Φυσικά ΣΤ΄  Τάξης
Κεφάλαιο 11ο - Οξέα - Βάσεις - Άλατα
Φυσικά ΣΤ΄  Τάξης
1. Στα ίχνη των οξέων και των βάσεων
Οι χημικές ενώσεις χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τις κοινές ιδιότητές τους.
Τρεις σημαντικές κατηγορίες χημικών ενώσεων είναι:
τα οξέα,
οι βάσεις και
τα άλατα.
· Τα οξέα διακρίνονται από ένα σύνολο  
κοινών ιδιοτήτων που απαρτίζουν τον  
όξινο χαρακτήρα:
• έχουν ξινή (ή όξινη) γεύση (όπως του  
ξιδιού και του λεμονιού),
αλληλοεξουδετερώνονται με τις βάσεις,
αντιδρούν με τα άλατα  
απελευθερώνοντας  διοξείδιο του άνθρακα  
και
αλλάζουν το χρώμα των δεικτών με  
συγκεκριμένο τρόπο.
Οι βάσεις έχουν ένα σύνολο κοινών  
ιδιοτήτων που αποτελούν τον βασικό  
χαρακτήρα:  
• έχουν χαρακτηριστική πικρή γεύση  
(σαπουνιού) και υφή (γλοιώδη),  
διαλύουν τα λίπη και έλαια σχηματίζοντας  
γαλακτώματα,  
αλλάζουν το χρώμα των δεικτών
• και αλληλοεξουδετερώνονται με τα οξέα.

Άλατα ονομάζονται οι ουσίες που παράγονται κατά την εξουδετέρωση οξέων από βάσεις ή βάσεων από οξέα.
Οι βάσεις, όπως η σόδα χρησιμοποιούνται  
για την ανακούφισή μας από στομαχικές  
διαταραχές, έπειτα βέβαια από συμβουλή του  
γιατρού.

     Βάση περιέχεται στα καθαριστικά των  
τζαμιών(αμμωνία) καθώς και στα καθαριστικά  
σωληνώσεων όπως το Του-μπο-φλο (καυστικό  
νάτριο)

     Βάση περιέχεται και στο δηλητήριο της  
σφήκας και προκαλεί τον οξύ πόνο που  
νιώθουμε όταν μας τσιμπά.

Η οδοντόκρεμα περιέχει βάση, που  
εξουδετερώνει τα οξέα στο στόμα μας  
προστατεύοντας την αδαμαντίνη.

Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν ένα υγρό είναι οξύ ή βάση;
Η ανίχνευση των οξέων και των βάσεων γίνεται και με τη χρήση ορισμένων
χρωστικών ουσιών, που ονομάζονται δείκτες.

Ονομάζονται δείκτες επειδή μαρτυρούν (δείχνουν) την ύπαρξη οξέων ή βάσεων καθώς  
αλλάζουν χρώμα.

Οι δείκτες είναι χημικές ουσίες, που έχουν την ιδιότητα να αλλάζουν χρώμα όταν έλθουν σε  
επαφή με οξέα ή βάσεις.

Μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα δείκτη με χρώμα μοβ, βράζοντας κομματάκια κόκκινου  
λάχανου σε νερό ή αναμειγνύοντας κομματάκια κόκκινου λάχανου με καθαρό οινόπνευμα.

Οι δείκτες μπορεί να  είναι σε υγρή μορφή ή  σε λωρίδες χαρτιού.  Το χρώμα του δείκτη  
εξαρτάται από το PH του περιβάλλοντός του.

