Φυσικά ΣΤ΄  Τάξης
Κεφάλαιο 12ο - Μεταδοτικές ασθένειες

Φυσικά ΣΤ΄  Τάξης
1. Μικρόβια
Γύρω μας, υπάρχουν εκατομμύρια διαφορετικοί  
μικροοργανισμοί με διάμετρο μικρότερη από 0,1  
χιλιοστά του μέτρου.
Υπάρχουν τρεις κύριες ομάδες  
μικροοργανισμών:   
Οι ιοί οι μύκητες και τα βακτήρια
Οι ιοί είναι οι μικρότεροι από τους  
μικροοργανισμούς και είναι γενικά βλαβεροί   
στον άνθρωπο. Οι ιοί δεν μπορούν να  
επιβιώσουν από μόνοι τους. Χρειάζονται ένα  
κύτταρο να τους «φιλοξενήσει» για να  
επιβιώσουν και να αναπαραχθούν. Αφού μπούν  
μέσα στο κύτταρο «οικοδεσπότη» («ξενιστή»),  
πολλαπλασιάζονται ραγδαία σε εκατομμύρια και  
σταδιακά καταστρέφουν το κύτταρο!
Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί  πολλαπλασιάζονται και προκαλούν ασθένειες που μπορούν μάλιστα και να μεταδοθούν πολλές φορές από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτές είναι οι μεταδοτικές ασθένειες.
Πώς μεταδίδονται οι ασθένειες ;

· με μολυσμένα τρόφιμα ή νερό,
· όταν ερχόμαστε σε επαφή με άτομα που
ήδη έχουν μολυνθεί,
· όταν χρησιμοποιούμε μολυσμένα
αντικείμενα
· όταν μας τσιμπήσουν ή δαγκώσουν
μολυσμένα έντομα ή ζώα.

Πολλαπλασιασμός Βακτηρίων
Βακτήρια στα χέρια
Μόλυνση λέγεται η είσοδος ενός παθογόνου  
μικροοργανισμού στο σώμα μας και  

λοίμωξη η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός  
του στο σώμα μας.
Γι’ αυτό και οι ασθένειες που προκαλούνται από  
παθογόνους μικροοργανισμούς λέγονται και  
λοιμώξεις.
Άνθρωπος. Πώς μεταδίδονται οι ιώσεις ;
Σοβαρές μεταδοτικές ασθένειες είναι:  
η ιλαρά με χαρακτηριστικό, τα εξανθήματα σε  
όλο το σώμα. Μπορεί να προκαλέσει πνευμονία  
ή εγκεφαλίτιδα.

Η φυματίωση, ασθένεια των πνευμόνων.  
Μεταδίδεται συνήθως από άτομα που πάσχουν  
με το βήξιμο, το φτέρνισμα ή το γέλιο, με τα  
διάφορα σταγονίδια που μεταφέρονται στον  
αέρα.

Άλλα βακτήρια μεταδίδονται με το μολυσμένο  
νερό και προκαλούν τύφο, χολέρα, δυσεντερία  
κλπ
Τα συμπτώματα είναι συνήθως πυρετός και  
διάρροια.
Τέλος, η ελονοσία είναι μια ασθένεια που παλιά  
ταλαιπώρησε τους ανθρώπους ακόμα και της  
πατρίδας μας.
Μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα  
μολυσμένων θηλυκών κουνουπιών και αφού το  
μικρόβιο προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια του  
αίματος μας.


ιλαρά
Ο ιός της ιλαράς
Ο ιός της φυματίωσης
Για να προστατευτούμε από τη μετάδοση τέτοιων ασθενειών , χρησιμοποιούμε τα εμβόλια  
και τους ορούς και ακολουθούμε κάποιους απλούς κανόνες, που λέγονται κανόνες υγιεινής :
Τα μικρόβια ΜΕΡΟΣ 1
Τα μικρόβια ΜΕΡΟΣ 2
Τα μικρόβια ΜΕΡΟΣ 3
Ενημερωτικό video για την πρόληψη της γρίπης
2. Πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ - QUIZ
στις ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Άνθρωπος. Πώς μεταδίδονται οι ιώσεις ;
«Κάλλιον το προλαμβάνειν,
ή το θεραπεύειν»
Η χαρακτηριστική αυτή φράση του πατέρα της ιατρικής επιστήμης, Ιπποκράτη, δείχνει το ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των μεταδοτικών ασθενειών.
Οι μεταδοτικές ασθένειες εξακολουθούν να αποτελούν και στις μέρες μας κίνδυνο για την
υγεία μας. Ο πιο αποτελεσματικός  τρόπος αντιμετώπισής τους είναι η πρόληψη.
Οι ασθένειες αντιμετωπίζονται με επίσκεψη στο γιατρό μας για διάγνωση της ασθένειας και  
συγκεκριμένες οδηγίες για τη θεραπεία τους.
Η θεραπεία γίνεται με τα φάρμακα που θα μας υποδείξει ο γιατρός.

