήθηκαν από τους ίδιους γονείς.
Εγγόνι: Το παιδί του γιού ή της θυγατέρας.
Προπάππος: ο πατέρας του παππού και γενικά οι πρόγονοι.
Προγιαγιά: η μητέρα της γιαγιάς.
Πατριός: ο δεύτερος ή τρίτος σύζυγος της μητέρας, όταν αυτή ξαναπαντρεύεται.
Προγονός, -ή: το παιδί που γεννήθηκε από προηγούμενο γάμο σε σχέση με το νέο ή τη νέα σύζυγο.
Συννυφάδες: οι γυναίκες που οι σύζυγοι τους είναι αδέρφια.
Μπατζανάκης ή Σύγαμπρος: ο καθένας από τους συζύγους που οι γυναίκες τους είναι αδερφές.
Πεθερός: ο πατέρας των συζύγων.
Πεθερά: η μητέρα των συζύγων.
Συμπέθερος, -α: ο πατέρας και η μητέρα της γυναίκας / του άντρα του γιου / της κόρης.
Κουνιάδος, -α: ο αδερφός, -ή του ή της συζύγου.
Κουμπάρος ή Παράνυφος: Ανάδοχος σε γάμο της νύφης και του γαμπρού.
Νουνός -α : Ανάδοχος σε βάπτιση.
Θετοί γονείς: αυτοί που σύμφωνα με το νόμο θεωρούνται γονείς, αλλά δεν είναι φυσικοί γονείς.
Θετό παιδί: το υιοθετημένο παιδί.
Υιοθετημένος: το ξένο παιδί που το αναγνωρίζει κάποιος επίσημα ως δικό του.
Ετεροθαλής (αδερφός): για αδέρφια που δεν έχουν κοινούς και τους δύο γονείς...
Η σφαγή των μνηστήρων από τον Οδυσσέα και τον Τηλέμαχο.
Η Οδύσσεια 3D Animation
Ντοκιμαντέρ της ΕΤ1: «ΟΔΥΣΣΕΑΣ- Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΗΡΩΑΣ» αναφέρεται στον οίκο του ΑΥΤΟΛΥΚΟΥ (παππού του Οδυσσέα , από τη μητέρα του) και στην πορεία του ΟΔΥΣΣΕΑ και του ΤΗΛΕΜΑΧΟΥ, προβάλλοντας το τέλος της μυθικής εποχής.
Η Πηνελόπη κάθεται στενοχωρημένη μπροστά στον αργαλειό. Ο νέος με την περήφανη κορμοστασιά που στέκεται μπροστά της, κοιτάζοντάς της σκεφτικός, είναι ο γιος της Τηλέμαχος. (Ερυθρόμορφος σκύφος, π. 440 π.Χ.)
Ο Οδυσσέας τεντώνει το τόξο του κατά των μνηστήρων, ενώ πίσω του δύο δούλες τον παρατηρούν με αγωνία (Ερυθρόμορφος σκύφος,
π. 450 π.Χ.)
Οι μνηστήρες, ξαφνιασμένοι και πανικόβλητοι, αρπάζουν ό,τι βρίσκουν πρόχειρο για να προστατευτούν από τα βέλη του Οδυσσέα. Ένας από αυτούς έχει ήδη χτυπηθεί (Ερυθρόμορφος σκύφος, π. 450 π.Χ.)
Στα 6: Η μαμά ξέρει τα πάντα
Στα 8: Η μαμά ξέρει πολλά!
Στα 12: Η μαμά δεν τα ξέρει όλα
Στα 14: Η μαμά δεν ξέρει τίποτα
Στα 16: Ποιά μαμά;
Στα 18: Η μαμά έχει μείνει πίσω
Στα 25: Ίσως ξέρει η μαμά
Στα 35: Πριν αποφασίσω, ας ρωτήσω τη μαμά
Στα 45: Τι να πιστεύει η μαμά;
Στα 75: Μακάρι να είχα εδώ τη μαμά μου να τη ρωτούσα!
Προσωπογραφία της μητέρας μου - Μάνος Χατζιδάκις
Πάουλο Κοέλο: Και ο Θεός έπλασε τη Μητέρα
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
1η Παράγραφος
Όνομα
Ηλικία
Επάγγελμα
Καταγωγή
Συνθήκες γνωριμίας
2η Παράγραφος
Εξωτερικά χαρακτηριστικά
3η Παράγραφος
Εσωτερικά γνωρίσματα
(χαρακτήρας)
4η Παράγραφος
Περιστατικά μαζί του
5η Παράγραφος
Τα συναισθήματά μου
Α. Ως αντικείµενο ρημάτων, συνήθως σαν έμμεσο αντικείμενο:
π.χ. Toυ είπα να φύγει.
Δε μου μιλάει ποτέ.
Μου ζήτησε την άδεια να φύγει.
Β. Ως ονοματικός προσδιορισμός , ως συμπλήρωμα δηλαδή της έννοιας ενός ουσιαστικού.