Ως δείκτες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μεταξύ άλλων:
· χυμό από κόκκινο λάχανο (το χρώμα του είναι κόκκινο όταν υπάρχει οξύ και  
πρασινογάλαζο όταν υπάρχει βάση. Όταν δεν υπάρχει οξύ ή βάση το χρώμα του δείκτη είναι  
μοβ)
· το βάμμα του ηλιοτροπίου (κόκκινο σε οξύ, μπλε σε βάση)
· το ρόφημα από μαύρο τσάι (σχεδόν χρυσαφί σε οξύ)
· χυμός από κεράσια (κόκκινο σε οξύ, μοβ έως μπλε σε βάση)
Κατά κανόνα,
με τα οξέα, ένας  δείκτης γίνεται πιο ανοιχτόχρωμος (κυρίως κόκκινος, ξανθός),  
ενώ με τις βάσεις πιο σκούρος (μπλε, μοβ).
Οι δείκτες είναι λοιπόν ουσίες που το χρώμα τους εξαρτάται από αυτό που ονομάζουμε  ph το  
οποίο είναι ένας αριθμός που αποτιμά τον βαθμό της οξύτητας ενός υλικού.  

Συγκεκριμένα,
Το pH παίρνει πρακτικά τιμές από 0 ως 14.
η περιοχή που κυμαίνεται στις τιμές του PH κοντά στο 7 χαρακτηρίζεται ουδέτερη ( π.χ.  
απαλλαγμένο από άλατα νερό),
η περιοχή  0-5 θεωρείται όξινη,
ενώ η περιοχή 8-14 είναι βασική.
Όσο πιο κοντά στο 0 βρίσκεται η τιμή του PH ενός οξέως, τόσο πιο ισχυρό είναι.   
Αντίστοιχα, όσο πιο κοντά στο 14 είναι η τιμή του PH μιας βάσης, τόσο πιο ισχυρή είναι.  
     ΟΞΕΑ περιέχουν:
Τα φρούτα, και τα αναψυκτικά περιέχουν  
οξέα. Συγκεκριμένα το κιτρικό οξύ.
Στο κρασί περιέχεται ένα άλλο οξύ, το  
τρυγικό οξύ. Στο ξίδι το οξικό οξύ κλπ
Αλλά και οι μπαταρίες των αυτοκινήτων  
περιέχουν οξύ, το θειικό οξύ.
Οξύ περιέχεται επίσης και στο ανθρώπινο  
σώμα. Στο στομάχι υπάρχει ένα οξύ που  
διασπά τις τροφές και λέγεται υδροχλωρικό  
οξύ.
Οξύ περιέχεται και σε δηλητήρια που  
εκκρίνουν έντομα όπως η μέλισσα για να  
προφυλαχθούν από τους εχθρούς τους.
Οξύ υπάρχει και στο λεπτό τρίχωμα που  
βρίσκεται στα φύλλα της τσουκνίδας και  
είναι αυτό που προκαλεί πόνο και τσούξιμο  
όταν τα αγγίξουμε.
Οξέα βρίσκονται και στην ατμόσφαιρα  
(ανθρακικό, θειώδες) κυρίως εξαιτίας των  
καυσαερίων. Εξαιτίας αυτών των οξέων  
σχηματίζεται και η όξινη βροχή και  
μετατρέπει τα μάρμαρα σε γύψο  
καταστρέφοντας τα ιστορικά μνημεία.
Παρουσίαση με τα βασικά του κεφαλαίου
Ποια η διαφορά μεταξύ ισχυρών και ασθενών οξέων; Χρησιμοποίησε εργαστηριακές συσκευές μέσα από τον υπολογιστή σου για να βρείς! Βούτηξε το χαρτί ή το πεχάμετρο μέσα στο διάλυμα για να μετρήσεις το pH
ΟΞΕΑ-ΒΑΣΕΙΣ-ΑΛΑΤΑ ΤΟ ΜΠΑΛΟΝΙ ΠΟΥ ΦΟΥΣΚΩΝΕΙ ΜΟΝΟ ΤΟΥ
Τα οξέα στο ανθρώπινο σώμα
Με μια ματιά... τα Οξέα, οι Βάσεις, τα Άλατα
Video για την αυξανόμενη οξύτητα των ωκεανώνΈνα συναρπαστικό video-ντοκουμέντο για το έντονο πρόβλημα της αυξανόμενης οξύτητας των ωκεανών.
2. Τα άλατα
ΑΛΑΤΑ
Προέρχονται από εξουδετέρωση οξέων
από βάσεις.

