Ενότητα 12 - 25η Μαρτίου

Βιβλίο μαθητή

ΕΝΟΤΗΤΑ 12

25η Μαρτίου

λεξιλόγιο: Επανάσταση, πολιορκημένοι, ελευθερία, ελευθερώνω, αρματολός, κλέφτης, παλικάρι, αγωνιστής, ανεξαρτησία, αποφυλάκιση, μόρφωση, χρήματα, εξυπνάδα, στρατηγική, γενναιότητα, ποιητής.

29 Μαΐου 1453

Ένας νεαρός εικοσιενός χρονών, ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής, παίρνει την Πόλη.

Η χιλιόχρονη αυτοκρατορία, η Νέα Ρώμη του Μεγάλου Κωνσταντίνου, η Ρωμανία των Παλαιολόγων πεθαίνει.

Τουρκοκρατία 1453 - 1821

Ακολουθούν 400 χρόνια σκλαβιάς.

Ήταν χρόνια σφαγών, διωγμών, ερημιάς. Αλλά και χρόνια αντίστασης, ανελέητου αγώνα και ελπίδας για εθνική αποκατάσταση.

Πήραν την Πόλη πήραν την, πήραν τη Σαλλονίκη

Πήραν και την Αγιό Σοφιά το μέγα μαναστήρι

Πώ ΄χει σαρανταδυό ΄κλησιές κι εξήντα δυο καμπάνες

Κάθε καμπάνα και παπάς κάθε παπάς και ψάλτης

Ρήγας Φεραίος 1757 - 1798

Ο Ρήγας Φεραίος γίνεται με τα τραγούδια του ο κήρυκας του Μεγάλου ξεσηκωμού και με τον ηρωικό του θάνατο, μάρτυρας της εθνικής Ιδέας.

Ο Θούριος του Ρήγα

Σούλι - Χορός Ζαλόγγου 12/1803

Ψηλά στα Κακοβούνια του Σουλίου, γράφτηκε ο πρόλογος του Εικοσιένα. Χρόνια ολόκληρα, νύχτα και μέρα, οι Σουλιώτες πολεμούν τον Αλή-Πασά. Ο πιο σκληρός και άγριος πόλεμος γίνεται τραγούδι και χορός.

Και οι ηρωικές Σουλιώτισσες προτιμούν τον θάνατο από την ατίμωση.

Κούγκι - 3 Δεκεμβρίου του 1803

3 Δεκεμβρίου του 1803, το Σούλι ήταν υπό την πολιορκία του Αλή Πασά. Μετά από πολυήμερη άμυνα, οι Σουλιώτες λύγισαν και αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Συμφώνησαν να παραδώσουν τα όπλα τους και να απομακρυνθούν από το Σούλι. Ο καλόγερος Σαμουήλ έμεινε τελευταίος, μαζί με λίγους συντρόφους του, ηλικιωμένους και βαριά τραυματίες, για να παραδώσουν την μπαρουταποθήκη, που ήταν μέσα στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.Όταν οι άντρες του Αλή πασά έφτασαν στην αποθήκη, ο Σαμουήλ έβαλε φωτιά και μαζί με τους πέντε συντρόφους του ανατινάχθηκαν.

Ο χορός του Ζαλόγγου -
Έχε γεια καημένε κόσμε

1814 - Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

Στις 14 Σεπτεμβρίου 1814 συναντήθηκαν στην Οδησσό της Ρωσίας
ο Αθανάσιος Τσακάλωφ ,
ο Νικόλαος Σκουφάς και
ο Εμμανουήλ Ξάνθος ,
άτομα που ασχολούνταν με το εμπόριο και τη βιοτεχνία στη Ρωσία.

Ιδρύουν μια μυστική οργάνωση που την ονόμασαν Εταιρεία των φιλικών ή όπως έμεινε γνωστή Φιλική εταιρεία .

Σκοπός της οργάνωσης ήταν η απελευθέρωση του Γένους.