Όταν η γενική συνοδεύει ουσιαστικό, µπορεί να φανερώνει:
Σε ποιον ανήκει κάτι (γενική κτητική):
π.χ. Το δωµάτιο της Ασπασίας είναι τακτοποιηµένο.
Το αυτοκίνητο του πατέρα είναι πολύ βρόμικο.
Το περιεχόμενο , αυτό που περιέχει αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό το οποίο προσδιορίζεται από τη γενική (γενική περιεχομένου):
π.χ. Μια οµάδα ποδοσφαιριστών επισκέφτηκε το σχολείο µας.
Εργάζεται σε κατάστημα φωτογραφικών ειδών.
Δίπλα στο σπίτι μου υπάρχει μια αποθήκη χαρτικών.
την ιδιότητα , ένα χαρακτηριστικό που έχει το ουσιαστικό το οποίο προσδιορίζεται (γενική της ιδιότητας):
π.χ. Συνάντησα έναν άντρα υψηλού αναστήµατος.
Είναι άτομο υψηλής ευφυίας.
Μελετούσε για πολλά χρόνια τα πουλιά της θάλασσας.
τη μέτρηση χώρου / χρόνου
π.χ. Ο αδερφός µου είναι τεσσάρων ετών.
Μετά από ταξίδι τριών ωρών φτάσαµε στο χωριό.
Αγόρασε σπίτι εκατό τατραγωνικών.
το σύνολο που διαιρείται (γενική διαιρετική):
π.χ. Κανείς δεν είχε το θάρρος να φάει το τελευταίο κοµµάτι
της πίτας.
Πολλοί μαθητές της τάξης μας δεν ήρθαν στο θέατρο.
την αιτία για την οποία γίνεται αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Η χαρά της δηµιουργίας ήταν το χαρακτηριστικό του.
Δώσε μου ένα ποτήρι νερό και πεθαίνω της δίψας.
το σκοπό για τον οποίο γίνεται αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Η µητέρα όλο το πρωί έφτιαχνε την τούρτα γενεθλίων µου.
Αγόρασε τα ρούχα της βάφτισης.
τον τόπο όπου γίνεται ή έγινε αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Μαζεύτηκε πολύς κόσµος στο πανηγύρι του χωριού µας.
Η γιορτή θα γίνει στην αυλή του σχολείου.
το χρόνο που γίνεται ή έγινε αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Του χρόνου θα επιστρέψω στην Ελλάδα.
Των Φώτων καθαγιάζονται τα ύδατα.
2η εκδοχή
Όταν ο καλός Θεός δημιουργούσε τις μητέρες, βρισκόταν στην έκτη μέρα συνεχούς δουλειάς, όταν ο άγγελος εμφανίστηκε και είπε: «Παιδεύεστε πολύ με αυτό το δημιούργημα.»
Και είπε ο Θεός: » Έχεις διαβάσει τις προδιαγραφές που πρέπει να έχει αυτό εδώ; Πρέπει να είναι εντελώς αδιάβροχο αλλά όχι πλαστικό, να έχει 180 μετακινούμενα μέρη που να μπορούν να αντικαθίστανται, να κινείται πάνω σε χυμένο καφέ και σε άλλα τροφικά κατάλοιπα, να έχει ποδιά που εξαφανίζεται όταν σηκώνεται, ένα φιλί που να θεραπεύει οτιδήποτε από ένα σπασμένο πόδι μέχρι μια ερωτική απογοήτευση, και να έχει έξι ζευγάρια χέρια.»
Ο άγγελος κούνησε το κεφάλι του αργά και είπε: «Έξι ζευγάρια χέρια…με κανέναν τρόπο.»
«Δεν είναι τα χέρια που μου δημιουργούν προβλήματα,» είπε ο Θεός. «Είναι τα τρία ζευγάρια μάτια που πρέπει να έχουν οι μητέρες.»
«Αυτά θα υπάρχουν στο στάνταρ μοντέλο;» ρώτησε ο άγγελος.
Ο Θεός έγνεψε καταφατικά. «Το ένα ζευγάρι για να βλέπει μέσα από κλειστές πόρτες όταν αυτή ρωτάει, «Τι κάνουν τα παιδιά εκεί;» όταν ήδη αυτή ξέρει. Το άλλο ζευγάρι στο πίσω μέρος του κεφαλιού της για να βλέπει όσα δεν μπορούσε αλλά πρέπει να ξέρει, και φυσικά ένα τρίτο ζευγάρι εδώ μπροστά για να μπορεί να βλέπει πότε ένα παιδί κάνει γκάφες και να λέει, «Καταλαβαίνω και σ” αγαπώ,» χωρίς να χρειάζεται να βγάλει λέξη.
«Κύριε,» είπε ο άγγελος αγγίζοντας ευγενικά το μανίκι του, «Ξεκουραστείτε τώρα. Αύριο είναι άλλη μέρα.».
«Δεν μπορώ,» είπε ο Θεός. «Είμαι πολύ κοντά στο να δημιουργήσω κάτι που μοιάζει τόσο πολύ με μένα. Ήδη έχω κάνει μία πού θεραπεύει μόνη της τον εαυτό της όταν είναι άρρωστη, που μπορεί να ταΐσει μια οικογένεια έξη ατόμων με μια μπουκιά ψωμί και που μπορεί να βάλει ένα εννιάχρονο παιδί να σταθεί κάτω από το ντους.»