Στη χημεία ο όρος άλατα αντιστοιχεί σε  
μια μεγάλη κατηγορία χημικών ενώσεων.
Έτσι, εκτός από το μαγειρικό αλάτι, άλατα  
είναι το μάρμαρο, η κιμωλία, οι σταλακτίτες  
και οι σταλαγμίτες των σπηλαίων, το  
κέλυφος των σαλιγκαριών και των αυγών, τα  
κοράλια, κ.α.  
Επίσης ένας μεγάλος αριθμός ορυκτών και  
μεταλλευμάτων ανήκουν στην κατηγορία των  
αλάτων.
Κοινές ιδιότητες των αλάτων
Ø Σε συνήθη θερμοκρασία είναι  
κρυσταλλικές στερεές ουσίες. Δεν υπάρχει  
άλας σε υγρή ή αέρια κατάσταση.
Ø Το χρώμα των αλάτων ποικίλλει.  
Υπάρχουν άλατα διαφανή και αδιαφανή
Ø Η γεύση των διαφόρων αλάτων ποικίλλει  
π.χ. το χλωριούχο νάτριο έχει αλμυρή γεύση,                                                            
ο  οξικός  μόλυβδος είναι γλυκός (γεγονός  
που προκαλεί δηλητηρίαση από μόλυβδο), το  
τρυγικό κάλιο είναι ξινό κ.λ.π.
Ø Εμφανίζουν υψηλά σημεία τήξης και  
βρασμού. Το μικρότερο σημείο τήξης άλατος  
είναι πάνω από 550 °C και το μεγαλύτερο  
ξεπερνά τους 1700 °C. Π.χ. το μαγειρικό  
αλάτι (χλωριούχο νάτριο) λιώνει στους 801 °C  
και βράζει στους 1413 °C.
Ø Ανήκουν στην κατηγορία των  
ηλεκτρολυτών, δηλ. τα διαλύματά τους  είναι  
καλοί αγωγοί  του ηλεκτρικού ρεύματος.
Επίδραση οξέων σε ανθρακικά άλατα
Διαδραστική παρουσίαση με θέμα τις χρήσεις και τις ιδιότητες των δεικτών. Ακολουθείται από κουίζ αξιολόγησης.
Παιχνίδι με τις μέλισσες και τις σφήκες
Παιχνίδι καρτών με τα οξέα τις βάσεις και τα άλατα
Παιχνίδι μνήμης για οξέα, βάσεις και άλατα
Τα οξέα διαλύουν τα άλατα
Γιατί αν βάλουμε αμμωνία στο σημείο που μας έχει τσιμπήσει μια μέλισσα, πονάμε λιγότερο;
Όταν προσθέτουμε μία βάση σε ένα οξύ ή  
ένα οξύ σε μία βάση, γίνεται μια χημική  
αντίδραση που ονομάζεται εξουδετέρωση.
Οι χημικές ουσίες που  
δημιουργούνται από τη χημική  
αντίδραση της εξουδετέρωσης  
ονομάζονται άλατα.
Μπορείς να εξηγήσεις τώρα γιατί βάζουμε  
αμμωνία στο σημείο που μας τσίμπησε η  
μέλισσα;
Τα υγρά του στομαχιού μας περιέχουν ένα  
οξύ, το οποίο ονομάζεται υδροχλωρικό οξύ και  
που βοηθά στην πέψη των τροφών.  
Μερικές φορές, όταν το οξύ είναι περισσότερο  
από το κανονικό, αισθανόμαστε ξινίλες. Τότε  
παίρνουμε ένα αντιόξινο χάπι, το οποίο  
περιέχει βάση και εξουδετερώνει το οξύ του  
στομαχιού.
Οξέα, βάσεις και άλατα σαν εικόνες στο μαυροπίνακα
Οξέα, βάσεις και άλατα σαν έννοιες στο μαυροπίνακα
Ø Το δηλητήριο της μέλισσας περιέχει  
οξύ, το οποίο εξουδετερώνεται από την  
αμμωνία που είναι βάση.
Ø Αν όμως μας τσιμπήσει σφήκα, πρέπει  
να βάλουμε ξίδι  που είναι οξύ, γιατί το  
δηλητήριό της περιέχει βάση.


