Κεφάλαιο 8ο - Κυκλοφορικό σύστημα
Φυσικά ΣΤ΄ Τάξης
1. Ένας ακούραστος μυς – Η καρδιά
Πως λειτουργεί η καρδιά
ΟΙ ΧΤΥΠΟΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
)
)
Κάθε χτύπος της καρδιάς αντιστοιχεί σε έναν καρδιακό παλμό.
Κάθε καρδιακός παλμός περιλαμβάνει τρία στάδια:
1. Στο πρώτο συστέλλονται οι κόλποι και το αίμα περνάει στις κοιλίες
2. Στο δεύτερο συστέλλονται οι κοιλίες. Οι βαλβίδες είναι κλειστές και το αίμα δε μπορεί να περάσει πίσω στους κόλπους, οπότε φεύγει από την καρδιά. Ταυτόχρονα, οι κόλποι γεμίζουν πάλι με αίμα.
3. Στο τρίτο στάδιο, που ονομάζεται καρδιακή παύλα, ο μυς της καρδιάς είναι χαλαρός. Είναι η στιγμή που η καρδιά ξεκουράζεται και το στάδιο αυτό διαρκεί λιγότερο από μισό δευτερόλεπτο.
Κάθε καρδιακός παλμός περιλαμβάνει τρία στάδια:
1. Στο πρώτο συστέλλονται οι κόλποι και το αίμα περνάει στις κοιλίες
2. Στο δεύτερο συστέλλονται οι κοιλίες. Οι βαλβίδες είναι κλειστές και το αίμα δε μπορεί να περάσει πίσω στους κόλπους, οπότε φεύγει από την καρδιά. Ταυτόχρονα, οι κόλποι γεμίζουν πάλι με αίμα.
3. Στο τρίτο στάδιο, που ονομάζεται καρδιακή παύλα, ο μυς της καρδιάς είναι χαλαρός. Είναι η στιγμή που η καρδιά ξεκουράζεται και το στάδιο αυτό διαρκεί λιγότερο από μισό δευτερόλεπτο.
Το σύνολο των αιμοφόρων αγγείων και η καρδιά αποτελούν το κυκλοφορικό ή καρδιαγγειακό σύστημα.
Η καρδιά είναι ένας μυς με μέγεθος
περίπου όσο η γροθιά του ανθρώπου.
Βρίσκεται στο πάνω αριστερό μέρος του
θώρακα και αντλεί διαρκώς αίμα. Λειτουργεί
σαν αντλία, χάρη στην οποία το αίμα
κυκλοφορεί αδιάκοπα στον οργανισμό μας.
Η καρδιά χωρίζεται σε τέσσερα μέρη:
Επάνω βρίσκονται οι δυο κόλποι
και κάτω οι δύο κοιλίες.
Οι κόλποι επικοινωνούν με τις κοιλίες με τις
βαλβίδες, που επιτρέπουν τη ροή του αίματος
μόνο από τους κόλπους προς τις κοιλίες και
όχι αντίστροφα.
)
Σε περίπτωση που χάσουμε λίγο αίμα, ο οργανισμός μας έχει τη
δυνατότητα να το αναπληρώσει αμέσως. Όταν όμως τύχει να
χάσει πολύ αίμα, είτε από τραυματισμό είτε μετά από εγχείρηση,
τότε πρέπει να το αναπληρώσει παίρνοντας από άλλον άνθρωπο
με ίδια ομάδα αίματος.
Η προσφορά αυτή του αίματος από άνθρωπο σε άνθρωπο
λέγεται αιμοδοσία.
Διαρκεί λίγα λεπτά και είναι ακίνδυνη για τον αιμοδότη αλλά
πολυτιμότατη για τον λήπτη.
Η ηλικία που μπορεί κάποιος να δώσει αίμα είναι από 18 - 65
ετών και ως τέσσερις φορές το χρόνο.
