Η ταινία μικρού μήκους The Fantastic Flying Books of Mr Morris Lessmore,(Τα φανταστικά ιπτάμενα βιβλία του κου Μόρις Λέσμορ) κέρδισε το Oscar καλύτερου μικρού μήκους animation για το 2012.
Ένας μαγικός κόσμος του Morris Lessmore Ο Mr. Morris Lessmore είναι ένας λάτρης των βιβλίων και γράφει και ο ίδιος ένα, όταν την όμορφη, πολύχρωμη πόλη του χτυπά ο τυφώνας. Η καταστροφή, η απελπισία και η απόγνωση που φέρνει γύρω του ο τυφώνας, του φέρνει θλίψη και πια δε μπορεί ή δε θέλει να γράψει. Μέχρι που βρίσκει ένα μέρος που μένουν υπέροχα, παιχνιδιάρικα βιβλία. Τα βιβλία όχι απλά πετάνε, αλλά τραγουδάνε, χειροκροτάνε και αντικαθιστούν όλα τα αντικείμενα γύρω μας.Μένει εκεί και τα φροντίζει, δένεται μαζί τους, ταξιδεύει, ζει, ξαναβρίσκει το χρώμα του και ξαναγράφει.
Οι προτάσεις στα νέα ελληνικά, συνδέονται με τρεις τρόπουςμεταξύ τους:
1. με ασύνδετοσχήμα
2. με παρατακτικήσύνδεση
3. με υποτακτικήσύνδεση
1. Τι είναι το ασύνδετο σχήμα;
Πολλές φορές, όταν μιλάμε και θέλουμε να μεταδώσουμε μια πληροφορία γρήγορα, λέμε τις προτάσεις τη μια αμέσως μετά την άλλη,
π.χ. [Ο Γιώργος πλύθηκε], [ντύθηκε].
Στο παράδειγμα υπάρχουν δύο προτάσεις, αφού υπάρχουν δύο ρήματα. Η κάθε πρόταση μπαίνει δίπλα στην άλλη. Δεν υπάρχει κάποια λέξη που να τις ενώνει. Χωρίζονται μεταξύ τους με κόμμα.
Αυτός ο τρόπος σύνδεσης λέγεται ασύνδετο σχήμα.
Π.χ {Χόρευαν}, {πηδούσαν}, {τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές}. Τρεις προτάσεις , γιατί υπάρχουν τρία ρήματα , χωρίς σύνδεσμο , που χωρίζονται με κόμμα.
Συμπέρασμα:
Στο ασύνδετο σχήμαοι προτάσεις δε συνδέονται μεταξύ τους· απλώς μπαίνει η μία δίπλα στην άλλη καιχωρίζονται με κόμμα.
2. Τι είναι η παρατακτική σύνδεση;
Λέγεται παρατακτική ή παράταξη, γιατί με αυτήν παρατάσσουμε δηλαδή τοποθετούμε ισοδύναμες προτάσεις τη μία μετά την άλλη.
Κύρια + κύρια ή Δευτερεύουσα + δευτερεύουσα
Το προηγούμενο παράδειγμα [Ο Γιώργος πλύθηκε], [ντύθηκε] μπορούμε να το πούμε και με άλλο τρόπο, π.χ.
[Ο Γιώργος πλύθηκε] και[ντύθηκε].
Στο παράδειγμα υπάρχουν πάλι δύο προτάσεις. Η πρώτη όμως και η δεύτερη τώρα ενώνονται με το και. Συνδέονται δηλαδή με μια λέξη που λέγεται σύνδεσμος.
[Τους είδε] και[έτρεξε να τους µιλήσει]. Ούτε μιλούσε ούτε έγραφε. Ήξερε την αλήθεια αλλά δεν έλεγε τίποτε. Ο αδελφός μου όλη μέρα ή έπαιζε ή έτρωγε ή κοιμόταν.
Συμπέρασμα:
Στην παρατακτική σύνδεση οι προτάσεις παρατάσσονται, δηλ. μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη, και συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους, τους παρατακτικούς συνδέσμους.
μπορούμε να τα πούμε και με τρίτο τρόπο, πιο σύνθετο, π.χ.