Ο άγγελος περιτριγύρισε το μοντέλο της μητέρας πολύ αργά. «Είναι πολύ απαλή,» αναστέναξε.»
«Αλλά και πολύ σκληρή!» είπε ο Θεός με έμφαση. «Δεν μπορείς να φανταστείς τι μπορεί να κάνει ή τι μπορεί να αντέξει μια μητέρα.»
«Μπορεί να σκέφτεται;»
«Όχι μόνο σκέφτεται, αλλά μπορεί να λογικεύει και να συμβιβάζει,» είπε ο Δημιουργός.
Τελικά ο άγγελος έσκυψε πάνω της άγγιξε με το δάχτυλο του το μάγουλό της. «Εδώ υπάρχει μια διαρροή,» είπε. «Σας το είπα, προσπαθήσατε να τοποθετήσετε πάρα πολλά σ” αυτό το μοντέλο.»
«Δεν είναι διαρροή,» είπε ο Θεός. «Είναι ένα δάκρυ.»
«Και σε τι χρησιμεύει;»
«Είναι για χαρά, λύπη, απογοήτευση, πόνο, μοναξιά και υπερηφάνεια.»
«Είστε μεγαλοφυΐα,» είπε ο άγγελος.
Ο Θεός κοίταξε μελαγχολικά, «Δεν το έβαλα εγώ εκεί.»
Ώρες με τη
μητέρα μου
Ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται και αναγνωρίζεται από τον Τηλέμαχο
Ομήρου Οδύσσεια , σε μετάφραση
Το έργο της τελειώνοντας, απομακρύνθηκε η θεά· ο Οδυσσέας όμως
προχωρούσε τώρα στην καλύβα. Τον είδε ο γιος του κι έμεινε
έκθαμβος, γύρισε αλλού το βλέμμα του με δέος,
μήπως του φανερώθηκε κάποιος θεός.
Κι όπως του μίλησε, πέταξαν σαν πουλιά τα λόγια του:
«Αλλιώτικος φαντάζεις τώρα, ξένε, παρ’ ό,τι πριν·
άλλα τα ρούχα σου, άλλαξε και το δέρμα σου.
Ανίσως είσαι ένας θεός απ’ όσους τον απέραντο ουρανό κρατούν,
σπλαχνίσου μας, κι εμείς θα σου προσφέρουμε
θυσία ευχάριστη, δώρα από δουλεμένο μάλαμα. / Μόνο ελέησέ μας.»
Πήρε τον λόγο τότε κι αποκρίθηκε βασανισμένος ο Οδυσσέας και θείος:
«Όχι, θεός δεν είμαι, πώς με φαντάστηκες αθάνατο;
Είμαι ο πατέρας ο δικός σου· που εσύ για χάρη του στενάζεις
και πολλά υποφέρεις, σηκώνοντας τα βάρη από βίαιες πράξεις / άλλων ανδρών.»
Μιλώντας, φίλησε τον γιο του κι άφησε να κυλήσουνε από τις παρειές
στο χώμα δάκρυα, που πριν με τόση επιμονή τα συγκρατούσε.
Αλλά ο Τηλέμαχος δεν ήθελε να το πιστέψει πως έβλεπε μπροστά του
τον πατέρα του, γι’ αυτό πήρε ξανά τον λόγο και του μίλησε:
«Όχι, δεν είσαι ο Οδυσσέας εσύ, δεν είσαι εσύ ο πατέρας μου·
ένας θεός θα με μαγεύει, για να στενάζω και να οδύρομαι / ακόμη πιο πολύ.
Γιατί δεν θα μπορούσε κανείς θνητός, με το δικό του το μυαλό,
να φανταστεί το έργο αυτό· εκτός κι αν τον συνέτρεχε
κάποιος θεός που εύκολα, αν θέλει, κάνει τον γέρο νέο / και τον νέο γέρο.
Εσύ πρωτύτερα ήσουν γέρος, ντυμένος με άσχημα κουρέλια,
και τώρα μοιάζεις στους θεούς που τον απέραντο ουρανό κρατούν.»
Του αντιμίλησε έπειτα ο Οδυσσέας πολυμήχανος:
«Τηλέμαχε, όχι, δεν σου πρέπει με τον πατέρα σου στο πλάι,
να αποθαυμάζεσαι τόσο πολύ και να αμφιβάλλεις.
Δεν πρόκειται άλλος Οδυσσέας να φτάσει εδώ·
είναι μπροστά σου κι είμαι εγώ· που πάτησα τα πατρικά μου χώματα
μετά από πάθη φοβερά κι από μεγάλη περιπλάνηση – / είκοσι χρόνια πάνε τώρα.
Το έργο αυτό που βλέπεις και θαυμάζεις, είναι της Αθηνάς που της αρμόζει
του πολέμου η λεία· εκείνη μ’ έκανε όπως θέλει και μπορεί,
τη μια να μοιάζω με φτωχό ζητιάνο,
την άλλη νέος που φορεί στο σώμα του ωραία ρούχα. [...]»
