Κεφάλαιο 1ο - Ενέργεια
7. Ορυκτοί άνθρακες - Ένα πολύτιμο στερεό
Τους ορυκτούς άνθρακες (γαιάνθρακες) τους βρίσκουμε στο υπέδαφος.
Ο σχηματισμός τους έγινε πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια όταν δάση καταπλακώθηκαν
από στρώματα εδάφους εξαιτίας μεγάλων φυσικών καταστροφών (π.χ. σεισμοί).
Εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίας που επικρατεί στο εσωτερικό της Γης, το ξύλο
απανθρακώθηκε. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται απανθράκωση (απανθράκωση = η μεταβολή
ενός σώματος σε κάρβουνα και στάχτη).
Οι ανθρακωρύχοι δουλεύουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες χωρίς φυσικό φωτισμό, χωρίς επαρκή αερισμό και με πολλή υγρασία που τους προκαλεί πολλά αναπνευστικά προβλήματα.
Τα κοιτάσματα ορυκτού άνθρακα μπορεί να είναι επιφανειακά ή υπόγεια.
Επιφανειακά ονομάζονται τα κοιτάσματα που βρίσκονται μέχρι 30 μέτρα από την επιφάνεια της Γης. Τα κοιτάσματα αυτά αποτελούνται συνήθως από λιγνίτη. Για την εξόρυξη των επιφανειακών κοιτασμάτων απομακρύνεται αρχικά το χώμα και τα πετρώματα, για να αποκαλυφθούν τα στρώματα του άνθρακα, που βρίσκονται από κάτω. Στη συνέχεια γίνεται η συλλογή του ορυκτού άνθρακα και η μεταφορά του με ταινιόδρομους.
Η εξόρυξη των υπόγειων κοιτασμάτων είναι πολύ πιο δύσκολη και δαπανηρή. Για την εξόρυξη των υπόγειων κοιτασμάτων είναι αναγκαία η κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων, των ορυχείων.
Τα υπόγεια ορυχεία φτάνουν σε βάθος 200-300 μέτρων, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου ο άνθρακας συλλέγεται από βάθος 1.000 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της Γης.
Η κυκλοφορία στο ορυχείο γίνεται μέσα από ένα σύστημα στοών και ανελκυστήρων, ενώ για τη μεταφορά του ορυκτού άνθρακα χρησιμοποιούνται βαγονέτα, που κινούνται πάνω σε ειδικές ράγες. Οι ανθρακωρύχοι εργάζονται χωρίς καθόλου φυσικό φως σε στοές με υψηλή υγρασία και χαμηλή θερμοκρασία.
Για την ασφάλειά τους οι ανθρακωρύχοι χρησιμοποιούν ειδικό εξοπλισμό: κράνος με φακό προσαρμοσμένο στο επάνω μέρος, μπότες, γάντια και φιάλη με αέρα. Στο ορυχείο ο αερισμός γίνεται με ειδικούς αεραγωγούς, που τροφοδοτούν τις στοές με φρέσκο αέρα από την επιφάνεια. Οι φιάλες όμως μπορεί να αποδειχτούν σωτήριες στην περίπτωση κάποιου ατυχήματος, καθώς τροφοδοτούν με αέρα τους ανθρακωρύχους, ώσπου να φτάσουν τα συνεργεία διάσωσης.
Τα κοιτάσματα ορυκτού άνθρακα μπορεί να είναι επιφανειακά ή υπόγεια.
Επιφανειακά ονομάζονται τα κοιτάσματα που βρίσκονται μέχρι 30 μέτρα από την επιφάνεια της Γης. Τα κοιτάσματα αυτά αποτελούνται συνήθως από λιγνίτη. Για την εξόρυξη των επιφανειακών κοιτασμάτων απομακρύνεται αρχικά το χώμα και τα πετρώματα, για να αποκαλυφθούν τα στρώματα του άνθρακα, που βρίσκονται από κάτω. Στη συνέχεια γίνεται η συλλογή του ορυκτού άνθρακα και η μεταφορά του με ταινιόδρομους.
Η εξόρυξη των υπόγειων κοιτασμάτων είναι πολύ πιο δύσκολη και δαπανηρή. Για την εξόρυξη των υπόγειων κοιτασμάτων είναι αναγκαία η κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων, των ορυχείων.
Τα υπόγεια ορυχεία φτάνουν σε βάθος 200-300 μέτρων, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου ο άνθρακας συλλέγεται από βάθος 1.000 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της Γης.
Η κυκλοφορία στο ορυχείο γίνεται μέσα από ένα σύστημα στοών και ανελκυστήρων, ενώ για τη μεταφορά του ορυκτού άνθρακα χρησιμοποιούνται βαγονέτα, που κινούνται πάνω σε ειδικές ράγες. Οι ανθρακωρύχοι εργάζονται χωρίς καθόλου φυσικό φως σε στοές με υψηλή υγρασία και χαμηλή θερμοκρασία.
Για την ασφάλειά τους οι ανθρακωρύχοι χρησιμοποιούν ειδικό εξοπλισμό: κράνος με φακό προσαρμοσμένο στο επάνω μέρος, μπότες, γάντια και φιάλη με αέρα. Στο ορυχείο ο αερισμός γίνεται με ειδικούς αεραγωγούς, που τροφοδοτούν τις στοές με φρέσκο αέρα από την επιφάνεια. Οι φιάλες όμως μπορεί να αποδειχτούν σωτήριες στην περίπτωση κάποιου ατυχήματος, καθώς τροφοδοτούν με αέρα τους ανθρακωρύχους, ώσπου να φτάσουν τα συνεργεία διάσωσης.