Η εξέλιξη της ασθένειας
Πώς αντιμετωπίζουμε τις ασθένειες ;
Μέτρα προστασίας απ΄ τις ασθένειες…
Η υπερκατανάλωση των φαρμάκων είναι ένα σοβαρό
πρόβλημα!
Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, τα φάρμακα μπορούν να μας προστατεύσουν από διάφορα
μικρόβια και να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις ασθένειες που αυτά προκαλούν.
Αντιβιοτικά

Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες που εμποδίζουν την  
εξάπλωση των μικροοργανισμών.  
Η δράση τους δεν ενεργοποιεί τη φυσική άμυνα του  
οργανισμού.  
Αντίθετα με τα εμβόλια που χορηγούνται προληπτικά, τα  
αντιβιοτικά χορηγούνται για την αντιμετώπιση των  
μικροοργανισμών  μετά από την εκδήλωση κάποιας ασθένειας.
Κάθε αντιβιοτικό είναι κατάλληλο για ορισμένα  μόνο είδη  
μικροβίων.
Είναι σημαντικό η χορήγησή του να γίνεται μόνο όταν είναι  
απολύτως απαραίτητο και μόνο μετά από τη σύσταση του  
γιατρού, ο οποίος γνωρίζει τα κατάλληλο κάθε φορά είδος  
αντιβίωσης.  

ΔΕΝ υπάρχουν αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση των ιών.  
ΆΡΑ και η χορήγηση τους στις ιώσεις δεν έχει κανένα νόημα.
Οι οροί
Κάποιες φορές χρειάζεται να χορηγηθούν έτοιμα αντισώματα, ώστε να αντιμετωπιστεί άμεσα η ασθένεια. Αυτά τα έτοιμα αντισώματα λέγονται οροί π.χ. αντιλυσσικός, αντιτετανικός κ.ά.
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η ζωή - Το εμβόλιο
Πάρτε στα σοβαρά τα αντιβιοτικά
ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΟΥ
Τα βακτήρια είναι μονοκύτταροι οργανισμοί που μπορούν να πολλαπλασιάζονται ραγδαία μια φορά κάθε 20 λεπτά. Κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής ανάπτυξής τους, μερικά παράγουν ουσίες (τοξίνες) που είναι εξαιρετικά βλαβερές για τους ανθρώπους και μας προκαλούν ασθένειες (π.χ. ο σταφυλόκοκκος). Άλλα βακτήρια είναι εντελώς αβλαβή ενώ άλλα είναι εξαιρετικά ωφέλιμα για μας (π.χ. ο γαλακτοβάκιλλος στη βιομηχανία τροφίμων). Άλλα βακτήρια είναι απαραίτητα για τη ζωή όπως αυτά που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των φυτών (π.χ. το ριζοβακτηρίδιο). Τα αβλαβή βακτήρια λέγονται μη παθογόνα,  ενώ τα βλαβερά βακτήρια είναι γνωστά σαν  παθογόνα. Πάνω από το 70% των βακτηρίων είναι αβλαβή μη παθογόνα.
1. Είσοδος του μικροοργανισμού σώμα μας : Μόλυνση.
2. Ο χρόνος που περνά από την είσοδο του μικροβίου στο σώμα μας μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων :
Φάση Επώασης.
3. Εμφάνιση των συμπτωμάτων :
Λοίμωξη.
4. Όταν εμφανιστεί η ασθένεια παίρνουμε μετά τη διάγνωση του γιατρού μας τα φάρμακα που θα μας υποδείξει. Τέτοια φάρμακα είναι τα
αντιβιοτικά. Η συχνή χρήση των αντιβιοτικών μειώνει την αποτελεσματικότητά τους.
Τα εμβόλια
   Στον οργανισμό μας εισέρχονται διαρκώς διάφοροι μικροοργανισμοί, οι οποίοι αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με την παραγωγή κατάλληλων αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα, την άμυνα του οργανισμού.
    Παράλληλα, στον οργανισμό μας δημιουργούνται ειδικά κύτταρα, που λέγονται κύτταρα μνήμης, έτσι ώστε, αν έρθουμε ξανά αντιμέτωποι με το ίδιο μικρόβιο, να είναι άμεση η ανάπτυξη αντισωμάτων.