Αιμοδοσία
Ο Καρδιακός παλμός
κυκλοφορικό σύστημα
Η καρδιά
Το αίμα είναι πολύτιμο γιατί:
• μεταφέρει οξυγόνο από τους πνεύμονες προς τα
κύτταρα
• μεταφέρει διοξείδιο του άνθρακα από τα κύτταρα
προς τους πνεύμονες
• μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και απομακρύνει τις
άχρηστες ουσίες
• προστατεύει τον οργανισμό από τα μικρόβια
2. Μικρή και μεγάλη κυκλοφορία
Το αίμα , με τη βοήθεια της καρδιάς , κυκλοφορεί αδιάκοπα στον οργανισμό μας μέσα από ένα δίκτυο αγγείων, που ονομάζονται αιμοφόρα αγγεία.
Έτσι φτάνει σε όλα τα σημεία του σώματος.
Έτσι φτάνει σε όλα τα σημεία του σώματος.
Διακρίνουμε δύο κύριες «διαδρομές» του αίματος στο σώμα μας, όπως τις ονομάζουμε διαφορετικά, δύο κυκλοφορίες.
1. Την κυκλοφορία του αίματος από την καρδιά προς τους πνεύμονες και αντίστροφα που την ονομάζουμε μικρή κυκλοφορία και
2. Την κυκλοφορία από την καρδιά προς όλα τα άλλα όργανα του σώματός μας και αντίστροφα την ονομάζουμε μεγάλη κυκλοφορία.
Το αίμα φεύγει από την αριστερή κοιλία και μέσα από τις αρτηρίες φτάνει σ΄όλα τα όργανα.
Στη συνέχεια δίνει οξυγόνο στα όργανα του σώματος και παίρνει διοξείδιο του άνθρακα.
1. Την κυκλοφορία του αίματος από την καρδιά προς τους πνεύμονες και αντίστροφα που την ονομάζουμε μικρή κυκλοφορία και
2. Την κυκλοφορία από την καρδιά προς όλα τα άλλα όργανα του σώματός μας και αντίστροφα την ονομάζουμε μεγάλη κυκλοφορία.
Το αίμα φεύγει από την αριστερή κοιλία και μέσα από τις αρτηρίες φτάνει σ΄όλα τα όργανα.
Στη συνέχεια δίνει οξυγόνο στα όργανα του σώματος και παίρνει διοξείδιο του άνθρακα.
Φλέβες και αρτηρίες
Μεγάλη και μικρή κυκλοφορία
Η αρτηριακή πίεση
Το αίμα αποτελείται από:
- το πλάσμα
- τα ερυθρά αιμοσφαίρια
- τα λευκά αιμοσφαίρια
- τα αιμοπετάλια
- το πλάσμα
- τα ερυθρά αιμοσφαίρια
- τα λευκά αιμοσφαίρια
- τα αιμοπετάλια
Τα συστατικά του αίματος
)
Στο πλάσμα είναι διαλυμένες χρήσιμες και άχρηστες ουσίες και αποτελεί το 55% του αίματος. Αποτελείται κυρίως από νερό.
)
Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν το οξυγόνο και το διοξείδιο του άνθρακα.
)
Στην επιφάνειά τους υπάρχουν κάποιες
ουσίες που μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε
άτομο. Ανάλογα με τις ουσίες αυτές,
διακρίνουμε τους ανθρώπους σε 4 ομάδες
αίματος: Α, Β, ΑΒ και 0.
)
)
Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν περίπου 50 τρισεκατομμύρια κύτταρα συνολικά, από τα οποία τα 30 τρισεκατομμύρια είναι ερυθρά αιμοσφαίρια!
Κάθε δευτερόλεπτο "πεθαίνουν" 2 εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια και παράγονται 2 εκατομμύρια καινούργια ερυθρά αιμοσφαίρια!
Κάθε δευτερόλεπτο "πεθαίνουν" 2 εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια και παράγονται 2 εκατομμύρια καινούργια ερυθρά αιμοσφαίρια!