Ανοίγ' η Πύλη του Ιερού, σκύφτουν τα παλικάρια·
τ' ανδρειωμένα μέτωπα το μάρμαρο χτυπάνε,
και καρτερούν ακίνητα του γέροντα τα λόγια.
Επρόβαλ' ο καλόγερος. Το πρόσωπό του φέγγει
σα χιονισμένη κορυφή στου φεγγαριού τη λάμψη.
Στα λαβωμένα χέρια του βαστούσ' ένα βαρέλι
πώκλειε μέσα θάνατο,φωτιά κι απελπισία.

Σταλαματιά, σταλαματιά τα δάκρυά τους πέφτουν
κι η πλάκα που τα δέχεται ραγίζεται και τρίζει.
Παράπονο του έπιασε, όχι θανάτου φόβος,
και κλαίοντας ο Σαμουήλ, εις το 'να του το χέρι
το ιερό Ποτήρι του και στ' άλλο τη λαβίδα,
αρχίνησε την Κοινωνιά του Πλάστη να μοιράζει.

Φωνές ακούγονται, χτυπιές, αλαλαγμός, αντάρα.
Πλακώσανε οι άπιστοι· καλόγερε, τι κάνεις;
Εσήκωσε τα μάτια του ο Σαμουήλ στον κρότο
και στάζ' απ' τη λαβίδα του επάνω στο βαρέλι
μια φλογερή σταλαματιά απ' του Θεού το αίμα...
Αστροπελέκια επέσανε, βροντάει ο κόσμος όλος,
λάμπει στα νεφ' η εκκλησιά, λάμπει το μαύρο Κούγκι.
Τι φοβερή κεροδοσά πώλαβε στη θανή του

το Σούλι το κακότυχο και τι καπνό, λιβάνι!...

22 Φεβρουαρίου 1821

Η μεγάλη στιγμή φτάνει. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης , αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας , περνά τον Προύθο ποταμό κα μπαίνει στη Μολδαβία.

Συγκροτείται ο Ιερός Λόχος αποτελούμενος από 500 σπουδαστές.Ο στρατός του Υψηλάντη καταστράφηκε στη μάχη του Δραγατσανίου στις 7 Ιουνίου 1821

7 Μαρτίου 1821

Ο Παπαφλέσσας ξεσηκώνει το Μοριά και σε λίγο βροντούν τα καριοφίλια της λευτεριάς σ’ όλες τις γωνιές της ελληνικής γης.

10 Απριλίου 1821

Απαγχονίζεται ο εθνομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ανήμερα της εορτής του Πάσχα.

20 Απριλίου 1821

Ο Αθανάσιος Διάκος στη μάχη της Αλαμάνας ζωντανεύει στη μνήμη μας την αυτοθυσία του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες.

Στη μάχη ο Αθανάσιος Διάκος τραυματίζεται και πιάνεται αιχμάλωτος.

Ο Ομέρ Βρυώνης του προτείνει να του χαρίσει τη ζωή με αντάλλαγμα να τον πάρει στο στρατό του.

Ο Διάκος αρνείται και θανατώνεται με φρικτό τρόπο.

8 Μαΐου 1821

Ο Ανδρούτσος στήνει κάστρο λευτεριάς στο Χάνι της Γραβιάς και παίρνει σκληρή εκδίκηση για το φρικτό μαρτύριο του Αθανάσιου Διάκου.

Ο Ανδρούτσος κλείνεται στο χάνι με 118 άνδρες.Η μάχη υελειώνει με μεγάλες απώλειες για τους Τούρκους. (800 Τούρκοι νεκροί και μόνο 6 Έλληνες)

23 Σεπτεμβρίου 1821

Οι Έλληνες μπαίνουν θριαμβευτές στην Τριπολιτσά εφαρμόζοντας το σχέδιο που είχε συλλάβει ο φωτεινός νους του Κολοκοτρώνη.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αναφέρει στο ημερολόγιό του σχετικά με την απελευθέρωση της Τρίπολης:

“Το ασκέρι όπου ήτον μέσα, το ελληνικό, έκοβε και εσκότωνε, από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδιά και άντρες, τριάνταδύο χιλιάδες. Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε γη. Έλληνες εσκοτώθηκαν εκατό.”‘

30 Μαρτίου 1822

Καταστρέφεται η Χίος. Τα χωριά καίγονται και ολόκληρο το νησί γεμίζει από χιλιάδες νεκρούς.