[Ο Γιώργος ντύθηκε], [αφού είχε πλυθεί.] Υποτακτική σύνδεση
1η πρόταση 2η πρόταση
Στο παράδειγμα υπάρχουν πάλι οι δύο προτάσεις. Οι δύο προτάσεις δεν είναι ισοδύναμες. Η πρόταση που "κουβαλάει" το κυρίως νόημα είναι η πρώτη, η κύρια.
Ας δούμε άλλο ένα παράδειγμα:
[Θέλω] [να φάω] , [γιατί πεινάω]
1η πρ. 2η πρ. 3η πρ.
Στο παράδειγμα υπάρχουν τρεις προτάσεις. Η πρώτη(Θέλω) είναι η κύρια, η πρόταση που "κουβαλάει" το κυρίως νόημα. Η δεύτερη πρόταση (να φάω) είναι δευτερεύουσα και υποτάσσεται στην πρώτη . Η τρίτη πρόταση (γιατί πεινάω) είναι κι αυτή δευτερεύουσα, υποτάσσεται όμως στην προηγούμενη δευτερεύουσα (να φάω).
Συμπέρασμα:
Στην υποτακτική σύνδεση μια δευτερεύουσα πρόταση (δπ) υποτάσσεταισε μια κύρια πρόταση (κπ) ή σε μια άλλη δευτερεύουσα πρόταση (δπ) και συνδέονται με τους υποτακτικούς συνδέσμους. (αιτιολογικούς, τελικούς, χρονικούς κτλ/ ή με αναφορική αντωνυμία ).
Οι δευτερεύουσες προτάσεις είναι διαφόρων ειδών:
- Ειδικές: εισάγονται με τους συνδέσμους ότι, πως, που. Π.χ. Είπε ότι θα μου τηλεφωνήσει.
- Αιτιολογικές: εισάγονται με τους συνδέσμους γιατί, επειδή, αφού. Π.χ. Έφυγε βιαστικά γιατί είχε αργήσει στο σχολείο.
- Χρονικές: εισάγονται με τους συνδέσμους όταν, ενώ, αφού, καθώς, μόλις, ώσπου. Π.χ. Αφού πέρασε ένας χρόνος, αποφάσισε να γυρίσει στην πατρίδα του.
- Τελικές: εισάγονται με τους συνδέσμους να, για να. Π.χ. Ήρθε για να διαβάσουμε.
- Συμπερασματικές: εισάγονται με τους συνδέσμους ώστε, ώστε να, που. Π.χ. Άργησε τόσο, ώστε έχασε τελικά το πάρτι.
- Βουλητικές: εισάγονται με το να. Π.χ. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω.
- Ενδοιαστικές: εισάγονται με το μήπως, μη. Π.χ. Φοβάμαι μήπως αποτύχω στις εξετάσεις.
- Πλάγιες ερωτηματικές: εισάγονται με ερωτηματικές αντωνυμίες και ερωτηματικά επιρρήματα: ποιος, πόσος, πώς, πού κ.λπ. Π.χ. Με ρώτησε πού πηγαίνω και πώς είμαι.
- Αναφορικές: εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα: που, όποιος, οποίος, όσος, όπου, όπως, όσο. Π.χ. Γνώρισα τον Νίκο, ο οποίος ήταν καθηγητής πανεπιστημίου
- Υποθετικές: εισάγονται με τους συνδέσμους αν, εάν. Π.χ. Αν έρθεις έγκαιρα, θα πάμε μαζί στη γιορτή.
- Εναντιωματικές: εισάγονται με τους συνδέσμους αν και, μολονότι,παρόλο. Π.χ. Αν και τα θέματα ήταν δύσκολα, έγραψα καλά.
Με αφορμή το αγαπημένο βιβλίο της «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο», οι φίλοι της Αλκης Ζέη τη «βοηθούν» να ξαναθυμηθεί μια ολόκληρη ζωή και να αφηγηθεί το παραμύθι της ζωής της.
«Έτσι ζήσαμε, έτσι ήταν αυτοί που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε» μας λέει η Άλκη Ζέη στο αυτοβιογραφικό της βιβλίο.