  Τα εμβόλια δεν είναι παρά φυσικές ουσίες που περιέχουν εξασθενημένες μορφές του μικροβίου.
   Καθώς εισέρχονται στο σώμα μας, προκαλούν ενεργοποίηση του αμυντικού μηχανισμού, την ανάπτυξη αντισωμάτων και τη δημιουργία των κυττάρων μνήμης, χωρίς όμως να εκδηλώνονται τα συμπτώματα της ασθένειας, αφού τα μικρόβια είναι εξασθενημένα.
  Η ενεργοποίηση όμως του ανοσοποιητικού συστήματος και η παραγωγή  αντισωμάτων θωρακίζουν τον οργανισμό μας, αφού, αν στο μέλλον έρθουμε αντιμέτωποι με το μικρόβιο, έχουμε ήδη αναπτύξει τα κύτταρα μνήμης για την αντιμετώπισή του.
· Είναι τόσο μικροί που χρειαζόμαστε μικροσκόπιο για να τους δούμε
· Υπάρχουν σε διάφορα σχήματα και μεγέθη
· Βρίσκονται ΠΑΝΤΟΥ ! Στον αέρα, στο νερό στο έδαφος ακόμα και στο σώμα μας.
· Μερικοί μικροοργανισμοί είναι χρήσιμοι ή ακόμα και ωφέλιμοι για μας
· Μερικοί μικροοργανισμοί μπορούν να μας αρρωστήσουν.
Οι μύκητες είναι πολυκύτταροι οργανισμοί που μπορεί να είναι και ωφέλιμοι και βλαβεροί για τον άνθρωπο. Οι μύκητες βρίσκουν την τροφή τους  αποσυνθέτοντας νεκρή οργανική ύλη ή ζώντας σαν παράσιτα σε έναν ξενιστή. Οι μύκητες μπορεί να γίνουν βλαβεροί προκαλώντας λοίμωξη ή να είναι δηλητηριώδεις, αν τους φάει κάποιος.  Αλλοι μύκητες μπορεί να είναι ωφέλιμοι ή βλαβεροί, π.χ. το πενικίλλιο που παράγει το αντιβιοτικό πενικιλλίνη και  το agaricus, κοινώς γνωστό ως λευκό μανιτάρι, που μπορεί να φαγωθεί.
Η υιοθέτηση κανόνων ατομικής και δημόσιας υγιεινής και ο εμβολιασμός αποτελούν τα πιο αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης της μετάδοσης των ασθενειών.
Αν, παρά τα μέτρα, εκδηλωθεί κάποια ασθένεια, αυτή αντιμετωπίζεται με τα αντιβιοτικά, χημικές ουσίες που εμποδίζουν την εξάπλωσή της.
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Κλικ στην εικόνα και μετά στην  επιφάνεια, για να δεις τις απαντήσεις των ερωτήσεων.
Κλικ στην εικόνα και μετά στην  επιφάνεια, για να δεις τις απαντήσεις των ερωτήσεων.

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ - QUIZ
στις ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Άνθρωπος. Πώς μεταδίδονται οι ιώσεις ;
  •   Τα αντιβιοτικά συμβάλλουν στην καταπολέμηση των μικροβίων και την αντιμετώπιση των λοιμώξεων.
  •  Τα εμβόλια συμβάλλουν στην πρόληψη των ασθενειών.

 

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η ζωή - Το εμβόλιο
Πάρτε στα σοβαρά τα αντιβιοτικά
ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΟΥ
Κλικ στην εικόνα και μετά στην  επιφάνεια, για να δεις τις απαντήσεις των ερωτήσεων.
Γλωσσάρι...
Μεταδοτικές ασθένειες
 
Παθογόνοι μικροοργανισμοί ή αλλιώς μικρόβια ονομάζονται οι μικροοργανισμοί που προκαλούν διάφορες ασθένειες.
Μόλυνση ονομάζεται η είσοδος ενός μικροοργανισμού στο σώμα μας.
Λοίμωξη ονομάζεται η «εγκατάσταση» και ο πολλαπλασιασμός των παθογόνων μικροοργανισμών στο σώμα μας.
Τα
αντισώματα είναι ουσίες που παράγει ο οργανισμός μας για την άμυνα απέναντι στα μικρόβια.
Τα
εμβόλια είναι φυσικές ουσίες που εισάγονται στο σώμα μας μέσω του εμβολιασμού και προκαλούν την άμυνα του οργανισμού και τη δημιουργία αντισωμάτων.
Τα
αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες με τις οποίες αντιμετωπίζονται οι ασθένειες, αφού εκδηλωθούν.
Με μια ματιά...

• Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί ή όπως ονομάζονται αλλιώς τα μικρόβια, μεταδίδονται στον άνθρωπο από την επαφή με μολυσμένα άτομα, ζώα ή αντικείμενα, με μολυσμένες τροφές ή νερό, αλλά και μέσω του αέρα.
• Η είσοδος των μικροοργανισμών στο σώμα μας γίνεται κυρίως από το στόμα, τη μύτη ή από ανοιχτά τραύματα.
• Για την πρόληψη της μετάδοσης ασθενειών είναι απαραίτητο να τηρούνται κανόνες ατομικής και δημόσιας υγιεινής.
• Όταν κάποια μικρόβια εισέλθουν στο σώμα μας, ενεργοποιείται η άμυνα του οργανισμού και δημιουργούνται αντισώματα.
• Τα εμβόλια περιέχουν εξασθενημένους μικροοργανισμούς, που ενεργοποιούν τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού και τη δημιουργία αντισωμάτων.
• Τα εμβόλια χρησιμοποιούνται για την πρόληψη των ασθενειών. Η χορήγησή τους μετά την εκδήλωση της ασθένειας είναι χωρίς νόημα.
• Για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων, αφού αυτές εκδηλωθούν, χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες, τα αντιβιοτικά.
Δάσκαλος
Αποστόλης Αγγελόπουλος