Μιλώντας, υποχώρησε και κάθισε, αλλά ο Τηλέμαχος
χύθηκε πάνω του οδυρόμενος, και βουρκωμένος τώρα τον αγκάλιασε.
ΔΟΜΗ
Αναφέρουμε το ΟΝΟΜΑ του.
Αναφέρουμε το ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ή την ΙΔΙΟΤΗΤΑ του.
Αναφέρουμε την ΗΛΙΚΙΑ του.
Αναφέρουμε την ΚΑΤΑΓΩΓΗ του.
Αναφέρουμε τις ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ μας μαζί του ή την ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ.
Περιγράφουμε τα ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ του.
Περιγράφουμε τα ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΤΟΥ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ.
Αναφέρουμε διάφορα ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ του ή καταστάσεις που περάσαμε μαζί.
Μιλάμε για τα ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ μας για το άτομο αυτό.
Πώς λειτουργεί η γενική πτώση
Περιγραφή προσώπου
Η Πηνελόπη και οι μνηστήρες
Η ματιά σου χρυσή, γλυκό κρασί
ο λαιμός σου νησί, εγώ κι εσύ.
Μια φωτογραφία κάτι σαν αγία
μες στο βάθος μιας πηγής.
Δέξου τη μαγεία που έχει η λειτουργία
και το τέλος μιας φυγής.
Σιωπηλή με κοιτάς και με ζητάς
τη στιγμή σταματάς και με κρατάς
μέσα στο σκοτάδι που είναι σ’ ένα χάδι
κι είναι σημάδι απ’ τον καιρό.
Δε θα σε ξεχάσω κι ούτε θα σε χάσω
κάπου θα σε ξαναβρώ...
Η καλύτερή μου φίλη
Ασύνδετο σχήμα
πρόταση , πρόταση , πρόταση , πρόταση
Παρατακτική σύνδεση
πρόταση - παρατακτικός σύνδεσμος - πρόταση - παρατακτικός σύνδεσμος - πρόταση
Υποτακτική σύνδεση
κπ-υποτακτικός σύνδεσμος-δπ-υποτακτικός σύνδεσμος-δπ
κπ=κύρια πρόταση , δπ=δευτερεύουσα πρόταση
Περισσότερα επεισόδια εδώ
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΣ - Είμαι Άρρωστος
ΠΡΟΣΟΧΗ: Για να μάθουμε να διακρίνουμε εύκολα αν η σύνδεση των προτάσεων είναι παρατακτική ή υποτακτική, θα πρέπει να ξέρουμε καλά τους συνδέσμους.
Η παρατακτική σύνδεση γίνεται µε τους παρατακτικούς συνδέσμους:
1. συμπλεκτικοί: και (κι), ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ
2. αντιθετικοί: αλλά, μα, όμως, παρά, μόνο, ωστόσο, εντούτοις, μάλιστα, ενώ,
μολαταύτα, εξάλλου, μολονότι
3. Διαχωριστικοί ή διαζευκτικοί: ή, είτε
4. συμπερασματικοί: λοιπόν, άρα, επομένως
5. επεξηγηματικός: δηλαδή
Η υποτακτική σύνδεση γίνεται με τους παρακάτω υποτακτικούς συνδέσμους:
1. Ειδικοί: ότι, πως, που (ειδικές προτάσεις)
2. Τελικοί: να, για να (τελικές προτάσεις)
3. Χρονικοί: όταν, καθώς, αφού, αφότου, ενώ, πριν, πριν να, προτού, ώσπου,
ωσότου, όποτε (χρονικές προτάσεις)
4. Αιτιολογικοί: γιατί, διότι, επειδή, αφού (αιτιολογικές προτάσεις)
5. Υποθετικοί: αν, εάν, άμα (υποθετικές προτάσεις)
6. Αποτελεσματικοί: ώστε, ώστε να, που (αποτελεσματικές προτάσεις)
7. Διατακτικοί: μήπως, μη(ν) (διστακτικές ή ενδοιαστικές προτάσεις)
Άλλες συνδετικές λέξεις στην υποτακτική σύνδεση
1. υποτακτικοί σύνδεσμοι: όταν, ότι, γιατί, αν κτλ.
2. Μόρια: να
3. Συνδεσμικές φράσεις: την ώρα που, κάθε φορά που, εκεί που
4. Αναφορικές αντωνυμίες: όποιος, όσος, ό,τι, ο οποίος, που (αναφορικέςπροτάσεις)
5. Αναφορικά επιρρήματα: όπου, όπως, που, όσο (αναφορικές προτάσεις)
6. Ερωτηματικές αντωνυμίες: ποιος, τι, πόσος (ερωτηματικές προτάσεις)
7. Ερωτηματικά επιρρήματα: πού, πώς, πότε, πόσο (ερωτηματικές προτάσεις)
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Για να κάνουμε περιγραφή χρησιμοποιούμε ΕΠΙΘΕΤΑ.