)
Τα λευκά αιμοσφαίρια είναι πολύ λιγότερα από ότι τα ερυθρά. Μας προστατεύουν από τα μικρόβια. Αποτελούν την άμυνα του οργανισμού.
Τα αιμοπετάλια συμβάλλουν στην πήξη του αίματος σε περίπτωση αιμορραγίας.
Τα αιμοπετάλια συμβάλλουν στην πήξη του αίματος σε περίπτωση αιμορραγίας.
)
)
)
Γλωσσάρι...
Κυκλοφορικό σύστημα
• Κόλποι ονομάζονται οι δύο επάνω κοιλότητες της καρδιάς.
• Κοιλίες ονομάζονται οι δύο κάτω κοιλότητες της καρδιάς.
• Οι αρτηρίες είναι τα αιμοφόρα αγγεία μέσα από τα οποία ρέει αίμα από την καρδιά προς τα διάφορα όργανα του σώματος.
• Οι φλέβες είναι τα αιμοφόρα αγγεία μέσα από τα οποία ρέει αίμα από τα διάφορα όργανα του σώματος προς την καρδιά.
• Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι τα κύτταρα του αίματος που μεταφέρουν οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα.
• Τα λευκά αιμοσφαίρια είναι τα κύτταρα του αίματος που συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού.
• Τα αιμοπετάλια είναι τα κύτταρα του αίματος που συμβάλλουν στην πήξη του.
• Πλάσμα ονομάζουμε το υγρό μέσα στο οποίο κινούνται τα στερεά σωματίδια, τα κύτταρα του αίματος. Το πλάσμα αποτελείται κυρίως από νερό.
Κυκλοφορικό σύστημα
• Κόλποι ονομάζονται οι δύο επάνω κοιλότητες της καρδιάς.
• Κοιλίες ονομάζονται οι δύο κάτω κοιλότητες της καρδιάς.
• Οι αρτηρίες είναι τα αιμοφόρα αγγεία μέσα από τα οποία ρέει αίμα από την καρδιά προς τα διάφορα όργανα του σώματος.
• Οι φλέβες είναι τα αιμοφόρα αγγεία μέσα από τα οποία ρέει αίμα από τα διάφορα όργανα του σώματος προς την καρδιά.
• Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι τα κύτταρα του αίματος που μεταφέρουν οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα.
• Τα λευκά αιμοσφαίρια είναι τα κύτταρα του αίματος που συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού.
• Τα αιμοπετάλια είναι τα κύτταρα του αίματος που συμβάλλουν στην πήξη του.
• Πλάσμα ονομάζουμε το υγρό μέσα στο οποίο κινούνται τα στερεά σωματίδια, τα κύτταρα του αίματος. Το πλάσμα αποτελείται κυρίως από νερό.
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Το αίμα που μεταφέρει το διοξείδιο του άνθρακα φτάνει μέσα από τις φλέβες στο δεξιό κόλπο της καρδιάς.
Στη συνέχεια περνά μέσα από τη βαλβίδα στη δεξιά κοιλία και από εκεί φτάνει στους πνεύμονες. Εκεί αποβάλλει το διοξείδιο του άνθρακα και παίρνει οξυγόνο.
Το αίμα που μεταφέρει το οξυγόνο επιστρέφει στον αριστερό κόλπο της καρδιάς και περνά στην αριστερή κοιλία, για να αρχίσει πάλι ο ίδιος κύκλος.
Οι δύο αυτές «διαδρομές» διακλαδίζονται σε όλο και μικρότερες, ώστε το αίμα και τα συστατικά που αυτό μεταφέρει να φτάνουν παντού στο σώμα μας.
Στη συνέχεια περνά μέσα από τη βαλβίδα στη δεξιά κοιλία και από εκεί φτάνει στους πνεύμονες. Εκεί αποβάλλει το διοξείδιο του άνθρακα και παίρνει οξυγόνο.
Το αίμα που μεταφέρει το οξυγόνο επιστρέφει στον αριστερό κόλπο της καρδιάς και περνά στην αριστερή κοιλία, για να αρχίσει πάλι ο ίδιος κύκλος.