Από τους 117.000 χριστιανούς κατοίκους του νησιού, 42.000 σφαγιάστηκαν,
50.000 πιάστηκαν αιχμάλωτοι και 23.000 διέφυγαν προς τις επαναστατημένες περιοχές της Ελλάδας

Νύχτα 6 / 7 Ιουνίου

Ο Κων/νος Κανάρης πυρπολεί στο λιμάνι της Χίου την τουρκική ναυαρχίδα.

2.000 Τούρκοι βρήκαν το θάνατο μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο αρχηγός του στόλου, ο Καρά Αλή, ο οποίος χτυπημένος από ένα καιόμενο κομμάτι κατάρτι μπήκε σε μία βάρκα και ξεψύχησε μόλις έφτασε στην ακτή.

11 Αυγούστου 1823

Στο Κεφαλόβρυσο , κοντά στο Καρπενήσι, ο Μάρκος Μπότσαρης με 450 Σουλιώτες αποδεκατίζει τους Τουρκαλβανούς και βρίσκει ένδοξο θάνατο.

24 Δεκεμβρίου 1823

Ο λόρδος Μπάυρον έρχεται στο Μεσολόγγι για να προσφέρει στον αγώνα τα νιάτα του, τη δόξα, τα πλούτη, τη ζωή του, ζητώντας για αντάλλαγμα την τιμή να πεθάνει για την Ελλάδα.

20 Ιουνίου 1824

Τα Ψαρά ερημώνονται. Μόνο λίγα χορτάρια και βράχια μένουν στην έρημη γη. Τώρα όμως η δόξα, τριγυρνά ολοένα στο νησί και το γεμίζει με τη θεία παρουσία της.

Η καταστροφή και η σφαγή υπήρξε τρομερή. Από τους 30.000 κατοίκους του νησιού, οι 18.000 θανατώθηκαν ή πωλήθηκαν ως σκλάβοι.

Την εικόνα της καταστροφής δίνει με τον πιο παραστατικό τρόπο ο εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολωμός στο περίφημο επίγραμμά του:

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη

περπατώντας η Δόξα μονάχη

μελετά τα λαμπρά παλληκάρια

και στην κόμη στεφάνι φορεί

γινωμένο από λίγα χορτάρια

πούχαν μείνει στην έρημη γη.

Από τα περίπου 100 πλοία των Ψαριανών, μόνο 16 διασώθηκαν, καθώς και 7 πυρπολικά με τον Κανάρη.

20 Μαΐου 1825

Ο Παπαφλέσσας ταμπουρώνεται στο Μανιάκι για να φράξει το δρόμο στον εχθρό και βρίσκει ηρωικό θάνατο προκαλώντας το θαυμασμό του Ιμπραήμ, που εκδηλώνεται με τον ασπασμό του νεκρού ήρωα.

24 Νοεμβρίου 1826

Στην πιο κρίσιμη στιγμή για τον Αγώνα ο Καραϊσκάκης μέσα στην άγρια χιονοθύελλα με λίγα παλικάρια συντρίβει στην Αράχοβα το στρατό του Μουσταφάμπεη. Η επανάσταση που πήγαινε να σβήσει αρχίζει πάλι να φουντώνει.

8 Οκτωβρίου 1827

Η ναυμαχία του Ναυαρίνου ανοίγει το δρόμο για την απελευθέρωση της Ελλάδας.