Ας δούμε ένα ενδεικτικό ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ποιόν θα περιγράψω;
Όνομα - Ηλικία - Επάγγελμα - Καταγωγή
Γιατί διαλέγω αυτό το πρόσωπο;
Από πού τον γνωρίζω;
2. ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Γενικά χαρακτηριστικά: Ψηλός, κοντός, μέτριος, γεμάτος, παχουλός, ευτραφής, εύσωμος, κανονικός, γυμνασμένος, αγύμναστος, μελαμψός, μαυριδερός, με άσπρο δέρμα, ροδαλός
Ανάστημα: ψηλός, γεροδεμένος, αδύνατος
Χαρακτηριστικά προσώπου:
πρόσωπο:Μακρόστενο, ωοειδές, στρογγυλό, τετραγωνισμένο, ωχρό, ροδαλό, υγιές, χλωμό, όμορφο, γερασμένο, καθαρό, με γυαλιά, με μουστάκι/μούσι (ίσιο, στενό, μικρό, φουντωτό, ψαλιδισμένο, χτενισμένο, μαδημένο), ξυρισμένος, αξύριστος, με φαβορίτες
μαλλιά: Ξανθά, κόκκινα, καστανά, μαύρα, φαλακρός, γκρίζα, πυκνά, αραιά, με χωρίστρα, ίσια, σγουρά, λαμπερά, καλοχτενισμένα, αχτένιστα,
λυτά, με κοτσίδα, με αλογοουρά, με φράντζες, με μπούκλες, άλουστα,
Απεριποίητα, περιποιημένα,
μάτια: Μικρά, μεγάλα, στρογγυλά, αμυγδαλωτά, σχιστά, πεταχτά, βαθουλωτά, πράσινα, μαύρα, μελιά, γαλανά, καστανά, κουρασμένα, φωτεινά, εκφραστικά, δακρυσμένα, λυπημένα, κοκκινισμένα, χαρούμενα, με πυκνά/αραιά φρύδια
μύτη:Μεγάλη\μικρή, γαμψή, ίσια, κυρτή, λεπτή, μακριά, καλοσχηματισμένη, χοντρή, πλακουτσωτή, με φακίδες
στόμα /χείλια: Μεγάλο, μικρό, στενό, φαρδύ, με λεπτά / στενά / σαρκώδη χείλη, ωραίο / γεμάτο / ειρωνικό χαμόγελο
Χαρακτηριστικές κινήσεις
Τρόπος ομιλίας: γλυκομίλητος, αυστηρός
Ντύσιμο: Μοντέρνο, συντηρητικό, απλό, με έντονα / σκούρα / φωτεινά χρώματα, εκλεπτυσμένο, με γούστο, καθημερινό, αθλητικό, σπορ, επίσημο, ατημέλητο, στολή, συνηθισμένο, ασυνήθιστο, χειμερινό, καλοκαιρινό, ελαφρύ. εκκεντρικό
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ
Προτερήματα και Ελαττώματα: Νευρικός, απότομος, ευέξαπτος, επιθετικός, ήπιος, ιδιότροπος, βολικός, γκρινιάρης, φιλικός, πρόσχαρος, απλός, ευγενικός, τίμιος, ηθικός, ύπουλος, ευχάριστος, δυσάρεστος, καλοπροαίρετος, κακοπροαίρετος, κακόβουλος, συγκαταβατικός, ήρεμος, συμπονετικός, μυστηριώδης, ειλικρινής, ενδιαφέρων, φιλόδοξος, φιλότιμος, εγωιστής, εκδικητικός, πονηρός, ευκολόπιστος, αφελής
Χόμπι - Ασχολίες: αθλητισμός , μουσική , ποδήλατο , παιχνίδια
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΘΥΜΑΜΑΙ
3. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τι μου κάνει μεγαλύτερη εντύπωση σ’ αυτό το πρόσωπο;
Τι άλλο ξέρω γι’ αυτόν;
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
συμπάθεια, συμπόνια, ευγνωμοσύνη, εμπιστοσύνη, αγάπη, ενδιαφέρον
Η Μυρσίνη ήρθε φέτος για πρώτη φορά στο σχολείο µας και είναι φοβερός τύπος. Είναι έξι µήνες µικρότερή µου, δηλαδή είναι εντεκάµισι ετών.
Οι γονείς της έχουν νοικιάσει ένα πανέµορφο σπίτι µε µεγάλο κήπο πίσω από το ταχυδροµείο. Kάθε µέρα στο σχολείο είµαστε αχώριστες.
Όταν τη βλέπεις για πρώτη φορά, σε κερδίζει αµέσως το φωτεινό της χαµόγελο και τα κατάµαυρα, γελαστά µάτια της. Είναι αρκετά ψηλή για την ηλικία της και πολύ λεπτή.
Τα µαλλιά της είναι µαύρα και σχηµατίζουν στις άκρες τους µικρές µπούκλες. Συνήθως τα χτενίζει αλογοουρά, αφήνοντας δύο µικρές τούφες να πέφτουν χαριτωµένα στο πλατύ µέτωπό της.