Οι δύο αυτές «διαδρομές» διακλαδίζονται σε όλο και μικρότερες, ώστε το αίμα και τα συστατικά που αυτό μεταφέρει να φτάνουν παντού στο σώμα μας.
Το αίμα μεταφέρεται από την καρδιά προς τα διάφορα όργανα του σώματός μας μέσα από τα αγγεία και συγκεκριμένα από τις αρτηρίες.
Το αίμα στις αρτηρίες είναι πλούσιο σε οξυγόνο και έχει έντονο κόκκινο χρώμα.
Από τα διάφορα όργανα του σώματός μας το αίμα ρέει προς την καρδιά μέσα από τις φλέβες.
Το αίμα στις φλέβες περιέχει διοξείδιο του άνθρακα και έχει πιο σκούρο χρώμα.
Το αίμα στις αρτηρίες είναι πλούσιο σε οξυγόνο και έχει έντονο κόκκινο χρώμα.
Από τα διάφορα όργανα του σώματός μας το αίμα ρέει προς την καρδιά μέσα από τις φλέβες.
Το αίμα στις φλέβες περιέχει διοξείδιο του άνθρακα και έχει πιο σκούρο χρώμα.
Γι' αυτό σχεδιάζουμε τις
αρτηρίες με κόκκινο χρώμα και
τις φλέβες με μπλε.
Οι φλέβες και οι αρτηρίες διακλαδίζονται συνεχώς σε όλο και πιο λεπτά αγγεία.
Τα λεπτά αυτά αγγεία ονομάζονται τριχοειδή.
αρτηρίες με κόκκινο χρώμα και
τις φλέβες με μπλε.
Οι φλέβες και οι αρτηρίες διακλαδίζονται συνεχώς σε όλο και πιο λεπτά αγγεία.
Τα λεπτά αυτά αγγεία ονομάζονται τριχοειδή.
Το αίμα φτάνει σε όλα τα μέρη του σώματός μας λόγω της πίεσης που δημιουργείται από την καρδιά.
Η πίεση αυτή ονομάζεται αρτηριακή.
Η αρτηριακή πίεση δεν πρέπει να είναι ούτε ψηλότερη ούτε χαμηλότερη από τα φυσιολογικά επίπεδα.
Αν είναι πολύ ψηλή προκαλούνται βλάβες στα όργανα του σώματος και στα αιμοφόρα αγγεία.
Αν είναι χαμηλή, δε φτάνει στα όργανα αρκετό οξυγόνο.
Η πίεση αυτή ονομάζεται αρτηριακή.
Η αρτηριακή πίεση δεν πρέπει να είναι ούτε ψηλότερη ούτε χαμηλότερη από τα φυσιολογικά επίπεδα.
Αν είναι πολύ ψηλή προκαλούνται βλάβες στα όργανα του σώματος και στα αιμοφόρα αγγεία.
Αν είναι χαμηλή, δε φτάνει στα όργανα αρκετό οξυγόνο.
Με μια ματιά...
• Η καρδιά και το σύνολο των αιμοφόρων αγγείων αποτελούν το κυκλοφορικό μας σύστημα.
• Η καρδιά είναι ένας μυς. Χωρίζεται σε τέσσερα μέρη.
• Η καρδιά είναι μία αντλία χάρη στην οποία το αίμα κυκλοφορεί αδιάκοπα στον οργανισμό.
• Την κυκλοφορία του αίματος προς και από τους πνεύμονες την ονομάζουμε μικρή κυκλοφορία, ενώ την κυκλοφορία προς και από όλα τα άλλα όργανα του σώματός μας την ονομάζουμε μεγάλη κυκλοφορία.
• Με τη μεγάλη κυκλοφορία αίμα πλούσιο σε οξυγόνο μεταφέρεται σε όλα τα όργανα του σώματος, ενώ από τα όργανα του σώματος μεταφέρεται αίμα, που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα.