«Από τα μικρά μου χρόνια ως σήμερα, ας μην πω με ακρίβεια πόσα είναι γιατί θα τρομάξω κι εγώ η ίδια, έζησα έναν πόλεμο, δύο εμφύλιους πολέμους, δύο δικτατορίες και δύο προσφυγιές. Δεν τα έζησα σαν απλός παρατηρητής, αλλά παίρνοντας ενεργό μέρος κάθε φορά κι έτσι και να ήθελα δεν θα μπορούσε το συγγραφικό μου έργο να μην επηρεαστεί από τα γεγονότα αυτά που συγκλόνισαν τον τόπο μας. Άθελά μου η ζωή μου μπλέχτηκε μέσα στην ιστορία κι έγινα κι εγώ ένα κομμάτι της. Το συγγραφικό μου λοιπόν έργο, θέλω δεν θέλω είναι γεμάτο ιστορία… Αν πέτυχα να κάνω τα παιδιά να την ακούσουν τουλάχιστον, το μέλλον θα δείξει».
Κύριες (ή ανεξάρτητες) και δευτερεύουσες (ή εξαρτημένες) προτάσεις
Οι προτάσεις διακρίνονται σε κύριες (ή ανεξάρτητες) και
σε εξαρτημένες ( ή δευτερεύουσες ) , ανάλογα με το αν στέκουν μόνες τους στον λόγο ή όχι.
Οι κύριες έχουν αυτοτελές νόημα και μπορούν να σταθούν μόνες τους.
Οι εξαρτημένες προτάσεις δε στέκονται μόνες τους στον λόγο.
Κύριες προτάσεις
Π.χ. Η παράταξή μας μετά τις εκλογές θα φροντίσει για το μέλλον του τόπου. Ποιος θέλει να προχωρήσουμε μπροστά; Δώστε μας την ψήφο σας την ερχόμενη Κυριακή!
Προσέχω! Οι κύριες προτάσεις μπορεί να είναι και ερωτηματικές. Να δηλώνουν δηλαδή μια ερώτηση του ομιλητή προς τον ακροατή:
Θέλετε να προχωρήσουμε μπροστά; Ποιος θέλει να προχωρήσουμε μπροστά;
Εξαρτημένες προτάσεις
Ο Νίκος είπε ότι θα πάει στη συναυλία.[εξαρτημένη πρόταση – αντικείμενο του είπε]
Ο Πέτρος ρώτησε ποιο ήταν το θρανίο του. [εξαρτημένη πρόταση – αντικείμενο του ρώτησε]
Τα παιδιά ξύπνησαν όταν είχε πια ξημερώσει. [εξαρτημένη πρόταση – προσδιορισμός χρόνου]
Ο Βασίλης σπούδασε για να μορφωθεί. [εξαρτημένη πρόταση – προσδιορισμός σκοπού]
Oι εξαρτημένες προτάσεις συμπληρώνουν τις κύριες προτάσεις και είτε λειτουργούν ως όροι τους (υποκείμενα, αντικείμενα) είτε μας δίνουν μια πληροφορία για τις συνθήκες μέσα στις οποίες πραγματοποιείται αυτό που δείχνει η κύρια πρόταση. Οι εξαρτημένες προτάσεις δε στέκονται μόνες τους στον λόγο.
Για να μετατρέψουμε μία ρηματική φράση σε ονοματική, αντικαθιστούμε το ρήμα με ομόρριζο ουσιαστικό. Παράλληλα, κάνουμε και οποιαδήποτε αλλαγή είναι απαραίτητη:
συλλέγωτις αποδείξεις
αποστέλλωπροσκλήσεις στους καλεσμένους
το δάσοςκάηκε
η συλλογήτων αποδείξεων
η αποστολήπροσκλήσεων στους καλεσμένους
το κάψιμοτου δάσους
Πώς μετατρέπουμε μια ονοματική φράση σε ρηματική
Για να μετατρέψουμε μία ονοματική φράση σε ρηματική, αντικαθιστούμε το ουσιαστικό με ομόρριζο ρήμα, κάνοντας και οποιαδήποτε αλλαγή είναι απαραίτητη.