6 Ιανουαρίου 1828

Έρχεται ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Ελλάδα, για να δημιουργήσει μέσα από τα ερείπια της Επαναστάσεως το πρώτο ελληνικό κράτος.

Είναι ο πρώτος Κυβερνήτης του ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, το οποίο ίδρυσε εκ θεμελίων και με την προσωπική του περιουσία.

Μια φωτιά μέσα στην παγωνιά της απολυταρχικής Ευρώπης, μια εκτυφλωτική λάμψη μέσα στην καταχνιά της τουρκικής σκλαβιάς, ήταν ο μεγάλος ξεσηκωμός των Ελλήνων το 1821. Οπλισμένοι με την πνευματική κληρονομιά της Φυλής και την πίστη στον Θεό και τα πεπρωμένα του Έθνους, οι πρόγονοί μας έσπασαν τα δεσμά που τους χάλκευαν επί τετρακόσια χρόνια οι τύραννοι και ζήτησαν να ζήσουν ελεύθεροι.

Έχουμε όλοι μας ιερό καθήκον να τιμούμε τους ήρωες αυτούς.
Γιατί λαοί που ξεχνούν την ιστορία τους και τους προγόνους τους είναι καταδικασμένοι σε αφανισμό.

Η επανάσταση του 1821
Χρονολόγιο - βιογραφίες - πίνακες

Η επανάσταση του 1821
Ιστορικό - βιογραφίες

Σημαίες και λάβαρα της επανάστασης

26-28 Ιουνίου 1822

Στα Δερβενάκια ταμπουρώνονται οι Έλληνες ακολουθώντας το σοφό σχέδιο του Κολοκοτρώνη και εξολοθρεύουν το στρατό του Δράμαλη.

10 Απριλίου 1826

Η κορυφαία στιγμή του '21. Η ηρωική έξοδος των υπερασπιστών του Μεσολογγίου που μένουν ελεύθεροι ως το τέλος «εκείθε με τους αδερφούς και εδώθε με το Χάρο».

Η επανάσταση του 1821

Όλη η ελληνική επανάσταση του 1821 συμπυκνωμένη αλλά και με πολλές λεπτομέρειες. Εδώ θα βρείτε όλα τα προηγούμενα επαναστατικά κινήματα σε μορφή ημερολογίου και όλα τα γεγονάτα της επανάστασσης σε χρονολογική σειρά.

Στην ενότητα "Αγωνιστές" θα βρείτε λεπτομέρειες και βιογραφικά στοιχεία για τους ήρωες της επανάστασης, ενώ στη "Διαμόρφωση του κράτους" θα δείτε ξεχωριστούς χάρτες της Ελάδας που δείχνουν πώς μεγάλωσε το κράτος μας σταδιακά και έφτασε στο σημεριινό του μέγεθος.

Στο τέλος μπορείτε να ελέγξετε τις γνώσεις που αποκτήσατε με μια ευχάριστη άσκηση όπου βάζετε το όνομα του κάθε αγωνιστή στη μάχη που έλαβε μέρος ή ψάxνοντας στο κρυπτόλεξο να βρείτε τις λέξεις που σας δίνει το πρόγραμμα.

Κάθε φορά που τελειώνετε ένα κεφάλαιο, για να συνεχίσετε την πλοήγηση, ψάξτε στη σελίδα το πινακιδάκι που γράφει "Αρχή" και κάντε κλικ πάνω του.

Επιλέξτε “Αποθήκευση Αρχείου” και όταν κατέβει στο σκληρό σας , κάντε διπλό κλικ στο αρχείο για να τρέξει η εφαρμογή.

Τα σύνορα το ελληνικού κράτους

Κάνοντας κλικ πάνω σε κάθε χρονολογία, βλέπετε το χάρτη του ελληνικού κράτους εκείνη την εποχή. Κάνοντας κλικ κάτω αριστερά στο "Πληροφορίες" διαβάζετε τη συνθήκη που είχε υπογραφεί και άλλες ιστορικές λεπτομέρειες.