Είναι πολύ ειλικρινής και φιλική στις σχέσεις της µε τους άλλους. Έχει καταφέρει σε µικρό χρονικό διάστηµα να γνωριστεί µε όλους τους συµµαθητές µας και να κερδίσει την αγάπη µας. Νοιάζεται πολύ για τους άλλους και, όταν καταλάβει πως κάποιος είναι στενοχωρηµένος, προσπαθεί µε έναν καλό λόγο ή ένα αστείο να τον κάνει να ξεχά-σει, έστω και για λίγο, το πρόβληµά του. Μερικές φορές βέβαια θυµώνει, αλλά όχι άδικα. Αυτό που την ενοχλεί πάρα πολύ είναι όταν κάποια µεγαλύτερα παιδιά προσπα-θούν να κάνουν τον σπουδαίο στα µικρότερα. Τότε η Μυρσίνη γίνεται αγνώριστη. Το χαµόγελό της σβήνει, τα µάτια της πετούν σπίθες, αλλά και πάλι προσπαθεί να κρατήσει την ψυχραιµία της και να βρει λύση µε τη συζήτηση κι όχι µε τσακωµούς.
Μόνο µια φορά δεν τα κατάφερε να µείνει ψύχραιµη. Ορισµένοι συµµαθητές µας άρχισαν να µας ενοχλούν και, πάρ’ όλο που τους ζητούσαµε να σταµατήσουν, εκείνοι συνέχιζαν το «αστείο» τους. Η Μυρσίνη τότε δεν κρατήθηκε και είπε σε έναν από αυτούς: «Μα καλά, τόσο ανόητος είσαι; ∆εν καταλαβαίνεις πόσο ενοχλητικός γίνεσαι;».
Κουβέντα στην κουβέντα, ξέσπασε φοβερός καβγάς και η λύση δόθηκε από το δάσκαλό µας, που άκουσε προσεκτικά τι είχε γίνει, και µέσα από τη συζήτηση που ακολούθησε καταλάβαµε όλοι, και οι «ενοχλητικοί» συµµαθητές µας αλλά και εµείς που αντιδράσαµε τόσο απότοµα, το σφάλµα µας.
Αυτό το περιστατικό µάς έκανε να δεθούµε πολύ και να γίνουµε πολύ καλές φίλες. Συναντιόµαστε σχεδόν καθηµερινά και είτε διαβάζουµε µαζί είτε ακούµε µουσική είτε κάνουμε σχέδια για το µέλλον.
Είναι από τις πιο αγαπηµένες µου φίλες και µου αρέσει πολύ η συντροφιά της. Νιώθω ότι µε συµπαθεί και ότι θέλει να µε βοηθήσει όταν αντιµετωπίζω κάποιο πρόβληµα. Το ίδιο κάνω κι εγώ για εκείνη. Μακάρι η φιλία µας να κρατήσει για όλη µας τη ζωή.
Πρέπει να φανώ γενναίος
Με πόσους τρόπους συνδέονται οι προτάσεις;
Οι προτάσεις στα νέα ελληνικά, συνδέονται με τρεις τρόπους μεταξύ τους:
1. με ασύνδετο σχήμα
2. με παρατακτική σύνδεση
3. με υποτακτική σύνδεση
1. Τι είναι το ασύνδετο σχήμα;
Πολλές φορές, όταν μιλάμε και θέλουμε να μεταδώσουμε μια πληροφορία γρήγορα, λέμε τις προτάσεις τη μια αμέσως μετά την άλλη,
π.χ. [Ο Γιώργος πλύθηκε], [ντύθηκε].
Στο παράδειγμα υπάρχουν δύο προτάσεις, αφού υπάρχουν δύο ρήματα.
Η κάθε πρόταση μπαίνει δίπλα στην άλλη.
Δεν υπάρχει κάποια λέξη που να τις ενώνει.
Χωρίζονται μεταξύ τους με κόμμα.
Αυτός ο τρόπος σύνδεσης λέγεται ασύνδετο σχήμα.
Π.χ {Χόρευαν}, {πηδούσαν}, {τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές}.
Τρεις προτάσεις , γιατί υπάρχουν τρία ρήματα , χωρίς σύνδεσμο , που χωρίζονται με κόμμα.
Συμπέρασμα:
Στο ασύνδετο σχήμα οι προτάσεις δε συνδέονται μεταξύ τους· απλώς μπαίνει η μία δίπλα στην άλλη και χωρίζονται με κόμμα.
2. Τι είναι η παρατακτική σύνδεση;
Λέγεται παρατακτική ή παράταξη, γιατί με αυτήν παρατάσσουμε δηλαδή τοποθετούμε ισοδύναμες προτάσεις τη μία μετά την άλλη.
Κύρια + κύρια ή Δευτερεύουσα + δευτερεύουσα
Το προηγούμενο παράδειγμα [Ο Γιώργος πλύθηκε], [ντύθηκε] μπορούμε να το πούμε και με άλλο τρόπο, π.χ.
[Ο Γιώργος πλύθηκε] και [ντύθηκε].