ησυγκέντρωσητων κατοίκων
ηκάλυψητου προσώπου
ηψήφισητου νομοσχεδίου από τη Βουλή
συγκεντρώνονταιοι κάτοικοι ή
συγκεντρώνουντους κατοίκους
καλύπτεταιτο πρόσωπο ή
καλύπτειτο πρόσωπο
το νομοσχέδιοψηφίστηκε (ή ψηφίζεται) από τη Βουλή
Πώς μετατρέπουμε μια ονοματική φράση σε ρηματική και το αντίστροφο
Οι κινητές βιβλιοθήκες είναι βιβλιοαυτοκίνητα που επισκέπτονται συνοικίες ή περιοχές που βρίσκονται μακριά από μόνιμες δανειστικές βιβλιοθήκες έτσι ώστε οι κάτοικοι των περιοχών να μπορούν να διαβάσουν.
Ο θεσμός των Κινητών Βιβλιοθηκών πρωτοεμφανίστηκε το 19ο αιώνα στην Αγγλία και στις αρχές του 20ού αιώνα στις Η.Π.Α. Οι πρώτες Κινητές Βιβλιοθήκες ήταν ιππήλατες άμαξες και εξυπηρετούσαν όχι μόνο το κέντρο του χωριού, αλλά και το κάθε σπίτι χωριστά. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο εμφανίσθηκαν ειδικά κατασκευασμένα οχήματα, τα λεγόμενα βιβλιοαυτοκίνητα.
Ο θεσμός αυτός είχε σαν έργο την προώθηση του βιβλίου σε περιοχές που ήταν αδύνατη η δημιουργία και η λειτουργία Λαϊκών Βιβλιοθηκών.
Οι κινητές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, ως τμήματα των Δημόσιων Κεντρικών Βιβλιοθηκών, από τις αρχές της δεκαετίας του '70, στηρίζουν τη λειτουργία και επεκτείνουν τις υπηρεσίες των Κεντρικών Βιβλιοθηκών και στα πιο απομακρυσμένα μέρη της ελληνικής περιφέρειας. Συνολικά οι 19 Δημόσιες Κεντρικές Βιβλιοθήκες με 20 κινητές μονάδες εξυπηρετούν 1750 δανειστικά κέντρα που βρίσκονται σε 43 νομούς της χώρας και επισκέπτονταν περισσότερα από 1800 σχολεία. Αυτά τα στοιχεία προβλέπεται να διπλασιαστούν με την ενίσχυση του στόλου των κινητών βιβλιοθηκών.
Βιβλιοθήκες ονομάζονται οι αίθουσες όπου εκτίθενται τα βιβλία για μελέτη και έρευνα ή ακόμη και ειδικά κτίσματα πουv περιλαμβάνουν μεγάλη συλλογή βιβλίων και διαθέτουν αίθουσες ως αναγνωστήρια.
Ανάλογα με το σκοπό τον οποίο εξυπηρετούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
α) τις εθνικές, που περιλαμβάνουν την έντυπη παραγωγή μιας χώρας, β) τις επιστημονικές, που συγκροτούνται για εξυπηρέτηση της επιστημονικής έρευνας γ) τις δημόσιες, με συλλογές προσιτές στο μη ειδικευμένο κοινό.
Έχω βρει κι ένα τέχνασμα για να θυμάμαι με πόσα λ γράφω τους τύπους αυτού του επιθέτου!
Το γράφω με ένα λόταν αμέσως μετά ακολουθεί υ: πολύς – πολύ
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις το γράφω με δύο λ : πολλού – πολλές – πολλά – πολλών κτλ.
ΘΥΜΑΜΑΙ:
ΣΤΟΝ ΕΝΙΚΟμόνο το θηλυκό γράφεται με δύο λλ, δηλαδή αν ακολουθεί θηλυκό ουσιαστικότο γράφω με δύο λλ
Έριξε πολλή βροχή , είχε πολλή κίνηση
ΘΥΜΑΜΑΙ
Διάκριση επιθέτου πολύ από το επίρρημα πολύ
Το επίθετο συνοδεύει ουσιαστικά ενώ το επίρρημα επίθετα , μετοχές , ρήματα , επιρρήματα.
