Τους ορυκτούς άνθρακες(γαιάνθρακες) τους βρίσκουμε στο υπέδαφος.
Ο σχηματισμός τους έγινε πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια όταν δάση καταπλακώθηκαν
από στρώματα εδάφους εξαιτίας μεγάλων φυσικών καταστροφών (π.χ. σεισμοί).
Εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίαςπου επικρατεί στο εσωτερικό της Γης, το ξύλο
απανθρακώθηκε. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται απανθράκωση(απανθράκωση = η μεταβολή
ενός σώματος σε κάρβουνα και στάχτη).
Οι ανθρακωρύχοι δουλεύουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες χωρίς φυσικό φωτισμό, χωρίς επαρκή αερισμό και με πολλή υγρασία που τους προκαλεί πολλά αναπνευστικά προβλήματα. Τα κοιτάσματα ορυκτού άνθρακα μπορεί να είναι επιφανειακά ή υπόγεια. Επιφανειακά ονομάζονται τα κοιτάσματα που βρίσκονται μέχρι 30 μέτρα από την επιφάνεια της Γης. Τα κοιτάσματα αυτά αποτελούνται συνήθως από λιγνίτη. Για την εξόρυξη των επιφανειακών κοιτασμάτων απομακρύνεται αρχικά το χώμα και τα πετρώματα, για να αποκαλυφθούν τα στρώματα του άνθρακα, που βρίσκονται από κάτω. Στη συνέχεια γίνεται η συλλογή του ορυκτού άνθρακα και η μεταφορά του με ταινιόδρομους. Η εξόρυξη των υπόγειων κοιτασμάτων είναι πολύ πιο δύσκολη και δαπανηρή. Για την εξόρυξη των υπόγειων κοιτασμάτων είναι αναγκαία η κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων, των ορυχείων. Τα υπόγεια ορυχεία φτάνουν σε βάθος 200-300 μέτρων, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου ο άνθρακας συλλέγεται από βάθος 1.000 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της Γης. Η κυκλοφορία στο ορυχείο γίνεται μέσα από ένα σύστημα στοών και ανελκυστήρων, ενώ για τη μεταφορά του ορυκτού άνθρακα χρησιμοποιούνται βαγονέτα, που κινούνται πάνω σε ειδικές ράγες. Οι ανθρακωρύχοι εργάζονται χωρίς καθόλου φυσικό φως σε στοές με υψηλή υγρασία και χαμηλή θερμοκρασία. Για την ασφάλειά τους οι ανθρακωρύχοι χρησιμοποιούν ειδικό εξοπλισμό: κράνος με φακό προσαρμοσμένο στο επάνω μέρος, μπότες, γάντια και φιάλη με αέρα. Στο ορυχείο ο αερισμός γίνεται με ειδικούς αεραγωγούς, που τροφοδοτούν τις στοές με φρέσκο αέρα από την επιφάνεια. Οι φιάλες όμως μπορεί να αποδειχτούν σωτήριες στην περίπτωση κάποιου ατυχήματος, καθώς τροφοδοτούν με αέρα τους ανθρακωρύχους, ώσπου να φτάσουν τα συνεργεία διάσωσης.
Οι ορυκτοί άνθρακες δεν έχουν όλοι την ίδια μορφή. Υπάρχουν οι άμορφοικαι οι κρυσταλλικοί.
Άμορφοι:(η διάταξη των μορίων τους
είναι τυχαία, δεν έχει συγκεκριμένη
μορφή).
Οι άμορφοι άνθρακες χρησιμεύουν κυρίως
ως καύσιμα.
Άμορφοι άνθρακεςείναι η τύρφη , ο
λιγνίτης , ο λιθάνθρακας και ο
ανθρακίτης.
Κρυσταλλικοί: (η διάταξη των
μορίων τους είναι συγκεκριμένη).
Κρυσταλλικοί άνθρακες είναι ο
γραφίτης (μολύβια) και το διαμάντι.
Ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε
καθαρό άνθρακα χωρίζουμε τους ορυκτούς
άνθρακες σε τέσσερις κατηγορίες:
- τύρφη(περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα λιγότερη από 50%)
- λιγνίτης (περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα λιγότερη από 50%-70%)
- λιθάνθρακας (περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα λιγότερη από 70%-90%)
- ανθρακίτης (περιεκτικότητα σε καθαρό
άνθρακα μεγαλύτερη από 90%)
Όσο μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε
άνθρακα έχει ένας γαιάνθρακας τόσο
μεγαλύτερη ενέργεια αποδίδει κατά την
καύση του.
Η εξόρυξή τους γίνεται από τα
ανθρακωρυχεία.
Η κυκλοφορία στο ορυχείο γίνεται μέσα
από ένα σύστημα στοών και ανελκυστήρων.
γραφίτης
διαμάντι
τύρφη
λιγνίτης
λιθάνθρακας
ανθρακίτης
Τρία είδη εργοστασίωνπαραγωγής
ενέργειας παράγουν το μεγαλύτερο
μέρος της ενέργειας που
χρειαζόμαστε: εργοστάσια λιγνίτη –
πετρελαίου – φυσικού αερίου
(ορυκτών καυσίμων), πυρηνικά, και
υδροηλεκτρικά.
Τα εργοστάσιαλιγνίτη
(θερμοηλεκτρικά) παράγουν
περισσότερο από τη μισή από την
ηλεκτρική ενέργειαπου
χρησιμοποιούμε , μολύνοντας όμως
το περιβάλλον.
(κλικ στις εικόνες)
Στην Ελλάδα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια
υπάρχουν στη Δράμα, στην Πτολεμαΐδα
(κυρίως), στο Αμύνταιο, στην Ελασσόνα, στη
Μεγαλόπολη, στην Κομοτηνή, στη Ρόδοκαι
στο Ρέθυμνο.
(κλικ στις εικόνες)
9. Φυσικό αέριο: Ένα πολύτιμο αέριο
Πώς σχηματίστηκε το φυσικό αέριο (και το πετρέλαιο)
Δημιουργία , εντοπισμός , άντληση , μεταφορά και χρήση του φυσικού αερίου
Το φυσικό αέριο έχει παρόμοια σύσταση με το πετρέλαιο, με τη διαφορά ότι τα μόριά του
είναι ελαφρύτερα από τα μόρια υδρογονανθράκων του πετρελαίου.
Για το λόγο αυτό το βρίσκουμε σε αέρια μορφή.
Το φυσικό αέριο είναι μίγμα υδρογονανθράκων.
Το κύριο συστατικό του είναι το μεθάνιο, περιέχει όμως σε πολύ μικρότερη ποσότητα και
άλλους υδρογονάνθρακες, όπως αιθάνιο, προπάνιο και βουτάνιο.
Το προπάνιο και το βουτάνιο χρησιμοποιούνται ως καύσιμα στα καμινέτα και στους
αναπτήρες.
Το φυσικό αέριο, σε αντίθεση με το υγραέριο που χρησιμοποιείται στις φιάλες,
είναι ελαφρύτερο του αέρα.
Η δημιουργία του φυσικού αερίου είναι όμοια με αυτήν δημιουργίας του πετρελαίου.
Σχηματίστηκε πριν από 10 - 15 εκατομμύρια χρόνια από βακτήρια, μύκητες και άλλους
μικροοργανιμούς που ζούσαν στη θάλασσα.
Αυτοί οι μικροοργανισμοί, αφού πέθαναν, εγκλωβίστηκαν στον πυθμένατης θάλασσας μέσα
σε λάσπη.
Σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και έλλειψης οξυγόνου μετασχηματίστηκαν σε μίγματα
υδρογονανθράκων δηλαδή σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Για το λόγο αυτό όπου υπάρχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου υπάρχουν και κοιτάσματα
πετρελαίου.
Το φυσικό αέριο συγκεντρώθηκε σε κοιλότητες σχηματίζοντας τα κοιτάσματα που σήμερα
γνωρίζουμε.