• Με τη μικρή κυκλοφορία αίμα που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα μεταφέρεται στους πνεύμονες, ενώ από τους πνεύμονες μεταφέρεται αίμα πλούσιο σε οξυγόνο.
• Με το μικροσκόπιο μπορούμε να δούμε τα συστατικά του αίματος. Το πλάσμα που αποτελείται κυρίως από νερό και τα κύτταρα του αίματος, τα ερυθρά, τα λευκά αιμοσφαίρια καθώς και τα αιμοπετάλια.
• Η υγιεινή διατροφή και η σωματική άσκηση συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού μας συστήματος.
• Η καρδιά και το σύνολο των αιμοφόρων αγγείων αποτελούν το κυκλοφορικό μας σύστημα.
• Η καρδιά είναι ένας μυς. Χωρίζεται σε τέσσερα μέρη.
• Η καρδιά είναι μία αντλία χάρη στην οποία το αίμα κυκλοφορεί αδιάκοπα στον οργανισμό.
• Την κυκλοφορία του αίματος προς και από τους πνεύμονες την ονομάζουμε μικρή κυκλοφορία, ενώ την κυκλοφορία προς και από όλα τα άλλα όργανα του σώματός μας την ονομάζουμε μεγάλη κυκλοφορία.
• Με τη μεγάλη κυκλοφορία αίμα πλούσιο σε οξυγόνο μεταφέρεται σε όλα τα όργανα του σώματος, ενώ από τα όργανα του σώματος μεταφέρεται αίμα, που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα.
• Με τη μικρή κυκλοφορία αίμα που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα μεταφέρεται στους πνεύμονες, ενώ από τους πνεύμονες μεταφέρεται αίμα πλούσιο σε οξυγόνο.
• Με το μικροσκόπιο μπορούμε να δούμε τα συστατικά του αίματος. Το πλάσμα που αποτελείται κυρίως από νερό και τα κύτταρα του αίματος, τα ερυθρά, τα λευκά αιμοσφαίρια καθώς και τα αιμοπετάλια.
• Η υγιεινή διατροφή και η σωματική άσκηση συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού μας συστήματος.
η διδασκαλία των ενοτήτων
ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ και ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ μεταφέρεται μετά τις ενότητες
ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ, ΦΩΣ και ΟΞΕΑ-ΒΑΣΕΙΣ-ΑΛΑΤΑ
ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ και ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ μεταφέρεται μετά τις ενότητες
ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ, ΦΩΣ και ΟΞΕΑ-ΒΑΣΕΙΣ-ΑΛΑΤΑ
Να μη διδαχθεί
Ανατομία της καρδιάς
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Ανατομία της καρδιάς
Μηχανική
1. Ενέργεια
2. Θερμοκρασία – Θερμότητα
3. Έμβια – Άβια
4. Φυτά
5. Ζώα
6. Οικοσυστήματα
7. Αναπνευστικό σύστημα
8. Κυκλοφορικό σύστημα
9. Ηλεκτρομαγνητισμός
10. Φως
11. Οξέα – Βάσεις – Άλατα
12. Μεταδοτικές ασθένειες
13. Αναπαραγωγικό σύστημα
1. Ενέργεια
2. Θερμοκρασία – Θερμότητα
3. Έμβια – Άβια
4. Φυτά
5. Ζώα
6. Οικοσυστήματα
7. Αναπνευστικό σύστημα
8. Κυκλοφορικό σύστημα
9. Ηλεκτρομαγνητισμός
10. Φως
11. Οξέα – Βάσεις – Άλατα
12. Μεταδοτικές ασθένειες
13. Αναπαραγωγικό σύστημα
1. Ένας ακούραστος μυς – Η καρδιά
2. Μικρή και μεγάλη κυκλοφορία Να μη διδαχθεί
Επανάληψη - QUIZ στο Κυκλοφορικό σύστημα
2. Μικρή και μεγάλη κυκλοφορία Να μη διδαχθεί
Επανάληψη - QUIZ στο Κυκλοφορικό σύστημα