Έφαγα πολύ(επίρρημα– συνοδεύει ρήμα)
Έφαγα πολύφαγητό (επίθετο– συνοδεύει ουσιαστικό ) Το φαγητό ήταν πολύνόστιμο. (επίρρημα– συνοδεύει επίθετο)
Οι βιβλιοθήκες έχουν τουλάχιστο δυο κοινά χαρακτηριστικά:
α. Χρησιμοποιούν κάποιο συγκεκριμένο τρόπο τακτοποίησης βιβλίων, έχουν δηλαδή ένα σύστημα αρχειοθέτησης, όπως λέμε.
β. Έχουν συγκεκριμένους κανόνες κυρίως για να προστατεύσουν το υλικό που έχουν εκεί.
Έτσι καλό είναι να θυμάσαι αν επισκεφτείς μια βιβλιοθήκη:
Να ενημερωθείς για τους όρους δανεισμού των βιβλίων
Να αναζητάς το βιβλίο είτε με τον κλασικό τρόπο(καρτέλα αρχειοθέτηση) είτε με τον ηλεκτρονικό τρόπο, όπου γράφεις μια λέξη-κλειδί στη φόρμα αναζήτησης και ο υπολογιστής αυτόματα αναζητά το βιβλίο. Σήμερα οι περισσότερες βιβλιοθήκες διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα αρχειοθέτησης και αναζήτησης.
Αν πεινάσεις ή διψάσεις καλύτερα να κάνεις ένα διάλειμμα και μη σκεφτείς να κάνεις πικνίκ μέσα στην αίθουσα.
Τέλος, να θυμάσαι ότι ΔΕΝ τοποθετούμε βιβλία στη θέση τους, γιατί απλά μπορεί να κάνουμε λάθος. Σκέψου τη θέση του βιβλιοθηκονόμου να ψάχνει ένα βιβλίο που έχει τοποθετηθεί λάθος ανάμεσα σε 100.000 βιβλία!
Κάθε παιδί είναι ένας μικρός αναγνώστης που έχει δικαίωμα:
1. Να έχει πρόσβαση σε βιβλία, βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία. 2. Να έχει γύρω του βιβλία, πριν ακόμη μάθει να διαβάζει, και να μεγαλώνει με αυτά. 3. Να έχει βιβλία όλων των ειδών, που έχουν όλες τις απόψεις, και σε αυτά να αναζητά την αλήθεια. 4. Να έχει τα εφόδια να κρίνει τα βιβλία που διαβάζει και να μπορεί να τα αξιολογεί. 5. Να συζητά με τους γονείς, τους δασκάλους και τους φίλους του για τα βιβλία του και να τα διαβάζει δυνατά σε όποιον θέλει. 6. Να επιλέγει τα βιβλία που θα διαβάσει και να μην τον εξαναγκάζει κανείς να διαβάσει κάποιο που δε θέλει.
7. Να έχει βιβλία με εικόνες που του αρέσουν και έχουν κάτι να του πουν. 8. Να ταξιδεύει μέσα από τα βιβλία σε όποιον τόπο και σε όποια εποχή θέλει (στο παρελθόν, στο παρόν ή στο μέλλον). 9. Να απολαμβάνει το βιβλίο του σε έναν χώρο χωρίς τηλεόραση, υπολογιστή ή οποιοδήποτε άλλο μέσο τού αποσπά την προσοχή. 10. Να παίζει με τους ήρωες των βιβλίων, να φτιάχνει με τη φαντασία του νέες περιπέτειες, να γράφει τα δικά του βιβλία.