Οι ορυκτοί άνθρακες δεν έχουν όλοι την ίδια μορφή.
Υπάρχουν οι άμορφοι και οι κρυσταλλικοί.
Υπάρχουν οι άμορφοι και οι κρυσταλλικοί.
Άμορφοι: (η διάταξη των μορίων τους
είναι τυχαία, δεν έχει συγκεκριμένη
μορφή).
Οι άμορφοι άνθρακες χρησιμεύουν κυρίως
ως καύσιμα.
Άμορφοι άνθρακες είναι η τύρφη , ο
λιγνίτης , ο λιθάνθρακας και ο
ανθρακίτης.
Κρυσταλλικοί: (η διάταξη των
μορίων τους είναι συγκεκριμένη).
Κρυσταλλικοί άνθρακες είναι ο
γραφίτης (μολύβια) και το διαμάντι.
Ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε
καθαρό άνθρακα χωρίζουμε τους ορυκτούς
άνθρακες σε τέσσερις κατηγορίες:
- τύρφη (περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα λιγότερη από 50%)
- λιγνίτης (περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα λιγότερη από 50%-70%)
- λιθάνθρακας (περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα λιγότερη από 70%-90%)
- ανθρακίτης (περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα μεγαλύτερη από 90%)
Όσο μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε
άνθρακα έχει ένας γαιάνθρακας τόσο
μεγαλύτερη ενέργεια αποδίδει κατά την
καύση του.
Η εξόρυξή τους γίνεται από τα
ανθρακωρυχεία.
Η κυκλοφορία στο ορυχείο γίνεται μέσα
από ένα σύστημα στοών και ανελκυστήρων.
γραφίτης
διαμάντι
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
τύρφη
λιγνίτης
λιθάνθρακας
ανθρακίτης
Τρία είδη εργοστασίων παραγωγής
ενέργειας παράγουν το μεγαλύτερο
μέρος της ενέργειας που
χρειαζόμαστε: εργοστάσια λιγνίτη –
πετρελαίου – φυσικού αερίου
(ορυκτών καυσίμων), πυρηνικά, και
υδροηλεκτρικά.
Τα εργοστάσια λιγνίτη
(θερμοηλεκτρικά) παράγουν
περισσότερο από τη μισή από την
ηλεκτρική ενέργεια που
χρησιμοποιούμε , μολύνοντας όμως
το περιβάλλον.
|
|
|
(κλικ στις εικόνες)
Στην Ελλάδα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια
υπάρχουν στη Δράμα, στην Πτολεμαΐδα
(κυρίως), στο Αμύνταιο, στην Ελασσόνα, στη
Μεγαλόπολη, στην Κομοτηνή, στη Ρόδο και
στο Ρέθυμνο.
(κλικ στις εικόνες)
Φυσικά ΣΤ΄ Τάξης
Το Ταξίδι της Ηλεκτρικής Ενέργειας
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Η δουλειά στα ορυχεία.
Από τις σκληρότερες που υπάρχουν.
Από τις σκληρότερες που υπάρχουν.
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΟ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
ΤΟΥ Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ
ΤΟΥ Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ
Βρετανία: έκλεισε το τελευταίο ανθρακωρυχείο
Εξόρυξη γαιανθράκων
Δημιουργία γαιανθράκων
ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ
Δημιουργία γαιανθράκων
1. Μορφές ενέργειας
2. Πηγές ενέργειας
3. Πετρέλαιο: Από το υπέδαφος στο σπίτι μας
4. Επεξεργασία του αργού πετρελαίου
5. Το πετρέλαιο ως πηγή ενέργειας
6. Το πετρέλαιο ως πρώτη ύλη
7. Ορυκτοί άνθρακες - Ένα πολύτιμο στερεό
8. Οι ορυκτοί άνθρακες ως πηγή ενέργειας
9. Φυσικό αέριο: Ένα πολύτιμο αέριο
10. Το φυσικό αέριο ως πηγή ενέργειας
11. Πετρέλαιο ορυκτοί άνθρακες ή φυσικό αέριο
12. Ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας
Επανάληψη - QUIZ στην ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Τα κεφάλαια 4,5,6,8,10 και 11 έχουν αφαιρεθεί από την ύλη
2. Πηγές ενέργειας
3. Πετρέλαιο: Από το υπέδαφος στο σπίτι μας
5. Το πετρέλαιο ως πηγή ενέργειας
7. Ορυκτοί άνθρακες - Ένα πολύτιμο στερεό
9. Φυσικό αέριο: Ένα πολύτιμο αέριο
Επανάληψη - QUIZ στην ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Τα κεφάλαια 4,5,6,8,10 και 11 έχουν αφαιρεθεί από την ύλη
Μηχανική
1. Ενέργεια
2. Θερμοκρασία – Θερμότητα
3. Έμβια – Άβια
4. Φυτά
5. Ζώα
6. Οικοσυστήματα
7. Αναπνευστικό σύστημα
8. Κυκλοφορικό σύστημα
9. Ηλεκτρομαγνητισμός
10. Φως
11. Οξέα – Βάσεις – Άλατα
12. Μεταδοτικές ασθένειες
13. Αναπαραγωγικό σύστημα
1. Ενέργεια
2. Θερμοκρασία – Θερμότητα
3. Έμβια – Άβια
4. Φυτά
5. Ζώα
6. Οικοσυστήματα
7. Αναπνευστικό σύστημα
8. Κυκλοφορικό σύστημα
9. Ηλεκτρομαγνητισμός
10. Φως
11. Οξέα – Βάσεις – Άλατα
12. Μεταδοτικές ασθένειες
13. Αναπαραγωγικό σύστημα
