ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
Βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Ο Χίτλερ έχει καταλάβει την εξουσία στη Γερμανία καθώς και ο Μουσολίνι στην Ιταλία. Και οι δυο τους έχουν επιβάλει στους λαούς τους φασιστικά, δικτατορικά καθεστώτα.
Ο Φασισμός απειλεί την ειρήνη.
Τα σύννεφα του πολέμου σκεπάζουν τον ουρανό της Ευρώπης. Ο Χίτλερ εξοπλίζεται πυρετωδώς και δημιουργεί μια φοβερή πολεμική μηχανή.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Η φοβερότερη πολεμική αναμέτρηση που γνώρισε η ανθρωπότητα και ο πρώτος αληθινά παγκόσμιος πόλεμος.
Διάρκεσε από την 1η Σεπτεμβρίου 1939 έως τις 2 Σεπτεμβρίου 1945 και άφησε πίσω του πάνω από 60 εκατομμύρια νεκρούς.
Από την πλειονότητα των ιστορικών θεωρείται ως συνέχεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, γιατί στην ουσία τα αίτια και οι δυνάμεις που τον προκάλεσαν ήταν οι ίδιες. Μερικές από τις βασικές αιτίες του πολέμου ήταν οι επαχθείς όροι που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Γερμανία από τη συνθήκη των Βερσαλιών και η τάση των χωρών του φασιστικού Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) να κυριαρχήσουν στον κόσμο.
Στα αλβανικά βουνά γράφτηκε με ανεξίτηλα γράμματα το έπος του ’40! Οι Έλληνες......πολέμησαν και νίκησαν!
Ο φασισμός του Μουσολίνι τσακίστηκε και κουρελιάστηκε στις κορφές και τα φαράγγια της Πίνδου. Τώρα το ξέρουμε πως τη νίκη την κέρδισαν απλοί χωριάτες και ξωμάχοι, χτίστες και σιδεράδες. Τα γελαστά και χαρούμενα παιδιά, φοιτητές, στρατιώτες και ανθυπολοχαγοί που όλοι τους ξέρανε καλά την ιστορία της πατρίδας μας.
Ο “κεραυνοβόλος πόλεμος” με τον υπερεξοπλισμένο Γερμανικό στρατό , ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 1939 με την εισβολή στη Πολωνία.
Αρχίζει…
…ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος. Ο αιματηρότερος πόλεμος που γνώρισε η ανθρωπότητα. Οι λαοί παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα! Ο γερμανικός στρατός προελαύνει. Η μία μετά την άλλη οι χώρες της Ευρώπης πέφτουν στα χέρια του Χίτλερ.
15 Αυγούστου 1940: Ο τορπιλισμός της “Έλλης”
Πλήθη προσκυνητές κατακλύζουν τη λευκή Τήνο, στο βαθυγάλανο ελληνικό Αιγαίο. Στον όρμο του νησιού, για να απονείμει τις καθιερωμένες τιμές, έχει φτάσει από τα ξημερώματα η “ΈΛΛΗ”.
8.30η η ώρα, όταν κρότος τρομαχτικός συγκλονίζει το πλοίο και το νησί. Μαύροι καπνοί σηκώνονται αμέσως, τριγυρίζουν την “ΈΛΛΗ”.
Οι κινηματογραφικές σκηνές είναι από την ταινία «ΑΕΡΑ, ΑΕΡΑ, ΑΕΡΑ», του 1972.
Ποιος έκανε το έγκλημα ;
Η έρευνα που θα γίνει στο βυθό αμέσως την επόμενη ημέρα, θα φέρει στο φως το τσακισμένο επισκεπτήριο του δολοφόνου: Κομμάτια από τις τορπίλλες, με πάνω αριθμό μητρώου και στοιχεία ιταλικά.
28 Οκτωβρίου 1940.
Οι σειρήνες του πολέμου ουρλιάζουν δαιμονισμένα. Οι καμπάνες ηχούν. Πόλεμος! Η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα. Ένα ρίγος διαπερνά τη ραχοκοκαλιά της Ελλάδας.
Πρωί 28ης Οκτωβρίου 1940. Ακούγεται το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν.
Συγκλονιστική η δωρική λιτότητα του κειμένου.
“Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουσιν από της 05:30 ώρας της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής Μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους.”
Ο Ιωάννης Μεταξάς Πρωθυπουργός της Ελλάδας 13 Απριλίου 1936 – 29 Ιανουαρίου 1941
Φαίνεται…
…όμως πως ο Μουσολίνι δεν ξέρει καλή ιστορία. Δεν ξέρει πως τούτος ο λαός – ο μικρός, ο μέγας – γέννησε κι ανάθρεψε Μαραθωνομάχους και Σαλαμινομάχους, Κολοκοτρωναίους και Διάκους. Δεν ξέρει πως η ψυχή τούτου του λαού είναι αδούλωτη. Στο ψυχρό τηλεγράφημα του Μουσολίνι ο λαός μας απαντά με μια μυριόστομη, αποφασιστική κραυγή:
«ΟΧΙ!». «ΟΧΙ, δε θα παραδοθούμε», «ΟΧΙ, θα πολεμήσουμε και θα νικήσουμε!».
ΚΑΤΟΧΗ - ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Όμως της Ελλάδας τα βάσανα και οι καημοί δεν έχουν τελειωμό.
Νικημένος και ντροπιασμένος ο Μουσολίνι ζητάει τη βοήθεια του συμμάχου του, Χίτλερ. Ο φοβερός γερμανικός στρατός επιτίθεται από τα βόρεια σύνορα της πατρίδας μας (6η Απριλίου 1941). Ο Ελληνικός στρατός αντιστέκεται και πάλι γενναία, αλλά αποκαμωμένος και αποδυναμωμένος από τον πόλεμο κατά των Ιταλών αναγκάζεται να υποχωρήσει.