Η αλήθεια είναι ότι δεν «πρέπει» να διαβάζουμε βιβλία. Δεν είναι υποχρεωτικό, είναι όμως ωραίο. Ταυτόχρονα τα βιβλία μάς προσφέρουν και μερικά σπουδαία πράγματα:
1 Αν προσπαθήσουμε να σκεφτούμε το τελευταίο λογοτεχνικό βιβλίο που διαβάσαμε, θα διαπιστώσουμε πως δε θυμόμαστε να διαβάζουμε λέξεις, αλλά παραστάσεις που φτιάξαμε μόνοι μας στο μυαλό μας. Ένα βιβλίο, λοιπόν, δίνει «τροφή» στη φαντασία μας, ώστε να κάνουμε την πραγματικότητα πιο παραμυθένια και πιο ταξιδιάρικη! Τα ομορφότερα βιβλία είναι όσα μιλάνε για τα πιο τρελά και εξωπραγματικά πράγματα, που δεν τα βάζει εύκολα η φαντασία του ανθρώπου!
«Το βιβλίο είναι ένας κήπος που χωράει στην τσέπη σου» (παλιά αραβική παροιμία)
2 Μαθαίνουμε να μιλάμε πιο όμορφα και να χρησιμοποιούμε λέξεις και εκφράσεις που μας άρεσαν όταν τις διαβάσαμε. Έτσι ο λόγος μας δεν είναι μονότονος και στους άλλους αρέσει να ακούνε αυτό που έχουμε να πούμε, γιατί όχι μόνο το λέμε ωραία αλλά το καταλαβαίνουν και καλύτερα.
3 Μαθαίνουμε να γράφουμε σωστά, γιατί βλέπουμε τις λέξεις και τις θυμόμαστε καλύτερα. Δεν είναι πιο εύκολο να βλέπουμε τις λέξεις που λένε οι αγαπημένοι μας ήρωες και να τις θυμόμαστε απ’ το να πρέπει να τις μαθαίνουμε για ορθογραφία στο σχολείο;
4 Γνωρίζουμε άλλους κόσμους, τις σκέψεις άλλων ανθρώπων, καθώς και το πώς αντιδρούν σε κάποιες καταστάσεις που δημιουργούν πρόβλημα και σε εμάς. Είναι σαν να ταξιδεύουμε με τη σκέψη όχι μόνο σε άλλους τόπους αλλά και μέσα στο μυαλό άλλων ανθρώπων! Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι φίλοι, καλύτερα αδέρφια, καλύτεροι άνθρωποι!
5 Μπορούμε να βρούμε εύκολα και γρήγορα απαντήσεις σε ερωτήσεις που έχουμε για το τι συμβαίνει γύρω μας. Δε συμφωνείτε ότι το να ψάχνουμε μόνοι μας για απαντήσεις μάς βοηθά να μαθαίνουμε καλύτερα απ’ το να μας βάζουν να μαθαίνουμε σελίδες επί σελίδων απέξω στο σχολείο;
6 Στα βιβλία υπάρχουν ένα κάρο ιδέες για να δημιουργήσουμε καινούργια πράγματα! Μπορούμε να μάθουμε μαγειρική, να κάνουμε χειροτεχνίες, να δούμε σχέδια και ζωγραφιές, ακόμη και να γράψουμε τη δική μας ιστορία ή το δικό μας ποίημα εμπνεόμενοι από μια άλλη ιστορία που διαβάσαμε
7 Είναι απλά τόσο απολαυστικό να κάθεσαι κάτω από τη σκιά ενός δέντρου, εκεί που σκάει το κύμα ή σε μια ζεστή γωνιά στο καθιστικό ή στο κρεβάτι σου και να διαβάζεις μια όμορφη ιστορία!
ΠΗΓΗ: Ελένη Γαρυφαλάκη (Σύμβουλος Αγωγής & Εκπαίδευσης) στο www.childit.gr
Σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό την πρόθεση «συν»
Σύνθετες λέξεις με προθέσεις από τα αρχαία ελληνικά
Όταν ενώνουμε μια λέξη με μια άλλη λέξη για να φτιάξουμε μια καινούργια λέξη, έχουμε σύνθεση. Αρκετές φορές, κατά τη σύνθεση δύο λέξεων, γίνονται και κάποιες αλλαγές στις λέξεις, για να μπορέσουμε να τις ενώσουμε.
Πολλές σύνθετες λέξεις της νέας ελληνικής έχουν ως α΄ συνθετικό προθέσεις
(προς,αντί, από, κατά μετά) ή προθέσεις της αρχαίας ελληνικής (λόγια αχώριστα μόρια):
•ανα-: π.χ. αναβάλλω, ανατρέπω, ανατροφή
ή αν-: π.χ. ανορθώνω, ανεγείρω, ανοικοδόμηση.