*Η αναζήτησή του φυσικού αερίου είναι δύσκολη.
* Επειδή το φυσικό αέριο δημιουργήθηκε όπως και το πετρέλαιο, όπου υπάρχουν
κοιτάσματα φυσικού αερίου υπάρχουν και κοιτάσματα πετρελαίου.
*Τα βάθηάντλησης του φυσικού αερίου συνήθως κυμαίνονται μεταξύ 1.500και 3.500
μέτρων, αν και σε μερικές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα σε ορισμένες περιοχές
στη Ρωσία φτάνουν και τα 10.000μέτρα.
Η παγκόσμια παραφωγή φυσικού αερίου σε εκατομμύρια κυβικά μέτρα
Η μεταφορά και η διανομήτου φυσικού αερίου μπορεί να γίνει σε αέρια μορφή μέσω
δικτύου αγωγών είτε σε υγρή μορφήμε δεξαμενόπλοια.
Στην Ελλάδα η χρήση του φυσικού αερίου ξεκίνησε το 1996.
Το δίκτυο διανομής στις ελληνικές πόλεις για τον εφοδιασμό επιχειρήσεων και σπιτιών
φτάνει σε μήκος τα 6.500 χιλιόμετρα, όση είναι περίπου και η ακτίνα της Γης.
Η χώρα μας προμηθεύεται φυσικό αέριο τη Ρωσία και την Αλγερία.
Η μεταφορά του φυσικού αερίου από τη Ρωσία και η διανομή του γίνεται με ένα δίκτυο
υπόγειων αγωγών.
Από την Αλγερία μεταφέρεται με δεξαμενόπλοια αφού πρώτα υγροποιηθεί, ώστε να μπορεί
να μεταφερθεί περισσότερη ποσότητα.
Η υγροποίηση του γίνεται είτε μέσω συμπίεσης είτε μέσω ψύξης.
Φυσικό αέριο στην Ελλάδα
Πρόσφατα , το 2010 , εντοπίσθηκαν κοιτάσματα φυσικού αερίουστην περιοχή του νοτιοανατολικού Αιγαίου μεταξύ Κρήτης- Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου (Λεκάνη του Ηροδότου).
υγροποίηση φυσικού αερίου
12. Ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας
Μη Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
· οι πηγές ενέργειας που για να
ανανεωθούν χρειάζονται εκατομμύρια
χρόνια άρα πρακτικά θεωρούμε ότι
εξαντλούνται και δεν ανανεώνονται
ονομάζονται μη ανανεώσιμες πηγές
ενέργειας.
Γαιάνθρακες: λιγνίτης, ανθρακίτης,
τύρφη, κτλ.
Πετρέλαιο: μαζούτ, πετρέλαιο, βενζίνη,
κηροζίνη κλπ.)
Φυσικό αέριο
Πυρηνική Ενέργεια
Τα τελευταία χρόνια η αλόγιστη χρήση
τους έχει οδηγήσει σε ενεργειακές
κρίσεις, αλλά και στη δημιουργία σειράς
προβλημάτων, με αποτέλεσμα την
επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Ποιες είναι:
Συνέπειες χρήσης τους
13. Οικονομία στη χρήση της ενέργειας
Τα ενεργειακά αποθέματα της Γης είναι πεπερασμένα
Δωδεκάλογος του μαθητή για την Εξοικονόμηση Ενέργειας
1. Φρόντιζε να αξιοποιείς με τον καλύτερο τρόπο την ηλιακή
ενέργεια για τη θέρμανση του σπιτιού σου το χειμώνα..
Την ημέρα άνοιγε τις κουρτίνες και άφηνε τον ήλιο να μπαίνει
στο σπίτι και να το ζεσταίνει.
Το βράδυ κλείνε τα εξώφυλλα των παραθύρων και τις
κουρτίνες, για να μη φεύγει γρήγορα η θερμότητα.
Και, βέβαια, προσοχή στις χαραμάδες, απ’ όπου έχουμε
μεγάλες απώλειες θερμότητας.