Στο παράδειγμα υπάρχουν πάλι δύο προτάσεις. Η πρώτη όμως και η δεύτερη τώρα ενώνονται με το και. Συνδέονται δηλαδή με μια λέξη που λέγεται σύνδεσμος.
[Τους είδε] και [έτρεξε να τους µιλήσει].
Ούτε μιλούσε ούτε έγραφε.
Ήξερε την αλήθεια αλλά δεν έλεγε τίποτε.
Ο αδελφός μου όλη μέρα ή έπαιζε ή έτρωγε ή κοιμόταν.
Συμπέρασμα:
Στην παρατακτική σύνδεση οι προτάσεις παρατάσσονται, δηλ. μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη, και συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους, τους παρατακτικούς συνδέσμους.
3. Τι είναι η υποτακτική σύνδεση;
Τα προηγούμενα παραδείγματα:
[Ο Γιώργος πλύθηκε], [ντύθηκε] ασύνδετο
[Ο Γιώργος πλύθηκε] και [ντύθηκε] παρατακτική σύνδεση
μπορούμε να τα πούμε και με τρίτο τρόπο, πιο σύνθετο, π.χ.
[Ο Γιώργος ντύθηκε], [αφού είχε πλυθεί.] Υποτακτική σύνδεση
1η πρόταση 2η πρόταση
Στο παράδειγμα υπάρχουν πάλι οι δύο προτάσεις.
Οι δύο προτάσεις δεν είναι ισοδύναμες.
Η πρόταση που "κουβαλάει" το κυρίως νόημα είναι η πρώτη, η κύρια.
Ας δούμε άλλο ένα παράδειγμα:
[Θέλω] [να φάω] , [γιατί πεινάω]
1η πρ. 2η πρ. 3η πρ.
Στο παράδειγμα υπάρχουν τρεις προτάσεις.
Η πρώτη (Θέλω) είναι η κύρια, η πρόταση που "κουβαλάει" το κυρίως νόημα.
Η δεύτερη πρόταση (να φάω) είναι δευτερεύουσα και υποτάσσεται στην πρώτη .
Η τρίτη πρόταση (γιατί πεινάω) είναι κι αυτή δευτερεύουσα, υποτάσσεται όμως στην προηγούμενη δευτερεύουσα (να φάω).
Συμπέρασμα:
Στην υποτακτική σύνδεση μια δευτερεύουσα πρόταση (δπ) υποτάσσεται σε μια κύρια πρόταση (κπ) ή σε μια άλλη δευτερεύουσα πρόταση (δπ) και συνδέονται με τους υποτακτικούς συνδέσμους.
Σύνδεση προτάσεων :
Παρατακτική , Υποτακτική , ασύνδετο σχήμα
Οι σύνδεσμοι και οι προτάσειςπου εισάγουν
aaaaaaaΤο κείµενο µας παρουσιάζει ένα περιστατικό από τη ζωή του µικρού Νικόλα, του πολύ γνωστού ήρωα βιβλίων για παιδιά.
Ο μικρός Νικόλας είναι δημιούργημα του σεναριογράφου Ρενέ Γκοσινί και του σκιτσογράφου Ζαν Ζακ Σανπέ . Είναι ο κεντρικός ήρωας της σειράς βιβλίων "Οι περιπέτειες του μικρού Νικόλα", ένα αθώο και χαριτωμένο παιδάκι που ζει με την οικογένειά του και τους φίλους του σε κάποια πόλη της Γαλλίας τη δεκαετία του 1950.
Οι ιστορίες δημοσιεύτηκαν την περίοδο 1956-1964, αρχικά στη βελγική εφημερίδα Le Mystique και αργότερα (από το 1959) στις γαλλικές Sud Ouest και Pilot.
Οι χαρακτήρες
Οι κύριοι χαρακτήρες που εμφανίζονται επανειλημμένα στις περιπέτειες του μικρού Νικόλα είναι:
Νικόλας: ο βασικός χαρακτήρας της σειράς, ένα ατίθασο μα καλό παιδάκι.
Συμμαθητές του Νικόλα:
Αλσέστ : ο χοντρός που τρώει συνεχώς. Είναι ο καλύτερος φίλος του Νικόλα.
Ζοφρουά : έχει έναν πολύ πλούσιο πατέρα.
Κλοτέρ : ο τελευταίος μαθητής της τάξης.
Εντ : ο δυνατός της τάξης, που του αρέσει να μοιράζει γροθιές.
Ιωακείμ : είναι καλός στους βόλους
Ανιάν (: ο σπασίκλας της τάξης και ο μόνος που φοράει γυαλιά.
Μεξάν : έχει τα πιο μακριά πόδια και τρέχει πολύ γρήγορα.
Ρούφους : έχει πατέρα αστυνομικό και παίρνει πολύ στα σοβαρά το επάγγελμα του πατέρα του. ΄Έχει μια αστυνομική σφυρίχτρα.
Άννα-Μαρία : ένα κορίτσι που μένει δίπλα στο Νικόλα.
Λουιζέτ : κόρη ενός φίλου του μπαμπά του Νικόλα. Θέλει να την παντρευτεί.