(Το ανά γίνεται αν-, όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν.)
•προ-: π.χ. προάγομαι, προαγωγή, προτρέχω.
•επι-: π.χ. επιτρέπω, επιστρέφω, επιστροφή
ή επ- ή εφ -: π.χ. επαινώ, επάλειψη, έφοδος.
(Το επι- γίνεται επ- ή εφ-, όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν.)
•εν-: π.χ. ενέδρα, εντυπώνω, εννοώ
ή εμ- (όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από β, π, φ, μ, ψ): π.χ. εμβολή,
εμπνέω, εμφάνιση, εμμένω, έμψυχο
ή εγ- (όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από γ, κ, χ): π.χ. έγγαμος, έγκαιρος,
έγχρωμος
ή ελ- (όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από λ): π.χ. έλλειμμα
ή ερ- (όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από ρ): π.χ. έρρινος.
• υπερ-: π.χ. υπερβάλλω, υπερπλήρης, υπερκόπωση.
Δες τι αλλαγές γίνονται, όταν συνθέτουμε λέξεις με α΄ συνθετικό την πρόθεση «συν».
• συν-: π.χ. συνθέτω, σύναξη, συνέρχομαι
Προσοχή: Οι λέξεις ομαλός, όνομα, όροφος, όλεθρος, ορυχείο, οδύνηαρχίζουν από ο- αλλά ως δεύτερα συνθετικά αλλάζουν το ο- σε -ω-:
Άρα, οι κύριες προτάσεις μοιάζουν με το ισόγειο μιας πολυκατοικίας. Μπορεί να σταθεί και μόνο του χωρίς στήριξη από άλλους ορόφους. Οι εξαρτημένες προτάσεις μοιάζουν με τα διαμερίσματα των επάνω ορόφων. Πρέπει να στηρίζονται πάνω στο ισόγειο και δεν μπορούν να σταθούν από μόνα τους!
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΑΡΕΛΛΑ
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1930. Μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του Ιστορικού-Αρχαιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Για πρώτη φορά ασχολήθηκε με το παιδικό βιβλίο το 1966 και έκτοτε είναι αφοσιωμένη στο λογοτεχνικό αυτό είδος, με έντονη παρουσία σε όλες τις εκδηλώσεις (σχολεία, συλλόγους γονέων, δήμους, βιβλιοθήκες κτλ.) που γίνονται για το παιδί και το παιδικό βιβλίο όχι μόνο στην Αθήνα αλλά σε όλη την Ελλάδα.Έχει βραβευτεί από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και το Υπουργείο Παιδείας για τα αναγνωστικά που έγραψε για τα παιδιά του δημοτικού σχολείου. Μετέφρασε και διασκεύασε στα ελληνικά πολλά ξένα βιβλία και συνεργάστηκε με την ελληνική ραδιοφωνία, την τηλεόραση, τα περιοδικά «Ερυθρός Σταυρός», «Συνεργασία», «Το Ρόδι» κ.ά.
Έργα της (σκετς και λοιπά θεατρικά) παίζονται στα σχολεία.
Είναι πρόεδρος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και μέλος α) της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, β) του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, γ) της Λέσχης Μελέτης και Έρευνας της Παιδικής Λογοτεχνίας Διαδρομές (και υπεύθυνη ύλης του ομώνυμου περιοδικού).
Το βιβλίο της «Η Ελλάδα κι εμείς» αναγράφηκε στον Τιμητικό Πίνακα (1968) της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ). Το βιβλίο της «Φιλενάδα, Φουντουκιά μου» κέρδισε έναν από τους τρεις επαίνους του Διεθνούς Βραβείου Παιδικής Λογοτεχνίας Janusz Korczak (1985) στην Πολωνία.
Προτάθηκε για το σύνολο του έργου της από τον κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για το Βραβείο Άντερσεν το 1990.
Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων 1998 για το έργο της «Κόρινθος».