Επειδή οι βάσεις εξουδετερώνουν τα οξέα
(και το αντίστροφο)

Εάν μας τσιμπήσει μέλισσα (οξύ), χρησιμοποιούμε αμμωνία (βάση)

ενώ αν μας τσιμπήσει σφήκα (βάση), χρησιμοποιούμε ξίδι (οξύ)

3. Τα οξέα και οι βάσεις στην καθημερινή μας ζωή
Στην καθημερινή μας ζωή χρησιμοποιούμε συχνά καθαριστικά και απορρυπαντικά, εντομοκτόνα  
και παρασιτοκτόνα, βαφές, συντηρητικά ρούχων κτλ., που περιέχουν οξέα και βάσεις.
Τα προϊόντα αυτά μας εξυπηρετούν, γιατί  αξιοποιούμε τις ιδιότητες των οξέων και των  
βάσεων, που βρίσκονται ανάμεσα στα συστατικά τους.
Πολλά από τα καθαριστικά που χρησιμοποιούμε στο σπίτι, π.χ. για τις επιφάνειες του μπάνιου, το σίδερο ατμού, τον βραστήρα νερού  περιέχουν οξέα.
Τα οξέα στην καθημερινή ζωή
Πολλές τροφές και ποτά περιέχουν πολλά και σημαντικά  
οξέα.