2.Το καλοκαίρι, κατέβαζε τις τέντες και κλείνε τα εξώφυλλα
των παραθύρων την ημέρα, για να προστατεύεται το σπίτι απ’
τον ήλιο.
Το βράδυ άνοιγε τα παράθυρα, για να δημιουργούνται ρεύματα
και να δροσίζεται το σπίτι.
3. Θυμήσου ότι ένας ανεμιστήρας μας δροσίζει, ενώ
καταναλώνει ενέργεια όση και ένας κοινός λαμπτήρας
φωτισμού.
Η καλύτερη θέση για ένα ανεμιστήρα είναι η οροφή....
4. Φρόντιζε τα παράθυρα να είναι κλειστά όταν λειτουργεί το
σύστημα θέρμανσης το χειμώνα, ή το σύστημα ψύξης το
καλοκαίρι, για να μη χάνεται πολύτιμη ενέργεια.
5. Εξήγησε στους δικούς σου ότι ένα κτίριο με μόνωση και
διπλά τζάμια έχει πολύ μικρότερες απώλειες θερμότητας το
χειμώνα και “ζεσταίνεται” δυσκολότερα το καλοκαίρι.
Επομένως μας εξασφαλίζει πιο άνετες συνθήκες διαβίωσης
απ’ ότι ένα κτίριο χωρίς μόνωση.
6.Φρόντιζε να μη μένουν αναμμένα φώτα σε δωμάτια, όταν
δεν είναι απαραίτητο. Να θυμάσαι ότι οι λαμπτήρες φθορισμού
είναι πολύ οικονομοικότεροι από τους λαμπτήρες
πυρακτώσεως,
που παρέχουν το ίδιο φως.
Ακόμα, όλοι οι λαμπτήρες αποδίδουν περισσότερο φως, αν
συνηθίζεις να τους ξεσκονίζεις συχνά.
7. Φρόντιζε οι οικιακές ηλεκτρικές συσκευές να
τοποθετούνται στην κατάλληλη θέση (π.χ. το ψυγείο μακριά
από το καλοριφέρ
ή την ηλεκτρική κουζίνα...) και να χρησιμοποιούνται σωστά
(π.χ. η πόρτα του ψυγείου ή του φούρνου να είναι καλά
κλεισμένη, να γίνεται λογική χρήση του θερμοσίφωνα....)
8. Μη ξοδεύεις άσκοπα το νερό, που είναι πολύτιμο και μη
χρησιμοποιείς ζεστό νερό όταν δεν χρειάζεται.
9. Φρόντιζε να επιλέγεις για τις μετακινήσεις σου, όταν είναι
δυνατό, την πεζοπορία, το ποδήλατο ή τα μέσα μαζικής
μεταφοράς.
Να προτρέπεις τους δικούς σου να αποφεύγουν να
χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό σας, όταν δεν είναι αναγκαίο.
10. Ενημέρωσε τους δικούς σου για τα οφέλη στο περιβάλλον,
αλλά και στα οικονομικά τους, από την τακτική συντήρηση του
αυτοκινήτου σας και του συστήματος θέρμανσης του σπιτιού
σας, ιδιαίτερα του καυστήρα.
11. Φρόντιζε, όταν σου δίνεται ευκαιρία, να ενημερώνεις τους
γύρω σου για τα πλεονεκτήματα της χρήσης ενέργειας από
ανανεώσιμες πηγές.