Ατέλειωτες φάλαγγες στρατιωτών, με σύγχρονα όπλα, αλεξιπτωτιστές, αεροπλάνα, μηχανοκίνητα, προχωρούν εναντίον των Ελληνικών οχυρών της γραμμής Ρούπελ, που είναι.... απογυμνωμένα από βασικό οπλισμό, αλλά και από οπλίτες, λόγω του πολέμου με την Ιταλία.
Oι Έλληνες στρατιώτες και αξιωματικοί οπλισμένοι με την αγάπη τους για την πατρίδα και αποφασισμένοι να πεθάνουν υπερασπίζοντάς την, δείχνουν μια παλληκαριά που δεν στηρίζεται στον σύγχρονο εξοπλισμό, ούτε στην αριθμητική υπεροχή, αλλά πηγάζει από το χθες της Ελληνικής ιστορίας και ξεχύνεται στο αύριο γράφοντας χρυσές σελίδες ηρωισμού.
Αρχίζει..
..... η μαύρη περίοδος της Κατοχής. Τέσσερα μαύρα χρόνια σκλαβιάς και μαρτυρίου για το λαό μας. Χιλιάδες πεθαίνουν από την πείνα και τη δυστυχία. Χιλιάδες νεκροί από τα εκτελεστικά αποσπάσματα των Γερμανών και των Ιταλών.
Οι Έλληνες...
...φαντάροι – ατρόμητοι, γενναίοι – μάχονται αψηφώντας την αριθμητική υπεροχή του εχθρού, αψηφώντας τα χιόνια και τη φοβερή παγωνιά. Το χέρι τους κολλημένο στο ντουφέκι, το ντουφέκι συνέχεια του χεριού τους. Ντουφέκι και κανόνι πάνω στα βουνά. Φροντίδα και αγάπη στις πολιτείες και στα χωριά. Τίποτα δεν έμεινε στάσιμο και αμέτοχο. Παντού γοργότρεχε σ’ όλων τα κορμιά καυτό το αίμα. Η χαρά έσμιγε με τον πόνο και γίνονταν αδέρφια.
…ο ελληνικός λαός μέσα από τα συντρίμμια του βρίσκει τη δύναμη να αντισταθεί.
Στέκεται ορθός γενναίος και περήφανος. Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις! Ο λαός ξεσηκώνεται και γράφει καινούργιο έπος, το έπος της Εθνικής Αντίστασης!
Οι Έλληνες πολέμησαν και νίκησαν.
Απορείτε γιατί τόσο λίγοι νικήσαμε; Ρωτήστε τους σωριασμένους κάλυκες όλων των διαμετρημάτων στους προμαχώνες μας. Ρωτήστε τους λόφους των σκοτωμένων μας τις καρδιές εκείνες τις ζεστές της ελευθερίας και θα σας απαντήσουν. Θα σας απαντήσουν με τη σιωπή τους καλύτερα απ’ όλα τα λαμπρά μνημεία της νίκης και τους λόγους των ρητόρων μας.
Και ξημέρωσε…
…η μέρα της λευτεριάς!
Ένα παράθυρο ανοίγει ξαφνικά, δυο κορίτσια σκαρφαλώνουν πάνω στο περβάζι, βαστούν μια σημαία, θέλουν να την κρεμάσου, χαρούμενα την κυματίζουν και φωνάζουν: «Ελευθερία! Ελευθερία!» Τα ραδιόφωνα παίζουν τα εμβατήρια της νίκης. Ο έρημος δρόμος γιομίζει φωνές και σημαίες.
«Είμαστε λεύτεροι, είμαστε λεύτεροι!», φωνάζει ένα ψηλόλιγνο κορίτσι με τα ξανθά μαλλιά και πορεύονται και αγκαλιάζονται και χορεύουνε. Όμορφος που ‘ναι ο κόσμος!
Ο πόλεμος μέσα από τις γελοιογραφίες
Τον πρώτο χειμώνα της κατοχής (1941-1942) η έλλειψη τροφίμων ήταν έντονη και η πείνα έπληξε ιδιαίτερα τα αστικά κέντρα της της χώρας. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα αυτού, το ποσοστό θνησιμότητας έφθασε στο υψηλότερο σημείο.
Τα πτώματα των νεκρών δεν θάβονταν πάντα, αλλά αφήνονταν στα νεκροταφεία ή στους δρόμους.
Το θέαμα αυτό ήταν κοινό στους δρόμους της Αθήνας, καθώς εκεί και στον Πειραιά η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου,. Ο πληθωρισμός αυξανόταν συνεχώς και η τιμή του ψωμιού αυξήθηκε 89 φορές από τον Απρίλιο του 1941 μέχρι τον Ιούνιο του 1942.
Σύμφωνα με τα αρχεία του γερμανικού στρατού, το ποσοστό θνησιμότητας μόνο στην Αθήνα έφθασε τους 300 θανάτους την ημέρα κατά το μήνα Δεκέμβριο 1941, ενώ οι εκτιμήσεις του Ερυθρού Σταυρού ήταν πολύ υψηλότερες, στους 400 θανάτους.
Δεν υπάρχει ακριβής αριθμός θανάτων λόγω της πείνας . Σε γενικές γραμμές, εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 300.000 θανάτους κατά τη διάρκεια της κατοχής, ως αποτέλεσμα της πείνας και του υποσιτισμού.
Σοφία Βέμπο: Η «τραγουδίστρια της Νίκης» που ταυτίστηκε με το έπος του 1940