Για παράδειγμα τα αεριούχα ποτά οφείλουν την  
αναψυκτική τους γεύση στο ανθρακικό οξύ που περιέχουν  
και σχηματίζεται από τη διάλυση διοξειδίου του άνθρακα  
στο νερό.
Οι πορτοκαλάδες και οι λεμονάδες περιέχουν κιτρικό  
οξύ, ενώ τα αναψυκτικά τύπου Cοla περιέχουν εκτός απο  
ανθρακικό και φωσφορικό οξύ.
Τα φρούτα οφείλουν την δροσιστική ξινή γεύση τους στα  
οξέα που περιέχουν. Έτσι τα εσπεριδοειδή περιέχουν  
κιτρικό και ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C), τα σταφύλια  
τρυγικό οξύ, τα μήλα μηλικό οξύ.
Το ξίδι που χρησιμοποιούμε ως άρτυμα στο καθημερινό  
τραπέζι περιέχει οξικό οξύ.
Στο ξινόγαλο, στο γιαούρτι και άλλα γαλακτοκομικά  
υπάρχει γαλακτικό οξύ.
Το μυρμηκικό οξύ απαντάται στη φύση τόσο ως δηλητήριο  
των μελισσών και ορισμένων ειδών μυρμηγκιών αλλά και  
ως την ουσία που περιέχουν τα αγκάθια των τσουκνίδων  
που προκαλεί ερεθισμό του δέρματος κατά την αφή με το  
φυτό.
Τις ευεργετικές της ιδιότητες η ασπιρίνη, ένα από τα πιο  
συνηθισμένα παυσίπονα, οφείλει στο κύριο συστατικό της,  
το ακετυλοσαλικυλικό οξύ.
Πολλά σημαντικά οξέα περιέχονται επίσης στα διάφορα  
υγρά καθαρισμού εσωτερικών χώρων. Τα προϊόντα που  
κυκλοφορούν στο εμπόριο για τη διάλυση της πέτρας  
(πουρί) περιέχουν υδροχλωρικό οξύ.
Άλλες εφαρμογές των οξέων στην καθημερινή ζωή είναι  
ως υγρά των μπαταριών των αυτοκινήτων. Αυτές  
περιέχουν θειικό οξύ σε μεγάλη περιεκτικότητα.
Οι βάσεις στην καθημερινή ζωή
Για τον λόγο αυτό, τα καθαριστικά για τα πιάτα, τα ρούχα, τους νεροχύτες και τον φούρνο περιέχουν βάσεις.
Τα ηπιότερα καθαριστικά περιέχουν αμμωνία (τα περισσότερα καθαριστικά τζαμιών έχουν έντονη την χαρακτηριστική μυρωδιά της αμμωνίας), ενώ τα ισχυρότερα περιέχουν καυστικό νάτριο.
Τα αποφρακτικά προϊόντα που χρησιμοποιούν οι νοικοκυρές για το ξεβούλωμα του νεροχύτη και της μπανιέρας περιέχουν καυστικό νάτριο.
Οι οδοντόπαστες οφείλουν την ¨αντιβακτηριδιακή¨ δράση τους στις βάσεις που περιέχουν. Οι βάσεις εξουδετερώνουν τα οξέα του στόματος τα οποία όσο παραμένουν στο στόμα, τόσο ευνοούν την ανάπτυξη βακτηριδίων που προκαλούν τερηδόνα στα δόντια και κακοσμία.
Το υδροξείδιο του μαγνησίου (Mg(OH) 2) χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική βιομηχανία ως βασικό συστατικό
φαρμάκων για τις ξινίλες ή αλλιώς καούρες.
Με την βοήθεια των βάσεων παρασκευάζονται όλα τα
οικοδομικά υλικά όπως το ασβεστοκονίαμα, το τσιμέντο, το σκυροκονίαμα και το οπλισμένο σκυρόδεμα.
Οι βάσεις διαλύουν τα λίπη και τα έλαια και αλληλοεξουδετερώνονται με τα οξέα
Μία βασική ιδιότητα των οξέων είναι η διάλυση των αλάτων.
Ισχυρά οξέα και βάσεις  πρέπει να  
χρησιμοποιούνται με ιδιαίτερη προσοχή, για να  
αποφεύγονται  προβλήματα που πιθανόν να  
προκαλέσουν  στον άνθρωπο και το  
περιβάλλον.
Προφυλάξεις κατά τη  χρήση ισχυρών οξέων και βάσεων
Όξινη βροχή
ΤΑ ΟΞΕΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΠΕΙΡΑΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΤΑ ΟΞΕΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ - ΠΕΙΡΑΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΞΕΑ ΚΑΙ ΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Ο Napo και οι επικίνδυνες χημικές ουσίες
 

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ - QUIZ ΣΤA ΟΞΕΑ ΒΑΣΕΙΣ ΑΛΑΤΑ
Στα ίχνη των οξέων και των βάσεων – Δείκτες
Γλωσσάρι...
• Τα οξέα και οι βάσεις είναι κατηγορίες χημικών ενώσεων που χρησιμοποιούμε συχνά στην καθημερινή ζωή.
Εξουδετέρωση ονομάζεται η χημική αντίδραση που πραγματοποιείται, όταν αναμειγνύεται ένα οξύ με μία βάση.
Δείκτες ονομάζονται ορισμένες ουσίες που αλλάζουν χρώμα, όταν έρθουν σε επαφή με οξέα ή βάσεις ή με ουσίες που περιέχουν οξέα ή βάσεις.
Άλατα ονομάζονται οι ουσίες που παράγονται κατά την εξουδετέρωση οξέων από βάσεις ή βάσεων από οξέα.
Με μια ματιά...

Οι διάφορες ουσίες χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τις ιδιότητές τους. Τρεις πολύ σημαντικές κατηγορίες ουσιών είναι τα οξέα, οι βάσεις και τα άλατα.

• Για να διαπιστώσουμε αν μια ουσία είναι οξύ ή βάση ή αν περιέχει οξύ ή βάση, χρησιμοποιούμε τους δείκτες.

• Η
χημική αντίδραση που γίνεται, όταν προσθέτουμε μία βάση σε ένα οξύ ή ένα οξύ σε μία βάση ονομάζεται εξουδετέρωση. Κατά την εξουδετέρωση δημιουργούνται νέες χημικές ουσίες, τα άλατα.