Άλλοι:
Η μητέρα του Νικόλα: κλαίει συχνά όταν ο μικρός Νικόλας της δυσκολεύει τη ζωή κι όταν ο άντρας της δεν την καταλαβαίνει.
Ο πατέρας του Νικόλα: εργάζεται σε γραφείο και γκρινιάζει για τη δουλειά του.
Δασκάλα: προσπαθεί να βάλει σε τάξη τα ατίθασα παιδιά. Παρόλο που είναι αυστηρή, ο μικρός Νικόλας την αγαπά.
Διευθυντής του σχολείου: εμφανίζεται συνήθως όταν η κατάσταση στην τάξη τεθεί εκτός ελέγχου.
Ντιπόν: ο επιστάτης του σχολείου. Είναι πολύ αυστηρός και οι μαθητές τον φοβούνται.Το παρατσούκλι του είναι "Σουπιάς" διότι λέει όλη την ώρα τα παιδιά να τον κοιτάνε στα μάτια.
Μπλεντόρ : ο γείτονας του Νικόλα. Τσακώνεται συνέχεια με τον μπαμπά του Νικόλα.
Κος Κουρτεπλάκ : ένας άλλος,σνόμπ γείτονας.aaa
ΕΝΟΤΗΤΑ 11
Συγγενικές σχέσεις
λεξιλόγιο: συγγενείς, συγγενικές σχέσεις αλλιώτικος, απέραντος, σπλαχνίζομαι, αποκρίνομαι, βασανισμένη, στενάζω, επιμονή, θρήνος, δάκρυ, δακρύζω, κομψός, κορμοστασιά, ακρωτήρι, αριστούργημα, κοχύλι, βιβλιοπωλείο, γαλάζιος, άνθρωπος, γκριμάτσα, ύφος, πολυθρόνα, ξενοδοχείο, μαντίλι, γενναίος, συμπεριφέρομαι, κατασκήνωση, στενοχωρημένος, οικογένεια, διευρυμένος, ποικιλία, υιοθετώ, διαζύγιο,
Οικογένεια λέξεων:
Γραμματική:
Τι θα μάθουμε
Υποενότητες
Με τους αντιθετικούς συνδέσμους
συνδέσουμε προτάσεις με αντίθετο νόημα:
1. Δύο ανεξάρτητες προτάσεις, χρησιμοποιώντας παρατακτικούς αντιθετικούς συνδέσμους αλλά, όμως, ωστόσο, μα, παρά, αλλιώς, μόνο, εξάλλου:
π.χ. - Φώναζε, αλλά δεν τον άκουγε κανένας.
- Έφτασε νωρίτερα, όμως δε βρήκε κανέναν εκεί.
- Δεν τον ξέρω πολύ καλά εντούτοις τον συμπαθώ.
2. Μια εξαρτημένη με μια κύρια πρόταση , χρησιμοποιώντας υποτακτικούς αντιθετικούς συνδέσμους αν και, ενώ, μολονότι, παρόλο που, ακόμη κι αν.
Οι εξαρτημένες προτάσεις που εισάγονται με αυτούς τους συνδέσμους λέγονται εναντιωματικές ή παραχωρητικές:
π.χ. - Φώναζε, αν και δεν τον άκουγε κανένας.
- Αύριο θα πάμε εκδρομή, ακόμη κι αν δεν έχει καλό καιρό.
- Αν και έχει τις γνώσεις, αρνείται να μας βοηθήσει.
Επίσης χρησιμοποιούμε και μια άλλη μορφή αντιθετικής σύνδεσης για να τονίσουμε περισσότερο το δεύτερο μέρος της
(Επιδοτική αντιθετική)
Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται η συνδετική φράση
όχι μόνο... αλλά και:
π.χ. Έφαγε όχι μόνο το δικό του γλυκό, αλλά και όλων των άλλων.
Όχι μόνο δεν ερχόταν στην ώρα του, αλλά και έφευγε πριν από όλους.
Μια οικογένεια ανάμεσα στις άλλες
Αντιθετική σύνδεση
Οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις - τελικές, αιτιολογικές, αποτελεσματικές, υποθετικές, εναντιωματικές - παραχωρητικές και
χρονικές προτάσεις
Οι δευτερεύουσες προτάσεις στο βιβλίο Γραμματικής
2.ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
11.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ/ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Επανάληψη - QUIZ στην ΕΝΟΤΗΤΑ 11 Συγγενικές σχέσεις
Ενότητα 11 : Συγγενικές σχέσεις
Ενότητα 11 : Συγγενικές σχέσεις
QUIZ Παρατακτική -
Υποτακτική σύνδεση προτάσεων Α
QUIZ Παρατακτική -
Υποτακτική σύνδεση προτάσεων Β
Μάθε για τις επιρρηματικές προτάσεις
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα
ΕΝΟΤΗΤΑ 6: ζωή σε άλλους τόπους
ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Η ζωή έξω από την πόλη
ΕΝΟΤΗΤΑ 11: Συγγενικές σχέσεις
ΕΝΟΤΗΤΑ 13: Τρόποι ζωής και επαγγέλματα