12. Να συνδέεις πάντα την κατανάλωση ενέργειας με τα
προβλήματα που η παραγωγή και η χρήση της προκαλεί στο
Γλωσσάρι... • Μορφές ενέργειας ονομάζουμε τα διάφορα πρόσωπα με τα οποία εμφανίζεται η ενέργεια. • Υδρογονάνθρακεςονομάζονται οι χημικές ενώσεις που περιέχουν άτομα άνθρακα και υδρογόνου. • Οι ορυκτοί άνθρακες ή γαιάνθρακες βρίσκονται στο υπέδαφος σε στερεή μορφή και σχηματίστηκαν πριν πολλά εκατομμύρια χρόνια από φυτικούς οργανισμούς που καταπλακώθηκαν. • Το φυσικό αέριο βρίσκεται στο υπέδαφος σε αέρια μορφή και σχηματίστηκε εκατομμύρια χρόνια από διάφορους μικροοργανισμούς που καταπλακώθηκαν. • Ανανεώσιμες ονομάζονται οι πηγές ενέργειας τις οποίες η φύση ανανεώνει με πολύ γρήγορο ρυθμό. • Μη ανανεώσιμες ονομάζονται οι πηγές ενέργειας που εξαντλούνται με γρήγορο ρυθμό και δεν ανανεώνονται
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Χαρακτηρίζονται οι πηγές που μπορούν με φυσικό τρόπο να ανανεώσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα την αποθηκευμένη τους ενέργεια. Ποιες είναι: Ηλιακή(από τον ήλιο) Υδραυλική(από το νερό) Αιολική(από τον άνεμο) Βιομάζα(οργανική ύλη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο, παραγωγή βιοαερίου, παραγωγή αιθανόλης και βιοντήζελ) Γεωθερμική(ενέργεια που προέρχεται από το εσωτερικό της γης και σχετίζεται με την ηφαιστειότητα και τις ειδικότερες γεωλογικές και γεωτεκτονικές συνθήκες της κάθε περιοχής)
Η χρήση τους παρουσιάζει σχετική αύξηση τα τελευταία χρόνια, σε παγκόσμια κλίμακα, εξυπηρετώντας το στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς πρόκειται για "καθαρές" και φιλικές προς το περιβάλλον ενεργειακές πηγές.
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Βιβλίο Μαθητή
Τετράδιο Εργασιών
Τα πλεονεκτήματα της χρήσης φυσικού αερίου : Μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο. Η τιμή του πετρελαίου αυξάνεται πολύ συχνά λόγω της κατάστασης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, με συνέπεια την αύξηση της τιμής των περισσότερων προϊόντων και τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής με πολλαπλές κοινωνικές επιπτώσεις. Εξοικονόμηση ενέργειας. Με την υποκατάσταση της ηλεκτρικής ενέργειας από το φυσικό αέριο στις οικιακές και εμπορικές χρήσεις, θα αποφευχθούν οι απώλειες που παρατηρούνται κατά την παραγωγή και μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας. Προστασία του περιβάλλοντος. Το φυσικό αέριο είναι η καθαρότερη πηγή ενέργειας μετά τις ανανεώσιμες μορφές. Τα μεγέθη των εκπεμπόμενων ρύπων είναι σαφώς μικρότερα σε σχέση με τα συνήθη καύσιμα και συνεπώς περιορίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση. Είναι ασφαλές. Σε αντίθεση με το υγραέριο είναι ελαφρύτερο του αέρα. Έτσι σε περίπτωση διαρροής, διαχέεται στο χώρο και ο κίνδυνος έκρηξης περιορίζεται.
Τα αποθέματα του άνθρακααναμένεται να διαρκέσουν για περίπου 150 χρόνια.
Το πετρέλαιο, το φυσικόαέριοκαι το Ουράνιοθα εξαντληθούν σε περίπου 40 χρόνια.
Οήλιος, όμως, θασυνεχίσειναπαρέχειενέργειαγιαάλλα5 διςχρόνια.
Παρέχει περίπου 2.500 φορές την ποσότητα που καταναλώνουμε κάθε χρόνο!
Υπερθέρμανση του πλανήτη Γιατί είναι τόσο κακό να ανέβει η θερμοκρασία του πλανήτη μας; Και με ποιον τρόπο βοηθάει την κατάσταση το να χρησιμοποιούμε το ποδήλατό μας;
Ατμοσφαιρική Ρύπανση Η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει με πολλούς τρόπους τη ζωή μας και αφορά όχι μόνο τον αέρα των εξωτερικών χώρων αλλά και τον αέρα των εσωτερικών χώρων, στους οποίους ζούμε. Τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να βελτιώσουμε την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε;