• Τα οξέα διαλύουν τα άλατα. Τα καθαριστικά υγρά που διαλύουν τα άλατα, περιέχουν οξέα.

• Οι βάσεις διαλύουν τα λίπη. Τα απορρυπαντικά, τα σαπούνια και τα καθαριστικά για το φούρνο περιέχουν βάσεις.

• Η απρόσεκτη χρήση καθαριστικών και απορρυπαντικών είναι επικίνδυνη. Γι' αυτό πρέπει να διαβάζουμε προσεχτικά και να ακολουθούμε με συνέπεια τις οδηγίες χρήσης.
Ιδιότητες οξέων και βάσεων
Στα ίχνη των οξέων και των βάσεων Πείραμα 1ο - Δημιουργία δείκτη
Στα ίχνη των οξέων και των βάσεων - Πείραμα 2ο
QUIZ - Εκατομμυριούχος (χωρίς χρόνο)
Οξέα, βάσεις και άλατα σαν εικόνες στο μαυροπίνακα
Οξέα, βάσεις και άλατα σαν έννοιες στο μαυροπίνακα
Το pH της βροχής είναι 5,5.
Όμως σε αστικές και βιομηχανικές περιοχές λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας των καυσαερίων σε διοξείδιο του άνθρακα (CO2) , διοξειδίου του θείου (SO2) , τα οποία αντιδρούν με τους υδρατμούς και τη βροχή, σχηματίζουν οξέα (
ανθρακικό οξύ και θειώδες οξύ), που διαλύονται στο νερό και πέφτουν με τις σταγόνες της βροχής.
Έτσι
η βροχή, που εμφανίζει pH από 3.5 έως 4.5, χαρακτηρίζεται « όξινη» και είναι καταστροφική για τη χλωρίδα, την πανίδα και τα μαρμάρινα μνημεία.
Μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως ο Παρθενώνας στην Ελλάδα, το Taj Mahal στην Ινδία και το Chitcen Itza στο Μεξικό, έχουν υποστεί διάβρωση.
Η καταστροφή οφείλεται στο ότι το μάρμαρο περιέχει κυρίως ανθρακικό ασβέστιο, το οποίο αντιδρά με τα οξέα που υπάρχουν στην όξινη βροχή και καταστρέφεται.
Οι αρνητικές επιπτώσεις της όξινης βροχής δεν περιορίζονται μόνο στην καταστροφή των μνημείων.
Το νερό της όξινης βροχής διαλύει ορισμένα τοξικά βαρέα μέταλλα, όπως o υδράργυρος, ο μόλυβδος και το κάδμιο, τα οποία βρίσκονται στο έδαφος και έτσι
επιβαρύνει τα αποθέματα του νερού. Τα νερά των λιμνών έχουν pH περίπου 6,5. Σε pH μικρότερο από 5 ελάχιστα είδη επιβιώνουν και σε μικρότερο από 4 οι λίμνες είναι νεκρές.
Επίσης, με την επίδραση της όξινης βροχής
τα δέντρα αρχικά ρίχνουν τα φύλλα τους και στη συνέχεια ορισμένα μέρη τους νεκρώνονται.
Επιπρόσθετα το έδαφος αποκτά όξινο χαρακτήρα με όλες τις αρνητικές συνέπειες για την  ανάπτυξη των φυτών.
Τέλος, τα καυσαέρια που προκαλούν την όξινη βροχή δημιουργούν στον άνθρωπο
αναπνευστικά, δερματολογικά και άλλα προβλήματα.
Σε κάθε τους χρήση πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες χρήσης, προφύλαξης και ασφάλειας και να λαμβάνονται υπόψη οι προειδοποιητικές σημάνσεις, που συνήθως αναγράφονται στις ετικέτες των συσκευασιών, σύμφωνα με τη νομοθεσία και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μερικά παραδείγματα
προειδοποιητικών συμβόλων που υπάρχουν στις συσκευασίες επικίνδυνων ουσιών φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα:
Πέρα από τα επικίνδυνα συστατικά που περιέχουν τα διάφορα προϊόντα καθαρισμού, στις συσκευασίες τροφίμων υπάρχουν πρόσθετες ουσίες που εξυπηρετούν διάφορους σκοπούς,  που κωδικοποιούνται και αναγράφονται στις ετικέτες με το γράμμα Ε και κάποιον αριθμό.
Πολλά τυποποιημένα "σνακς", ζαχαρώδη, γλυκίσματα και αναψυκτικά, που κυκλοφορούν σήμερα σε ευρεία κλίμακα στο εμπόριο, περιέχουν μεγάλο αριθμό τέτοιων ουσιών.
Μερικά από αυτά έχουν πλέον αποσυρθεί, αφού αποδείχθηκαν εξαιρετικά επικίνδυνα ως και καρκινογόνα. Πιο κάτω αναφέρονται μερικά παραδείγματα τέτοιων ουσιών:
    
Πέρα από τα επικίνδυνα συστατικά που περιέχουν τα διάφορα προϊόντα καθαρισμού, στις συσκευασίες τροφίμων υπάρχουν πρόσθετες ουσίες που εξυπηρετούν διάφορους σκοπούς,  που κωδικοποιούνται και αναγράφονται στις ετικέτες με το γράμμα Ε και κάποιον αριθμό.
Πολλά τυποποιημένα "σνακς", ζαχαρώδη, γλυκίσματα και αναψυκτικά, που κυκλοφορούν σήμερα σε ευρεία κλίμακα στο εμπόριο, περιέχουν μεγάλο αριθμό τέτοιων ουσιών.
Μερικά από αυτά έχουν πλέον αποσυρθεί, αφού αποδείχθηκαν εξαιρετικά επικίνδυνα ως και καρκινογόνα. Πιο κάτω αναφέρονται μερικά παραδείγματα τέτοιων ουσιών:
Ομάδες πρόσθετων ουσιών στα τρόφιμα
Από Ε100 εως Ε199 (χρωστικές)
Από Ε200 εως Ε299 (συντηρητικά) Από Ε300 έως Ε399 (αντιοξειδωτικά)
Από Ε400 εως Ε599 (γαλακτοματοποιητές, σταθεροποιητές, πυκνωτικά, πηκτικά κ.α.)
Από Ε620 εως Ε637 (ενισχυτικά γεύσης και αρώματος)
Από Ε900 εως Ε999 (γλυκαντικές ύλες, βελτιωτικά αλεύρων)
Από Ε1401 εως Ε1442 (τροποποιημένα άμυλα)


Ουσίες που δεν πρέπει να καταναλώνονται από παιδιά
Ε102, Ε104, Ε107, Ε110, Ε112, Ε122, Ε123, Ε124, Ε127, Ε128, Ε131, Ε132, Ε150, Ε151, Ε154, Ε155, Ε160, Ε210, Ε211, Ε212, Ε213, Ε214, Ε215, Ε216, Ε217, Ε218, Ε220, Ε219, Ε221, Ε222, Ε223, Ε224, Ε225, Ε226, Ε227, Ε249, Ε250, Ε252, Ε310, Ε311, Ε312, Ε320, Ε321, Ε622, Ε623, Ε627, Ε631, Ε6235.


Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Κλικ στην εικόνα και μετά στην  επιφάνεια, για να δεις τις απαντήσεις των ερωτήσεων.
Κλικ στην εικόνα και μετά στην  επιφάνεια, για να δεις τις απαντήσεις των ερωτήσεων.
Κλικ στην εικόνα και μετά στην  επιφάνεια, για να δεις τις απαντήσεις των ερωτήσεων.
Κλίμακα Ph (Αγγλικά)
Ελέγξτε το pH πραγμάτων όπως ο καφές, το σάλιο και το σαπούνι
για να προσδιορίσετε αν είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο.
Δάσκαλος
Αποστόλης Αγγελόπουλος